10 punkt porządku dziennego:

Poseł Ryszard Zbrzyzny:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mogę powiedzieć, że takiego bubla prawnego już dawno w Wysokiej Izbie nie było. Projekt tej ustawy jest dowodem na to, że rządząca koalicja jest właściwie bezradna, nie ma pomysłu na to, w jaki sposób zahamować narastający dług publiczny i uzdrowić finanse publiczne. Skonsumowała już w ostatnim pięcioleciu swojego rządzenia wszystkie rezerwy, które były na poziomie centralnym, więc zabrała się za te, które, jej zdaniem, znajdują się w takich firmach jak KGHM.

    Na dobrą sprawę tytuł tej ustawy zamiast: ustawa o podatku od wydobycia niektórych kopalin, powinien brzmieć: ustawa o podatku od KGHM Polska Miedź SA, bowiem jest ona adresowana tylko i wyłącznie do KGHM. (Oklaski)

    Oczywiście ten bubel prawny ma wiele wad, począwszy od wady konstytucyjnej, nie tylko związanej z procedurą uchwalania ustaw podatkowych, mam tu na myśli odpowiednie vacatio legis itd., ale także - przede wszystkim - z zawartością merytoryczną. Już dzisiaj zapowiadam, że ze strony Klubu Poselskiego Sojuszu Lewicy Demokratycznej będzie inicjatywa - wniosek do trybunału, oczywiście jeżeli ustawa w tym kształcie przejdzie przez Wysoką Izbę, o uznanie niezgodności z obowiązującą ustawą zasadniczą.

    Jakie są kluczowe cechy formuły podatkowej wynikającej z tejże ustawy? Otóż jest ona zdefiniowana za pomocą zaawansowanej matematycznie funkcji aktualnej ceny rynkowej. Mamy tu do czynienia z potęgami wyższymi niż 2 przy miedzi i wyższymi niż 4 przy srebrze, dokładnie 4,5, bez uwzględnienia ani kosztów wydobycia, ani kosztów przetworzenia, ani kosztów funkcjonowania firmy, obiektywnych, a nie subiektywnych ani wynikających ze złego zarządzania firmą. Potęgowa progresywność tego podatku przy wzroście ceny spowoduje dynamiczny przyrost podatku w przypadku wzrostu ceny, a więc jest to funkcja wykładnicza, a jak ona wygląda, wszyscy przecież doskonale wiemy. Podatek ten nie stanowi też kosztu podatkowego, co jest kuriozalnym rozwiązaniem. To chyba układ skierowany do samorządów lokalnych, ale z drugiej strony doprowadza on do kuriozalnej sytuacji. Jeżeli firma zapłaci podatek od kopalin, który spowoduje stratę w firmie, to jeszcze od tego podatku trzeba będzie zapłacić CIT, który pogłębi tę stratę. A więc zapłacimy podatek od straty. Znakomity pomysł, panie ministrze. Gratuluję.

    Nie ma stawki zerowej. Brak waloryzacji związanej ze wzrostem jednostkowego kosztu produkcji. A więc coraz głębiej sięgamy po złoże, a koszty produkcji miedzi elektrolitycznej w ponad 50% to są koszty energii i paliw. A że ceny paliw rosną, to pan minister doskonale wie. Przecież niedawno w Wysokiej Izbie uchwalono przyrosty cen paliw. A że cena energii elektrycznej rośnie, to też wiemy, i to rośnie bardzo szybko. A więc niezależnie od KGHM te koszty będą rosły w sposób dynamiczny. A zatem z taką formułą podatkową zgodzić się nie możemy.

    Jakie są skutki tegoż podatku dla KGHM? KGHM przesunie się do grupy najdroższych na świecie producentów miedzi elektrolitycznej. To będzie największy sukces tego rządu. A więc KGHM przestanie być w pierwszej dziesiątce producentów miedzi na świecie. To jest jedyna firma polska, która jest tak sklasyfikowana w swojej branży na świecie. Nie ma drugiej takiej w Polsce. Stawia to pod znakiem zapytania funkcjonowanie Zakładów Górniczych Lubin, które dzisiaj produkują po najwyższych kosztach, bo mają złoże o najniższej zawartości miedzi. Pracuje tam 3,5 tys. pracowników. Stawia to pod znakiem zapytania funkcjonowanie Huty Miedzi Legnica - 1000 osób. Jeżeli te decyzje będą podjęte, to automatycznie KGHM przestanie produkować 100 tys. t miedzi elektrolitycznej, bo to nie będzie uzasadnione kosztowo, to nie będzie biznesowo uzasadnione. Pracę straci kilkanaście tysięcy pracowników bezpośrednio i pośrednio zaangażowanych w produkcję miedzi. Koszt produkcji miedzi elektrolitycznej czy koncentratu z rudy produkowanego, bo koncentrat jest tutaj opodatkowany, wzrośnie o 51% według dzisiejszej formuły, do wielkości ponad 17,5 tys. zł za tonę. Co to oznacza w praktyce? Że na świecie nie ma droższego koncentratu. A więc zadam pytanie: Jaki interes mają polskie huty, by kupować koncentrat własny z polskich kopalń, skoro na świecie, na rynku mogą go kupić taniej? To paranoiczne rozwiązanie, w ogóle niespotykane i nielogiczne. Ja powiem, że to jest sabotaż gospodarczy, to jest rozmontowywanie najlepszego przedsiębiorstwa w Polsce. Obniża się rentowność tej firmy. Jeżeli chodzi o kolejne lata obrachunkowe, przy cenie poniżej 25 tys. zł za tonę - a przecież takie ceny są powszechne, dzisiaj mamy wyjątkowo wysoką, nienotowaną od wielu lat - rentowność tej firmy spadnie do zera w ciągu trzech lat. W ciągu trzech lat rentowność KGHM spada do zera, a w kolejnych latach jest ujemna. Co to oznacza, tego panu magistrowi ekonomii ministrowi Rostowskiemu nie potrzeba tłumaczyć. I co dalej?

