1 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych o rządowym projekcie ustawy o podatku od wydobycia niektórych kopalin (druki nr 144 i 190).

Poseł Ryszard Zbrzyzny:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych właściwie w niczym nie zmienia istoty tegoż podatku, a główną istotą, główną przesłanką tej ustawy podatkowej jest chęć pozyskania do budżetu państwa kwoty na poziomie co najmniej 1,8 mld zł. A więc najpierw została przyjęta teza i pod tę tezę buduje się odpowiednie regulacje formalnoprawne, nie bacząc na konsekwencje w krótkim okresie, ale szczególnie w długim okresie, bowiem górnictwo, przemysł hutniczy to nie jest taka firma, która będzie reagować na niekorzystne warunki makroekonomiczne z dnia na dzień. Te reakcje będą opóźnione w czasie, a mogą być dramatyczne w swoim wymiarze. A więc odnotowujemy w tego typu działaniach brak odpowiedzialności we wprowadzaniu nowych podatków. Ten brak odpowiedzialności podważa zaufanie przedsiębiorców do państwa i to ma wymiar ponad tę regulację, bo tu nie chodzi o sam KGHM, tu chodzi o zaufanie do państwa, a przecież wszystkim nam na tym powinno zależeć. Uważam, że żadne wpływy, nawet wielomiliardowe nie są warte szkód, które wyrządzają aroganckie i arbitralne decyzje fiskusa, a tutaj z takim przypadkiem przecież mamy do czynienia, bowiem nowo wprowadzony podatek nie może zaskakiwać przedsiębiorcy, a ten podatek zaskakuje przedsiębiorcę. W pierwszej wersji właściwie nawet nie przewidywano vacatio legis. Teraz uprzejmie zmieniono tę opcję na dwa tygodnie od dnia ogłoszenia. Oczywiście to nic nie zmienia w wymiarze ostatecznej oceny.

    Dodatkowe obciążenie nakładane na KGHM, bo przecież o KGHM tutaj chodzi, a nie o innego przedsiębiorcę, wywraca do góry nogami przyjęte biznesplany. Biznesplan KGHM przewiduje do roku 2018 nakłady inwestycyjne sięgające kwoty 30 mld zł. Dzisiaj w zupełnie innym miejscu staje KGHM, bowiem nie przewidywał w tym biznesplanie tak dużych, tak znaczących obciążeń na rzecz budżetu państwa. Ustawa ta, tutaj nie mamy żadnych wątpliwości, została napisana po prostu na kolanie, bez uwzględniania kosztów wydobycia rudy, przecież tym się nikt nie przejmuje, nawet w pewnym zakresie podatkowym będzie płacony ten podatek przy kreowanej stracie przez to przedsiębiorstwo. A więc ten podatek będzie pogłębiał stratę, co jest w ogóle niedopuszczalne, kuriozalne, wręcz szkodliwe. To jest działanie na szkodę tego przedsiębiorcy i na szkodę także budżetu państwa, bo przypomnę, że Skarb Państwa jest tam zaangażowany na poziomie ok. 32%. Nie uwzględnia także ta regulacja kryterium bilansowania, a więc kryterium bilansowości. Mam tutaj także zasoby bilansowe i zasoby przemysłowe. Pan minister - po moim poprzednim wystąpieniu - zwrócił się do mnie, żebym wyjaśnił, z czego wynikają tak daleko idące wnioski o ograniczeniu zasobów przemysłowych - w granicach 200-300 mln ton. Otóż to wynika z tego, że będziemy mieli zupełnie inne kryteria bilansowości, o których za chwilę oczywiście powiem. A więc ta regulacja nie przewiduje żadnych skutków krótko- i długoterminowych. Ta regulacja jest oderwana od regulacji wynikających z Prawa geologicznego i górniczego. Jest ona zwyczajnym bezpośrednim, fiskalnym interwencjonizmem państwa w stosunku do jednego wybranego przedsiębiorcy, który wykazał nadzwyczajne zyski za rok 2011, które w prawie 50% nie pochodzą z działalności gospodarczej tego przedsiębiorstwa, tylko pochodzą ze zbycia pewnych aktywów należących do tego przedsiębiorstwa. Niekoniecznie musiały być zbywane, ale to przedsiębiorstwo spełnia oczekiwania Skarbu Państwa.

