13 punkt porządku dziennego:

Informacja Rady Ministrów o realizacji działań wynikających z ˝Krajowego programu przeciwdziałania narkomanii˝ w 2013 r. (druk nr 2852) wraz ze stanowiskiem Komisji Zdrowia (druk nr 3125).

Poseł Joanna Mucha:

    Bardzo dziękuję.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie i Panowie Posłowie! Drodzy Uczniowie! Mam dzisiaj przyjemność przedstawić stanowisko klubu Platformy Obywatelskiej dotyczące wniosku o przyjęcie informacji o realizacji działań wynikających z ˝Krajowego programu przeciwdziałania narkomanii˝ w 2013 r.

    Proszę państwa, zadałam sobie ten trud i przeczytałam tę informację. To jest ponad 400 stron, połowa to są załączniki, ale tak czy inaczej jest to naprawdę bardzo obszerny materiał. Ten materiał składa się z dwóch części. W pierwszej części zostało opisane zjawisko narkomanii z perspektywy epidemiologii. Przedstawiono najnowsze dostępne dane dotyczące rozpowszechniania narkotyków, konsekwencji zdrowotnych i społecznych związanych z używaniem narkotyków oraz ogólną analizę obserwowanych trendów. Część druga dokumentu zawiera aneksy do tej informacji. Szczególnie cenne w moim przekonaniu aneksy to te, które dotyczą monitorowania wskaźników, które zostały wybrane dla tego zagadnienia po to, żeby po prostu monitorować na przestrzeni lat, na ile walka z narkotykami jest skuteczna. Ta informacja ma charakter bardzo ściśle faktograficzny. Tam nie ma polityki, tam nie ma ideologii, tam są dane i tych danych jest naprawdę ogromna liczba.

    Chciałabym podkreślić to, że działania, które są podejmowane przez państwo polskie, a są to bardzo szerokie działania, to są działania, które mają charakter bardzo wszechstronny. Są one oparte o pięć filarów. Działania dotyczą m.in. profilaktyki, leczenia, rehabilitacji, ograniczenia szkód zdrowotnych, ograniczenia podaży, współpracy międzynarodowej, badań i monitoringu. Wymieniłam więcej typów działań, ale one de facto tworzą pięć filarów.

    To, co cieszy, to fakt, że są takie wskaźniki, które mogą być źródłem ograniczonego optymizmu, gdyż rzeczywiście część z nich pokazuje, że nie ma jakiegoś dramatycznego wzrostu, a w niektórych przypadkach są spadki. Przed chwilą pan minister i pan przewodniczący o tym mówili. Rzeczywiście jest tak, że konsumpcja tych tzw. miękkich narkotyków, takich jak konopie, haszysz, rośnie. Rzeczywiście jest tak, że wyraźnie spadła konsumpcja tzw. dopalaczy. Z tym że akurat nie do końca zgodziłabym się tu z panem ministrem i z diagnozą, dlatego że rzeczywiście konsumpcja dopalaczy wyraźnie spadła, jeśli porównamy dzisiejszy poziom z poziomem w czasie, kiedy jako Sejm zajęliśmy się tą sprawą, czyli bodajże w 2009 r., w tej chwili to jest połowa tamtego poziomu, ale niestety możemy mówić o niedobrym trendzie w ciągu dwóch, trzech ostatnich lat, bo konsumpcja dopalaczy znowu rośnie. Stąd bardzo cieszy inicjatywa związana z nową ustawą, mającą na celu przeciwdziałanie narkomanii. To jest niezwykle potrzebna ustawa, więc myślę, że wszyscy tutaj, na sali, i wszyscy posłowie Komisji Zdrowia, będziemy naprawdę z wielką uwagą pracować nad tą ustawą.

    Jeśli chodzi o pozostałe grupy narkotyków, to w zależności od tego, jakie badanie było brane pod uwagę, mieliśmy do czynienia albo z niewielkimi spadkami, albo z niewielkimi wzrostami, albo z dość istotnymi spadkami. Tak więc wszystko wskazuje na to, że jeśli chodzi o pozostałe narkotyki, sytuacja prawdopodobnie po prostu się ustabilizowała.

    Jeśli chodzi o dane dotyczące leczenia stacjonarnego - już nie chcę tego powtarzać, pan minister dokładnie przedstawił te dane - czy dane dotyczące zgonów z powodu przedawkowania, są to dane dość stabilne z nieznacznymi wzrostami, ale tak czy inaczej możemy mówić o tym, że sytuacja ustabilizowała się na pewnym poziomie, który oczywiście nie może nas zadowalać, ale dużych zmian nie obserwujemy.