    Pan minister dobrze tutaj mówił, że złoże rud miedzi to jest wielkie bogactwo Polaków. Dzisiaj mamy zasoby przemysłowe liczone na 1,2 mld t. Co to oznacza? Że KGHM może funkcjonować co najmniej 40-50 lat jeszcze do przodu, bo to są zasoby przemysłowe. Bilansowe są jeszcze większe. Co oznacza wprowadzenie tego podatku? Potrzebę przeliczenia zasobów przemysłowych, bowiem są nowe uwarunkowania kosztowe. Jak te zasoby będą wyglądały po przeliczeniu? Otóż będzie tych zasobów o 300-400 mln t mniej. To oznacza, że KGHM będzie funkcjonował kilkanaście lat krócej. Te zasoby będą zbilansowane na poziomie ok. 800-900 mln t. To jest oczywiście realizacja postulatu pana ministra. Zasoby zostaną w kraju. Nikt już po nie nie sięgnie. Nie wyeksploatujemy ich i nie będziemy mieli korzyści. A więc to znakomity pomysł podatkowy. W perspektywie 2018 r. to wzrost zadłużenia spółki do wielkości 12 mld zł - są to akurat roczne przychody tejże firmy - znakomity sukces podatkowy. Oczywiście są wpływy publicznoprawne, na przykładzie roku 2010. To nie jest tak, że KGHM nic nie daje z tego tytułu, że eksploatuje złoże, nasze bogactwo narodowe. Otóż za rok 2010 KGHM wpłacił 3611 mln zł do budżetu państwa, w tym oczywiście jednostki samorządu terytorialnego - 637 mln zł. Jeżeli dołożymy do tego ten potencjalny podatek, wyliczony według tej formuły, to jest ok. 5,5 mld zł. Takie byłyby koszty podatkowe KGHM, gdyby ten podatek wszedł w życie, za rok 2010.

    Jeżeli chodzi o podatki na świecie, oczywiście nie wiem, jaką wiedzą się posługiwał pan poseł Rosati, ale ja mam wiedzę z Banku Światowego, który w swoim zestawieniu kosztów podatkowych przedsiębiorstw górniczych, mówiąc o efektywnej stopie podatkowej, Polskę wpisał do trzeciego kwartylu, a więc do jednych z najbardziej obciążonych firm na świecie, na poziomie 49,6%. Jeżeli do tego dołożymy podatek, który pan minister chce wprowadzić, to będzie 62,3 - jesteśmy samodzielnym liderem. Gratuluję. (Oklaski) Znowu będziemy pierwsi, jak w reklamie, która ostatnio obiega media. Myślę, że to nie jest chlubna statystyka i to nie jest chlubny wynik.

    Powiem, że to nie jest tak, że przedsiębiorstwa górnicze są tylko obciążane podatkami. Na świecie dla przedsiębiorstw górniczych są zachęty do inwestowania i pozyskiwania złóż bogactw naturalnych. W Australii firmy są zwalniane od podatku i to są zwolnione kwoty przeznaczone na badania, poszukiwania nowych złóż. U nas takich zwolnień nie ma. Wszystko jest opodatkowane. Boliwia - podwójne odliczenie od podatku kosztów wydobycia. Indie - ulgi za poszukiwanie surowców, niższe stawki cła na towary niezbędne dla projektów wydobycia węgla, 5% zamiast 12,5% powszechnie obowiązujących w kraju. Kanada - bezzwrotny kredyt podatkowy w wysokości 10% na badania i rozbudowę kopalni, wakacje podatkowe. Panie ministrze, pora brać wzór z tych, którzy z troską podchodzą do tworzenia nowych miejsc pracy i do korzyści, które niosą dla państwa te nowe miejsca pracy.

    Reasumując. Czy rząd Rzeczypospolitej jest w stanie choćby pomyśleć o podobnych działaniach w stosunku do górniczych przedsiębiorców oprócz łupienia ich? Bo to, co dzisiaj się proponuje, to jest łupienie. Otóż wygląda na to, że nie. Myślę, że nie pora płakać nad rozlanym mlekiem. Nie trzeba było (Dzwonek) sprzedawać KGHM, co było przedmiotem protestów załóg pracowniczych w tej firmie. Przypominam: w sierpniu 2009 r. dwugodzinny strajk ostrzegawczy. Mimo to sprzedaliście znaczący pakiet Polskiej Miedzi. Do dnia dzisiejszego pracownicy Polskiej Miedzi, liderzy, związkowcy od dwóch lat siedzą na ławach oskarżonych w procesach karnych. Czy tak ma wyglądać państwo prawa? Czy tak ma wyglądać państwo, które dba o rozwój, o przyszłość swoich obywateli? Chyba nie.

    A więc, nie wchodząc w dalsze dywagacje, bo argumentów przeciwko tej ustawie mógłbym jeszcze wytoczyć wiele, powiem, że nie może być innego stanowiska Klubu Poselskiego Sojusz Lewicy Demokratycznej jak wniosek o odrzucenie w pierwszym czytaniu tejże ustawy. Ona po prostu nie nadaje się do dalszego procedowania. Najpierw potrzebne są poważne analizy ekonomiczne, a później możemy rozmawiać na temat konstrukcji ustawy podatkowej. Dziękuję za uwagę. (Oklaski)