    Zaprojektowana ustawa ma kształt hybrydowy, a więc jest to konstrukcja bardzo złożona, może stanowić źródło podwójnego obciążenia KGHM opłatami o analogicznym charakterze. Przytoczę tu te obciążenia, które już mamy w KGHM. A więc opłata za wydawanie koncesji na poszukiwanie lub rozpoznanie kopalin, opłata, wynagrodzenie za ustanowienie użytkowania górniczego, opłata eksploatacyjna za wydobywaną kopalinę i dywidenda, o której mówili poprzednicy. Przypomnę, bazując na materiałach Ministerstwa Finansów, że KGHM wypracował w latach 2004-2010 ok. 21 mld zysku, z czego akcjonariuszom, w tym Skarbowi Państwa, przekazał 13,5 mld zł. Gdybyśmy doprowadzili do funkcjonowania tego podatku w tym okresie, to KGHM zapłaciłby dodatkowo 6,2 mld zł podatku, co oczywiście praktycznie wyzerowałoby zysk w tym okresie. A więc z czego Skarb Państwa w następnych latach chce pobierać dywidendy, skoro nie będzie zysku? Jest to zarzynanie kury znoszącej złote jajka. Tak właściwie Skarb Państwa, rząd Donalda Tuska chce skonsumować ostatni kawałek ciasteczka i chce jeszcze mieć to ciasteczko w postaci tego podatku, który nakłada na KGHM. Oczywiście z taką arogancją, z takim sposobem procedowania i z takim nakładaniem obciążeń na tę firmę i inne firmy w Polsce przecież zgodzić się nie można. Wzrost kosztów wydobycia jest ewidentny, to są dane statystyczne z minionych okresów, nie chodzi o planowanie. A więc koszty wyprodukowania jednej tony koncentratu przy tym podatku wzrosną z 40% do 60% - do kwoty ok. 18 tys. zł. Co to oznacza w praktyce? To, że będziemy mieli najdroższy koncentrat na świecie - nikt na świecie nie produkuje takiego drogiego koncentratu - co oczywiście może ograniczyć zdolności produkcyjne kopalń, bowiem na rynku jest koncentrat, który można pozyskać zdecydowanie taniej. I nieprawdą jest, panie przewodniczący Rosati, że nie będziemy mieli najwyższego na świecie poziomu obciążeń podatkowych. Mam tu zestawienie zrobione nie w warunkach roku 1999, o których pan mówił - wtedy pewnie to tak wyglądało - ale w warunkach roku 2006, kiedy w Polsce mieliśmy CIT na poziomie 19%. Nawiasem mówiąc, taki CIT został wprowadzony za rządów Sojuszu Lewicy Demokratycznej - został obniżony do 19% i tyle wynosił w roku 2006. Wtedy poziom obciążeń podatkowych w Polsce, oczywiście jeśli chodzi o przemysł miedziowy, wynosił 49,6. A więc jesteśmy na granicy, która przez Bank Światowy jest traktowana jako ta, której nie należałoby przekraczać, bo to byłoby ekonomicznie nieuzasadnione. Ale co się dzieje, kiedy doliczamy stopę podatkową z omawianej dzisiaj ustawy? Ten poziom przekracza kwotę 62,3%. Kto na świecie jest jeszcze lepszy od nas? Uzbekistan - 62,9, i Wybrzeże Kości Słoniowej - 62,4. A więc praktycznie jesteśmy samodzielnym światowym liderem. Gdybyśmy jeszcze do tego dołożyli dywidendę, którą wypłaciliśmy za rok 2010, a więc coś, co miało już miejsce, to Polska ma wskaźnik 75% - mistrzostwo świata. Tutaj już nikt nie jest w stanie nas pokonać. Myślę, że to są wystarczające argumenty przemawiające za tym, aby tego projektu w żaden sposób nie poprzeć.

    Oczywiście KGHM Skarbowi Państwa płaci ogromne daniny z różnych tytułów. W warunkach 2010 r. zasilił budżet państwa kwotą ponad 2,5 mld zł, bezpośrednio, co stanowiło wówczas ponad 54% zysku netto. Jeżeli do tego dodalibyśmy ten podatek, o którym dzisiaj mówimy, w warunkach roku 2010, to byłoby to ok. 4,5 mld zł, co stanowiłoby 97% zysku netto. Czy to jest uczciwe? Czy to jest popieranie przedsiębiorczości i czy można byłoby uznać, że te regulacje są korzystne dla budżetu? Być może są korzystne, ale tylko doraźnie, bowiem kolejne lata będą powodowały to, że koszty, choćby z tytułu tego podatku, będą zdecydowanie rosły, a efektem końcowym będzie mniejszy zysk. Już nie mówię o kwestiach dotyczących kosztów. Są one istotne, bowiem w strukturze kosztów rodzajowych KGHM-u koszty energii, koszty paliw stanowią ok. 50%. A koszty pracy? Koszty pracy to ok. 27%, a więc nie są tutaj najbardziej istotną pozycją. Mało tego, na przestrzeni ostatniego dziesięciolecia nie wzrosły one ani o 1 punkt procentowy, utrzymują się na stałym poziomie. Proszę więc nie uprawiać demagogii, że ktoś dla siebie zawłaszczył bogactwo narodowe. To jest nasze bogactwo narodowe, o które bardziej dbają ci, którzy tam pracują, niż ci, którzy dzisiaj rządzą Rzecząpospolitą. Jeżeli bogactwo narodowe ma być chronione, to trzeba było nie sprzedawać tej firmy. Dzisiaj wzięlibyście 10 mld zł dywidendy, bo zysk netto jest na poziomie powyżej 10 mld, i nie trzeba byłoby walczyć o te 1,8 mld z tytułu tego wątpliwego podatku.

    Trochę przyzwoitości, trochę odpowiedzialności. Proszę bardziej szanować państwo i pracujących tam robotników niż miało to miejsce do tej pory. Tam pracują Polacy. (Dzwonek) Tam mieszkają Polacy. Podatki są płacone dla Polaków, dla państwa polskiego, dla tego środowiska, dla tego regionu. Jeżeli zamierzacie - a taki wniosek można byłoby wyciągnąć - sprzedać KGHM do końca, to ten podatek jest uzasadniony.

    Liczę na odpowiedź pana ministra, czy kolejnym ruchem w stosunku do KGHM jest wyprzedaż tego pakietu, który Skarb Państwa jeszcze posiada. Jeśli tak, to proszę to potwierdzić, jeśli nie, to oczywiście zanegować. Ja też składam poprawki na ręce pana marszałka Sejmu. Dziękuję bardzo. (Oklaski)