1 punkt porządku dziennego:

Poseł Jerzy Żyżyński:

    Dzień dobry, witam pana marszałka.

    Wysoka Izbo! To jest bardzo ważna ustawa. Zgadzamy się, że jeśli chodzi o uporządkowanie kwestii emisji obligacji i w ogóle rynku obligacji, sposobu funkcjonowania, to jest to jedna z ważniejszych ustaw. To jest bardzo potrzebne dla polskiego rynku finansowego, dla wielu podmiotów, które chciałyby korzystać z tych instrumentów. Jest to uporządkowanie ważnej dziedziny finansów. Wobec tego bardzo chcielibyśmy to z pełną mocą poprzeć.

    Obligacje to jedne z najważniejszych instrumentów, co już zresztą zostało powiedziane, finansowania kapitału firm, instytucji, a także państwa w wielu dziedzinach gospodarki, sektora publicznego. Ta ustawa nie zajmuje się Skarbem Państwa ani Narodowym Bankiem Polskim, tylko szeroką paletą podmiotów gospodarczych, które chciałyby z tego korzystać.

    Obligacje mogą emitować różne osoby prawne, w tym osoby prawne mające siedzibę poza terytorium Polski, różne podmioty prowadzące działalność gospodarczą lub utworzone wyłącznie w celu przeprowadzenia emisji obligacji, osoby prawne upoważnione do emisji obligacji na podstawie odrębnych ustaw, spółki komandytowo-akcyjne, jak również spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe oraz Krajowa Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa, gminy, powiaty, województwa, czyli jednostki samorządu terytorialnego, instytucje finansowe itd.

    Ta ustawa bardzo dobrze określa warunki, jakie musi spełniać emisja obligacji. Emitent musi określić cel emisji. Jeśli emitentem jest jednostka samorządu terytorialnego, związek tych jednostek lub jednostka władz regionalnych lub lokalnych innego niż Rzeczpospolita Polska państwa członkowskiego Unii Europejskiej, określenie celu jest obowiązkowe. To jest bardzo ważne. Oczywiste jest, że jeśli cel emisji został określony, emitent nie może przeznaczyć środków na inny cel. To też jest bardzo ważne.

    Są zasady wykupu i odtworzenia obligacji, wreszcie obowiązki banku reprezentanta. Mamy bardzo ważne instytucje, czyli zgromadzenie obligatariuszy, które funkcjonuje, tak jak zostało powiedziane, podobnie jak walne zgromadzenie, a także mamy różne rodzaje obligacji: imienne, na okaziciela, partycypacyjne, zamienne. To są bardzo ważne instrumenty finansowe, które pozwalają powiększyć kapitał w sytuacji, kiedy firma chce się rozwijać. Mamy też obligacje przychodowe itd. Problem jest rzeczywiście z tym, o czym mówiła pani przewodnicząca, chodzi o obligacje wieczyste. Obligacje wieczyste to są specjalne instrumenty, to jest nowa instytucja polskiego prawa obligacji, choć na świecie jest to oczywiście znane od lat. To obligacje, w których nie określa się daty wykupu, a świadczenie emitenta względem obligatariuszy polega na stałej, regularnej zapłacie odsetek. Obligacje wieczyste nie podlegają wykupowi. Emitent nie zobowiązuje się do wykupu tych obligacji w jakimkolwiek terminie. Jest to forma zaciągnięcia pewnego rodzaju zobowiązania pożyczkowego bezterminowego. W ogóle obligacje to swego rodzaju instrument pożyczkowy. Działa to, jak zostało to już słusznie powiedziane, podobnie jak kredyt.

    Ale mamy tutaj niestety taki problem, mówiła o tym pani przewodnicząca, że kasa krajowa zgłosiła swego czasu poprawkę umożliwiającą zaliczanie środków pochodzących z emisji obligacji wieczystych, dokonywanych przez spółdzielcze kasy, do ich funduszy własnych. To było w tej wersji, jak pani przewodnicząca przypomniała, która była wcześniej sformułowana. Mamy z tym niestety taki problem, że nie możemy się z tym zgodzić. Tutaj była argumentacja KNF-u, że nie pokrywa to ryzyka itd. Po to m.in. poprzez emisję obligacji powiększa się kapitał, żeby pokrywać różnego rodzaju ryzyka. Na czym więc polega problem? Kasy zostały zobowiązane do zwiększenia kapitału. Takie są przepisy. Zobowiązują się do zwiększenia kapitału, ale niestety nie mają instrumentów, by ten kapitał powiększyć. To jest bardzo ważne. Zwykłe obligacje muszą zwracać w określonym czasie, wykupywać, odkupywać, a tutaj jest bardzo dobry instrument, który pozwala na funkcjonowanie w dłuższym czasie i troszeczkę upodabnia kasy do spółek akcyjnych, bo rzeczywiście jest tu walne zgromadzenie, obligatariusze itd. Ale problem polega na tym, że kasom została odebrana możliwość korzystania z tego instrumentu w tym właśnie celu, żeby powiększać kapitał, do czego zostały zobowiązane. Obawiamy się, że tutaj niestety uwidacznia się bardzo złe zjawisko, z jakim często mamy do czynienia w Polsce, mianowicie upolitycznienia tego prawa. Ten projekt ustawy jest, powiedziałbym, beczką miodu, do której dodano łyżkę dziegciu. Pytanie, czy można się tym pożywić. Można pożywić się taką beczką miodu, ale to jest gorzkie, to się nie nadaje, nie smakuje. Jest to, można powiedzieć, złe prawo z powodu tego upolitycznienia, bo jest tendencja, żeby te kasy, które są ważnym elementem naszego rynku finansowego, funkcjonowały przez wiele lat, stworzono nawet pewne wymogi kapitałowe, podwyższały kapitał, ale nie daje się im możliwości jego podniesienia. Obawiamy się, że to, co ma miejsce, to zjawisko upolitycznienia prawa.

    Nie chciałbym używać takich określeń, jak bubel prawny, to byłaby przesada, bo to jest bardzo dobra ustawa. Ona odgrywa, jak powiedziałem, bardzo ważną rolę na naszym rynku finansowym. Jednak ten element upolitycznienia nie pozwala na to, żeby pełną piersią, że tak powiem, poprzeć ten projekt ustawy, zgodzić się z tym w całości, dlatego raczej wstrzymamy się od głosu. Dziękuję bardzo.