10, 11 i 12 punkt porządku dziennego:

  10. Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zasadach wykonywania prawa własności górniczej przez Skarb Państwa w zakresie wydobywania węglowodorów oraz utworzeniu Funduszu im. Ignacego Łukasiewicza (druk nr 512).
  11. Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo geologiczne i górnicze oraz niektórych innych ustaw (druk nr 2352).
  12. Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o specjalnym podatku węglowodorowym, o zmianie ustawy o podatku od wydobycia niektórych kopalin oraz o zmianie niektórych innych ustaw (druk nr 2351).

Poseł Ryszard Zbrzyzny:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na wstępie chciałbym powiedzieć, że bliżej mi do stanowiska pana posła Czerwińskiego niż pana premiera Donalda Tuska, bowiem bardzo trzeźwo ocenił sytuację, jeśli chodzi o te zasoby gazu łupkowego, które - jak się przewiduje - są zdeponowane w naszej polskiej ziemi, bowiem tutaj szacunki są bardzo różne: od ponad 5 bln m³, jak podają amerykańskie instytucje, do kilkuset, około 700 mld m³, jak podaje Państwowy Instytut Geologiczny, nasza polska, lokalna instytucja. Tak więc różnica jest zasadnicza, bo gdybyśmy wprost przeliczyli zasoby wskazywane przez amerykański instytut, to przy dzisiejszym spożyciu starczyłoby nam tego na około 380-400 lat. To byłoby znakomicie, to byłaby naprawdę znakomita informacja. Ale jeżeli jest tak, jak podaje Państwowy Instytut Geologiczny, to tych zasobów jest na ok. 60 lat.

    To, co jest zdeponowane w ziemi, to jest jedna sprawa. Druga sprawa: jak po to sięgnąć? Nasze złoża, te hipotetyczne złoża łupkowe są zdeponowane w zupełnie innych warunkach górniczo-geologicznych niż w Stanach Zjednoczonych, na innych głębokościach i w innych skałach na dobrą sprawę, a więc nie do końca wprost te technologie, które tam się stosuje, będzie można zastosować w Polsce, aczkolwiek na pewno będą do wykorzystania. I kiedy mówię o tym, bliżej mi do opinii pana posła Czerwińskiego, który powiedział, że sięgnąć po istotne zasoby gazu łupkowego będziemy mogli, na skalę przemysłową, po kilkunastu latach od momentu, kiedy rozpoznamy je w sposób wystarczający, a dalej do opinii pana Donalda Tuska, który w wielkiej euforii w roku 2010, tuż przed wyborami parlamentarnymi, zakomunikował szeroko pojętej opinii publicznej, że mamy ogromne zasoby gazu łupkowego i pierwszego wydobycia gazu łupkowego należy się spodziewać, wstępnie około 1 mld m³, już w roku 2013. Przypomnę, że mamy rok 2014.

    (Poseł Anna Paluch: Przespał.)

    Już nie mówię o pewnych deklaracjach dotyczących zabezpieczenia systemu emerytalnego, a więc emerytów w Rzeczypospolitej Polskiej.

    Myślę więc, że czas skończyć z demagogią i zacząć stąpać twardo po naszej polskiej ziemi. Ja także przypominam sobie, i pewnie większość państwa na tej sali, że około 30 lat temu, to był początek lat osiemdziesiątych, mieliśmy ropę w Karlinie, mieliśmy być Kuwejtem Europy. I co? Wydobywa się tam ropę, tylko może kilkadziesiąt czy kilkaset ton na dobę, to jest ten nasz zasób. Ta euforia, która miała miejsce, nastąpiła tylko i wyłącznie w celach propagandowych, nie wynikała z oceny rzeczywistych zasobów, które są tam zdeponowane. Oczywiście chciałbym, żeby ta euforia i ten optymizm przełożyły się na rzeczywistość za kilkanaście lat, o których mówił pan poseł Czerwiński.

    Wracając do projektów ustaw, chciałbym powiedzieć, że nie można potępiać żadnej z regulacji. Podkreślam: w każdej z tych regulacji jest zawarta pewna filozofia - inna filozofia jest zawarta w regulacji przygotowanej przez rząd, inna jest filozofia i podejście do kwestii rozpoznawania i eksploatacji zasobów węglowodorów w projekcie PiS-owskim. Nie można w czambuł potępiać ani jednej, ani drugiej, bowiem wzorują się one na pewnych praktykach, które w świecie już są sprawdzone. Projekt PiS-owski nawiązuje do regulacji, które obowiązują i są sprawdzone przecież nie tak daleko, w Europie. Oczywiście projekt rządowy sięga, może nie wprost, ale w ogromnej części, w lwiej części, do ogromnych, wiekowych doświadczeń kanadyjskich. Powiem jednak, że trzeba odwołać się do historii, by zobaczyć, co ten wielki liberalizm, jeśli chodzi o koncesje na wydobycie bogactw narodowych w Kanadzie, a szczególnie w okolicach Sudbury, zrobił z ekologią, ze środowiskiem naturalnym. A więc musimy wszyscy zastanowić się wspólnie nad tym, który model będzie dla nas najbardziej optymalny, czy ten idący trochę na skróty, czy ten, który być może jest bardziej skomplikowany, ale też bardziej zabezpiecza nie tylko kwestie finansowe, lecz także kwestie ekologii i sprawy ludzkie. I to jest kwestia wyboru. Już w tej chwili oświadczam, że nie poprzemy żadnego wniosku o odrzucenie któregokolwiek projektu ustawy w pierwszym czytaniu. (Oklaski) Chcemy tę debatę przenieść na posiedzenia komisji - być może wybierzemy taki model, który będzie satysfakcjonował wszystkich. Zresztą z wiedzy, którą posiadłem podczas debaty, wynika, że sam rząd nie był do końca przekonany, czy ten model, który dzisiaj proponuje, jest modelem najbardziej optymalnym w naszych polskich uwarunkowaniach. Pojawił się też NOKE, który miał być operatorem, jeśli chodzi o zabezpieczenie interesów państwa w rozpoznawaniu i wydobywaniu naszych bogactw narodowych. A więc popracujmy nad wszystkimi projektami ustaw, które są złożone w tym zakresie - myślę, że wspólnymi siłami i naszą wspólną mądrością, ponad podziałami politycznymi, wybierzemy taki model, który się sprawdzi i będzie dobrze nam służył.