    Proszę państwa, w moim przekonaniu z informacji, która została przedstawiona, wynika, że zaangażowania jednostek samorządu terytorialnego nie można uznać za satysfakcjonujące. Rzeczywiście jest tak, że większość różnego rodzaju jednostek - samorząd wojewódzki czy gminny - przyjęła różnego rodzaju plany, ale jeśli popatrzymy na zderzenie tabel ilustrujących na przykład przyjęcie przez gminę planów radzenia sobie z tym problemem, a dalej przeznaczenie środków finansowych na realizację tego zadania, to widzimy, że niektóre samorządy mogą podchodzić nie do końca poważnie do realizacji tego zadania. Wydaje mi się, że jest konieczna większa współpraca między rządem i samorządem w tym zakresie, bo czasem można mieć wrażenie, że są to plany stworzone tylko i wyłącznie na papierze.

    Co więcej, chciałabym zwrócić państwa uwagę na kampanię, która została podjęta przez Krajowe Biuro do Spraw Przeciwdziałania Narkomanii, ˝Przyjmuje leki czy bierze? Leki bez recepty - do leczenia, nie do brania˝. To jest kampania, która była niezwykle potrzebna z uwagi na to, że młodzi ludzie zaczęli stosować w celach pozamedycznych niektóre leki - nasenne, uspokajające, zawierające substancje, które mają trudne nazwy i nie będę w tej chwili kaleczyła języka, ale wszyscy wiemy, jakiego typu to są leki. Wszyscy wiemy, jaka była ich dostępność, otrzymanie czy zakupienie tych leków było tak proste, że naprawdę cieszy to, iż w tej chwili podejmujemy wysiłki, aby ograniczyć dostęp do nich. Cieszy kampania, która została przeprowadzona, bo ona po prostu była bardzo potrzebna.

    Chciałabym też zwrócić uwagę na leczenie substytucyjne. Kiedy rozmawia się z ludźmi, którzy zajmują się problemem narkotyków w Polsce, to jest to najczęściej zgłaszany problem - leczenie substytucyjne, które w przekonaniu wielu osób jest prowadzone w za małym zakresie. Znowu mamy do czynienia z sytuacją, kiedy liczba osób objętych tym leczeniem i ilość środków finansowych przeznaczanych na to leczenie rosną, ale nadal to są wzrosty niewystarczające. Myślę, że musimy podejmować dalsze kroki i przeznaczyć kolejne środki na to leczenie.

    Chciałabym zwrócić uwagę, że w tym planie jako cel założyliśmy sobie, żeby 25% osób objąć leczeniem substytucyjnym. To jest bardzo niski procent. Cały czas pozostaje 75% osób, które nie mają szansy skorzystać z leczenia substytucyjnego. Tak więc na pewno w tym zakresie mamy jeszcze wiele do zrobienia.

    O chorobach zakaźnych pan minister chyba już wspominał, więc nie będę tego powtarzała. To też są dane, które właściwie się ustabilizowały.

    O stronie podażowej właściwie ktoś z innej komisji mógłby więcej powiedzieć, ale w 2013 r. - otrzymaliśmy takie dane - Policja zlikwidowała 16 miejsc nielegalnej produkcji amfetaminy. Jest to więcej niż w roku 2012. W 2013 r. Centralne Biuro Śledcze rozpoznało i zlikwidowało 50 grup o charakterze przestępczym, w tym zajmujących się przestępczością narkotykową. W 2013 r. również przedstawiciele Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego rozpoznali i zlikwidowali łącznie trzy grupy przestępcze zajmujące się produkcją amfetaminy. Można więc powiedzieć, że działania po tej stronie, czyli po stronie podażowej, też są bardzo wyraźnie podejmowane.

    O współpracy międzynarodowej i o wydatkach na realizację tego programu nie będę mówiła. Pan minister też to przedstawił - też są wzrosty.

    Natomiast na koniec należy powiedzieć, że po tym, jaki obraz dała nam ta informacja, mamy już naprawdę bardzo dokładnie zidentyfikowane miejsca, w których powinniśmy oddziaływać, miejsca, które stanowią dla nas priorytetowe miejsca oddziaływania. Ja je przedstawiłam w tym wystąpieniu.

    Jestem przekonana o tym, że konieczna, bardzo potrzebna jest bardzo szeroka profilaktyka skierowana do młodzieży - młodzieży gimnazjalnej, ze szkół ponadgimnazjalnych ze względu na ogromną dostępność tzw. lekkich narkotyków i ze względu na to, że młodzież nie zdaje sobie sprawy ze szkodliwości ich używania. A więc to są nadal tematy, które są dla nas bardzo dużym wyzwaniem.

    Na zakończenie muszę powiedzieć, że Klub Parlamentarny Platforma Obywatelska przyjął z zadowoleniem, z akceptacją tę informację. Bardzo dziękujemy za jej przygotowanie. Dziękuję bardzo. (Oklaski)