3 i 4 punkt porządku dziennego:

  3. Pierwsze czytanie obywatelskiego projektu ustawy o zmianie ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (druk nr 28).
  4. Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (druk nr 119).

Poseł Ryszard Zbrzyzny:

    Dziękuję.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Problem nie ma wymiaru czarno-białego czy dobra i zła. Zapewne jest umiejscowiony gdzieś pośrodku i trzeba poszukać tego zdrowego środka, zdroworozsądkowego rozwiązania. Dobrze, że mamy dwie różne propozycje dotyczące dochodzenia do pewnego poziomu relacji minimalnego wynagrodzenia za pracę do średniego wynagrodzenia za pracę. Trudno dzisiaj przyrównywać się w naszym polskich uwarunkowaniach do norm, które obowiązują w krajach starej części Unii Europejskiej, bowiem nasze minimalne wynagrodzenie za pracę w żaden sposób nie ma się do minimalnych wynagrodzeń za pracę w tychże krajach. Minimalne wynagrodzenie za pracę w większości jest wyższe niż nasze średnie wynagrodzenie za pracę. A zatem myślę, że te odnośniki nie do końca są odpowiednie.

    Faktem jest, że w różnych regionach Rzeczypospolitej relacja minimalnego wynagrodzenia za pracę do średniego wynagrodzenia za pracę jest bardzo różna. Pan minister przytaczał tu wskaźniki wynoszące od 30% do powyżej 60%, ale to wcale nie oznacza, że, ustalając relacje minimalnego wynagrodzenia za pracę do średniej płacy krajowej, należy próbować regionalizować tę wielkość, bowiem doprowadzilibyśmy do absurdu. Dlaczego w regionach o największym poziomie bezrobocia - takie są fakty statystyczne - jest największy udział minimalnego wynagrodzenia w średniej krajowej? Sprawa jest bardzo prosta: decydują o tym prawa rynku, podaż i popyt na rynku pracy. A więc mamy ogromną liczbę ludzi, którzy chcą pracować, a bardzo mało miejsc pracy. Potencjalny pracobiorca przyjmuje każde warunki, które stawia mu pracodawca, bo po prostu nie ma wyboru. Nie możemy sankcjonować tego stanu rzeczy ustawodawstwem. Myślę, że pora wyciągnąć z tego wnioski.

    Sądzę, że nie było odpowiednie, aczkolwiek było prawdziwe, porównywanie wielkości średniego wynagrodzenia w jednym z regionów przemysłowo bardzo mocno rozbudowanym - mam na myśli zagłębie miedziowe - do innych regionów, które stoją rolnictwem po drugiej stronie Odry. W tym zagłębiu nie ma znaczenia, czy minimalne wynagrodzenie za pracę będzie stanowiło 40% czy 50% średniego wynagrodzenia krajowego. Zapewniam pana posła, że w tym przedsiębiorstwie nikt nie zarabia na poziomie minimalnego wynagrodzenia za pracę, a więc dla tego środowiska ta regulacja jest obojętna, nie ma ona żadnego znaczenia. Ma ona znaczenie tam, gdzie ten udział w tej średniej regionalnej czy krajowej jest zdecydowanie mniejszy, niż powinien być. A zatem potrzebna jest taka regulacja, która będzie także mechanizmem naprawiającym tę patologię. Nie może być tak, że mający przewagę w stosunkach pracy pracodawca będzie nakładał na pracobiorcę warunki, które są dla niego warunkami nie do odrzucenia.

    Zadaję pytanie retoryczne i nie oczekuję odpowiedzi na nie od pana ministra, bo jestem w stanie domyślić się, jaka ona by była. Zakładamy, że w Polsce nie ma regulacji pod tytułem: minimalne wynagrodzenie za pracę, a więc mamy pełną, 100-procentową, wolność na rynku pracy. Czy z tego tytułu zniknie w Polsce bezrobocie? To jest pytanie numer jeden. Czy zniknie tzw. szara strefa w zatrudnieniu? Odpowiedź jest jednoznaczna i pewnie bylibyśmy w stanie zgodzić się z panem ministrem. Nie ma takiej możliwości, żeby zniknęła szara strefa i by zniknęło bezrobocie w sytuacji, kiedy nie będzie regulacji chroniącej pracownika, a więc osobę, która w stosunku pracy jest słabsza od pracodawcy. Gdyby tak było, to może należałoby zlikwidować Kodeks pracy. Czym jest bowiem Kodeks pracy w dzisiejszym kształcie? Jest zbiorem norm ochronnych dotyczących stosunku pracy między pracobiorcą a pracodawcą, a więc są tam zapisane minimalne gwarancje utrzymujące pewne standardy przyzwoitości i standardy cywilizowanego kraju środka Europy. Takim standardem ma też być poziom minimalnego wynagrodzenia za pracę i o to w tej ustawie chodzi.