    Wrócę także do regulacji, które są zawarte zwłaszcza w ustawie podatkowej, bo jeśli chodzi o kwestie udzielania koncesji, zabezpieczania interesów Skarbu Państwa, własności dokumentacji ekologicznej, to właściwie w dużej części to są przepisy, które się powtarzają w obu projektach i co do których nie powinniśmy mieć żadnych zastrzeżeń. Eliminują one z naszego prawa te niedogodne rozwiązania, które źle się sprawdziły, źle służyły zabezpieczeniu interesów państwowych, myślę, hamowały procesy rozpoznawania, a później ewentualnej eksploatacji zasobów naturalnych. I tak inwestor mógłby być na dobrą sprawę, gdyby się uparł, właścicielem dokumentacji geologicznej w okresie 30 do 50 lat, a wiadomo, że to jest okres, w którym nie można sobie pozwolić na niepodejmowanie żadnych decyzji w sprawie eksploatacji. Wracając więc, jak powiedziałem, do kwestii podatkowych - dzisiaj wydobycie węglowodorów jest opodatkowane kilkoma podatkami, jest podatek eksploatacyjny, jest podatek za udostępnianie złoża. To są podatki, które rząd proponuje przy okazji tej nowelizacji podnieść, jeśli chodzi o złoża konwencjonalne, bo tylko takimi przecież dzisiaj dysponujemy. Przypomnę, że wydobywamy około 5 mld m³ gazu i około 700-800 tys. ton ropy naftowej. Jeżeli to przeliczymy, uwzględniając podwyższone stawki, daje to setki milionów złotych obciążenia dla naszych operatorów naftowych, a więc Lotosu i PGNiG. Tylnymi drzwiami wprowadzamy dodatkowy podatek dla dwóch przedsiębiorstw państwowych jeszcze na szczęście kontrolowanych przez Skarb Państwa. A więc pytanie: Czy powinniśmy się na takie regulacje zgodzić? Uważam, że nie. I w żaden sposób nie ma tu analogii, jeśli chodzi o wprowadzenie podatku od niektórych kopalin, z podatkiem miedziowym. Gdyby tak było i gdyby w odniesieniu do miedzi zastosowano taką metodologię, jaką stosuje się w tym wypadku, czy też jaką proponuje się zastosować w odniesieniu do nafty i gazu, to byłbym szczęśliwy, bowiem podatek z tytułu eksploatacji miedzi i srebra jest podatkiem o funkcji wykładniczej, a więc przy rosnącej cenie bardzo ostro rośnie podatek i nie ma on wymiaru, który jest sztywno zapisany w ustawie: 1% czy 5%. To jest podatek, którego wymiar jest wielokrotnie - śmiem twierdzić, że kilkunastokrotnie - większy niż ten, jaki proponuje się w przypadku opodatkowania węglowodoru, bo ten podatek z kolei jest zapisany sztywno: od 1,5% do 6%, jeśli chodzi o naftę czy ropę naftową, i odnosi się do wielkości wydobycia i aktualnej ceny - i do niczego więcej. A więc ta proporcja: 3% czy 6%, cały czas przy dochodzie jest zachowana, a nie ma tego w przypadku podatku miedziowego, rośnie on w sposób wykładniczy i sięga dzisiaj astronomicznych kwot. Zresztą ubolewam nad tym, panie ministrze, że do dnia dzisiejszego Sejm, mimo obowiązku zapisanego w ustawie o opodatkowaniu niektórych kopalin, nie otrzymał informacji, a rząd został zobowiązany w tej ustawie do przekazania Wysokiej Izbie informacji o działaniu i skutkach działania tego podatku w terminie do 2 lat od momentu jego wprowadzenia. Dwa lata minęły 18 kwietnia br. Panie ministrze, dlaczego nie ma tej informacji, jakie są wnioski i czy będą wprowadzone jakiekolwiek zmiany w tejże regulacji? (Dzwonek) Z tych i innych względów - tak jak zadeklarowałem na początku - Klub Poselski Sojusz Lewicy Demokratycznej zamierza pracować nad wszystkimi projektami ustaw. Dziękuję.