Poseł Wojciech Penkalski:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W dniu dzisiejszym miałem przyjemność spotkać się z grupą związkowców urzędów celnych w Polsce. Na podstawie tego krótkiego, aczkolwiek bardzo przedmiotowego, spotkania chciałbym wygłosić oświadczenie.

    Obecnie rząd przedkłada projekt wydłużenia do 67 lat wieku emerytalnego funkcjonariuszy celnych jako jedynej formacji mundurowej. Nikt nie uznał za konieczne przeprowadzenia konsultacji ze środowiskiem ani przedstawienia jakiejkolwiek analizy lub uzasadnienia.

    30 listopada 1998 r. Rząd Rzeczypospolitej Polskiej zawarł z przedstawicielami funkcjonariuszy celnych porozumienie, że uprawnienia funkcjonariuszy celnych, a w szczególności uprawnienia emerytalne będą uregulowane ustawowo na poziomie porównywalnym do innych służb mundurowych, np. Straży Granicznej.

    30 stycznia 2008 r. przedstawiciele rządu przedstawili funkcjonariuszom celnym następujące stanowisko w imieniu rządu: ocena i analiza możliwości wprowadzenia dla funkcjonariuszy celnych uprawnień z systemu zaopatrzenia emerytalnego powinna być elementem prac nad nową ustawą. Zamiast tego funkcjonariusze celni usłyszeli kolejne gwarancje ze strony klubów parlamentarnych, w tym Platformy Obywatelskiej, dane podczas drugiego czytania projektu ustawy o Służbie Celnej oraz osobiste zobowiązanie pana premiera Donalda Tuska złożone w trakcie spotkania z funkcjonariuszami celnymi w 2011 r. podczas wizyty w Kuźnicy Białostockiej.

    W tym czasie przepisy nałożyły na funkcjonariuszy celnych ograniczenia i restrykcje właściwe dla innych formacji mundurowych, jak np. wyposażenie w broń palną, obowiązek pełnienia służby w systemie nadzwyczajnym, bezwzględny obowiązek poddania się decyzjom o przeniesieniu w dowolne miejsce w Polsce, tzw. alokacji, testy sprawności fizycznej, postępowaniu sprawdzającemu przez ABW, wymagania stanu zdrowia na poziomie analogicznym jak wobec funkcjonariuszy Policji, Straży Granicznej oraz jednostek specjalnych. Funkcjonariuszy celnych objęto najostrzejszymi sankcjami dopuszczającymi ukaranie - wyrzucenie ze służby bez wyroku i bez prawa do rekompensaty za okres zwolnienia. Chyba jako jedyna grupa w Polsce po uniewinnieniu ponoszą konsekwencje w postaci niższej emerytury.

    Rodzina zastrzelonego na służbie celnika nie ma takich praw, jak rodzina zastrzelonego policjanta. Funkcjonariusz poszkodowany na misji zagranicznej nie posiada takich praw, jak funkcjonariusz innej służby. Od celników państwo wymaga takiego samego stanu zdrowia, jak od policjantów, a w razie jego utraty celnik może być przeniesiony na niższe stanowisko z niższym uposażeniem, a nie jest wykluczone jego zwolnienie bez prawa do renty. Policjant, funkcjonariusz Straży Granicznej otrzymuje w takim przypadku rentę lub emeryturę na godziwych warunkach. Zakazy podejmowania zajęć zarobkowych pozbawiają funkcjonariuszy celnych możliwości zadbania o przyszłość na własną rękę, zgodnie z własnymi kwalifikacjami. Nawet miejsce służby, stanowisko i uposażenie nie zależą od kompetencji funkcjonariusza, a od potrzeb służby. Takie są rygory właściwe służbowym mundurowym.

    Trybunał Konstytucyjny orzekł, że funkcjonariusze celni zaliczeni do służb mundurowych muszą poddać się szczególnym rygorom, jak pozbawienie prawa do domniemania niewinności i dużo innych. Trybunał uzasadnił wysokie wymagania stawiane funkcjonariuszom celnym posiadaniem szczególnych uprawnień emerytalnych. Trybunał Konstytucyjny powołał się na te uprawnienia, których funkcjonariusze celni nie posiadają.

    W ostatnich latach celnicy zostali pozbawieni nawet prawa do przejścia na wcześniejszą emeryturę w wieku 55 lat, chodzi o kobiety, i 60 lat, chodzi o mężczyzn. Konsekwencje takich rozwiązań ponoszą funkcjonariusze oraz służba. W niektórych izbach średni wiek funkcjonariuszy zbliża się do 50 lat i może stanowić zagrożenie dla zapewnienia wykonywania zadań na właściwym poziomie.

    Pragnę przypomnieć, iż celników jest w Polsce ok. 15 tys., przy stażu średnio ok. 35 lat oznacza to odejście około 450 funkcjonariuszy rocznie, przy założeniu minimalnego wieku 55 lat, przy uśrednionym wieku przyjęcia do służby wynoszącym 20 lat i odejścia - 55 lat. (Dzwonek)

    Celnicy odpowiadają za ok. 1/3 budżetu. Jedno ujawnienie przemytu to nawet kilka milionów złotych strat, do których nie dopuszczono. Jedna kara grzywny za przemyt to nawet 80 tys. zł. Uważam, że parlament, a przede wszystkim rząd, powinien pochylić się nad tą kwestią i wprowadzić dla funkcjonariuszy, urzędów celnych takie zasady, jakie są w innych formacjach mundurowych. Dziękuję.