    Pojawił się zarzut albo pojawiło się pytanie jednego z posłów - nie przytoczę nazwiska - co do tego, że nasz projekt, projekt poselski, nie wiąże wzrostu minimalnego wynagrodzenia za pracę ze wzrostem produktu krajowego brutto. Oczywiście wprost takiego mechanizmu nie przewidujemy, ale z drugiej strony chciałbym powiedzieć, że to jest naprawianie przeszłości, wieloletniej, kilkunastoletniej przeszłości. Chcemy w sposób krokowy, a więc na przestrzeni 2 lat, doprowadzić do tego, żeby udział płacy minimalnej w płacy średniej osiągnął pułap 50%.

    Oczywiście nie jest tak, że ta regulacja nie ma związku z budżetem państwa. Otóż ma, aczkolwiek wynik końcowy jest w tym wypadku, myślę, niewielki, niewielki jest skutek in plus, a może in minus, bowiem wyższe płace powodują wzrost wpłat do budżetu z tytułu podatków, a więc z tytułu VAT, podatku dochodowego, akcyzy, ZUS, składki rentowej, emerytalnej itd. Summa summarum, z tych 100 zł ewentualnej podwyżki minimalnego wynagrodzenia za pracę w różny sposób wraca do budżetu w granicach siedemdziesięciu paru złotych. Nie mówię już o nakręcaniu koniunktury itd. Należy pamiętać o tych elementach.

    Dobrze, że jest na sali pani poseł Skowrońska. Ubolewam nad tym, że wprowadziła w tej sali nerwowość i niepotrzebne wytykanie jeden drugiemu przeszłości, tego, że ktoś czegoś nie zrobił w przeszłości.

    (Poseł Krystyna Skowrońska: Ale prawdziwej.)

    Powiem, że pani poseł jest znana z tego, że wprowadza taką nerwowość, bo prawda w oczy kole. Czy pani poseł wie, kiedy ostatnio były waloryzowane progi, jeśli chodzi o świadczenia rodzinne?

    (Poseł Krystyna Skowrońska: Tak, w 2005 r.)

    W 2005 r. Kwota 504 zł obowiązuje od 7 lat. Od 6 lat czy od 5 lat rządzi Platforma Obywatelska i nie tknęła tego problemu. Kiedy ostatnio był waloryzowany próg, jeśli chodzi o świadczenia społeczne i kwotę 352 zł?

    (Poseł Krystyna Skowrońska: W 2003 r.)

    Tak. Dlaczego do tej pory tego nie ruszono? Rządzicie 5 lat. W tym czasie mieliśmy kilkudziesięcioprocentową inflację, a więc ze zbioru osób, które mogły korzystać z tych świadczeń, wyeliminowano kilka milionów ubogich obywateli Rzeczypospolitej, w tym ponad 2,5 mln dzieci nie otrzymuje zasiłku rodzinnego z tego tytułu, że nie waloryzowano tego progu. Czy tak ma wyglądać prorodzinna polityka rządzącej koalicji? Z taką polityką zgodzić się nie możemy, stąd między innymi nasza inicjatywa dotycząca minimalnego wynagrodzenia za pracę.

    Padło pytanie: Co zrobicie w momencie, kiedy te projekty ugrzęzną w komisjach? Na to pytanie odpowiedział pan przewodniczący związku zawodowego ˝Solidarność˝. Jeżeli demokratyczne formy wpływania na decyzje parlamentu, który jest emanacją polskiego społeczeństwa, będą zbyt słabym argumentem, to pewnie trzeba będzie sięgać po inne, aczkolwiek nie jestem zwolennikiem takiej filozofii. Zapewne pan przewodniczący także. Myślę, że zdrowy rozsądek zwycięży i znajdziemy takie rozwiązanie, które będzie satysfakcjonowało wszystkich. Może jednych mniej, a drugich więcej, ale mam nadzieję, że znajdziemy taki złoty środek, bo, jak powiedziałem, nie ma w tym wypadku rozwiązania typu: czarno-białe lub złe czy dobre, potrzebne jest rozwiązanie zdroworozsądkowe, które będzie uwzględniało wszystkie racje.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Myślę, że odniosłem się do prawie wszystkich - a może wszystkich - pytań, które dotyczyły naszej propozycji i były skierowane do mnie osobiście. Dziękuję serdecznie za wspaniałą dyskusję, za poważne potraktowanie problemu i merytoryczne podejście do zagadnień, które wiążą się ze sprawą minimalnego wynagrodzenia za pracę. Myślę, że niebawem przeniesiemy tę dyskusję do odpowiedniej komisji sejmowej. Dziękuję serdecznie. (Oklaski)