9, 10 i 11 punkt porządku dziennego:

  9. Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych o sprawozdaniu z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2011 r. wraz z przedstawioną przez Najwyższą Izbę Kontroli analizą wykonania budżetu państwa i założeń polityki pieniężnej w 2011 r. oraz komisyjnym projektem uchwały w przedmiocie absolutorium (druki nr 447, 484 i 590).
  10. Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych o przedstawionej przez prezesa Rady Ministrów ˝Informacji o poręczeniach i gwarancjach udzielonych w 2011 roku przez Skarb Państwa, niektóre osoby prawne oraz Bank Gospodarstwa Krajowego˝ (druki nr 448 i 528).
  11. Sprawozdanie z działalności Narodowego Banku Polskiego w 2011 roku (druk nr 443) wraz ze stanowiskiem Komisji Finansów Publicznych (druk nr 523).

Poseł Ryszard Zbrzyzny:

    Dziękuję.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W październiku 2010 r. miałem przyjemność z tej mównicy sejmowej prezentować stanowisko Klubu Poselskiego Sojusz Lewicy Demokratycznej wobec rozpatrywanego wtedy projektu budżetu państwa na rok 2011. Do budżetu zgłosiliśmy wiele poprawek, wnosiliśmy wiele zastrzeżeń. Ubolewam, że te poprawki i zastrzeżenia, które wówczas zgłaszaliśmy, nie zdobyły uznania w Wysokiej Izbie i żadna z nich nie została przyjęta. Dzisiaj po wykonaniu tego budżetu mogę mieć satysfakcję - aczkolwiek to jest marna satysfakcja - z tego, że mieliśmy rację. Tylko co z tego? Rzeczywistość odbiega od oczekiwań.

    Odnosząc się do sprawozdań, które są przedmiotem dzisiejszej debaty w Wysokiej Izbie, rozpocznę może od najłatwiejszego dla nas sprawozdania, mianowicie od sprawozdania z działalności Narodowego Banku Polskiego oraz wykonania założeń polityki pieniężnej w roku 2011. Generalnie rzecz biorąc, musimy uznać to sprawozdanie i politykę pieniężną, którą Narodowy Bank Polski realizował w roku 2011, za pozytywne.

    Działania Narodowego Banku Polskiego w roku 2011 musiały przecież uwzględniać zmiany koniunktury w gospodarce globalnej, obniżoną aktywność gospodarczą, szczególnie w drugiej połowie roku 2011, obniżenie prognoz gospodarczych, wysokie deficyty budżetowe w większości krajów będących partnerami gospodarczymi naszego kraju, narastający dług publiczny, zaburzenia na rynkach finansowych. To było właśnie to otoczenie makroekonomiczne, które musiało determinować zachowania Narodowego Banku Polskiego. Narodowy Bank Polski nie mógł w oderwaniu od tej rzeczywistości podejmować działań interwencyjnych, także na rynku polskim. Przecież zmiany na światowych rynkach finansowych silnie wpływały na sytuację na naszym krajowym rynku finansowym. W celu stabilizacji kursu złotego, co ma przecież istotne znaczenie dla gospodarki, szczególnie w ostatnim kwartale roku 2011, Narodowy Bank Polski kilkukrotnie interweniował, sprzedając waluty obce za złotego. Interwencje na rynku walutowym, szczególnie w ostatnich dniach grudnia roku 2011, przyczyniły się do tego, że dług publiczny w stosunku do krajowego produktu brutto nie przekroczył granicy 55%. To jest pozytywne działanie i z taką pozytywną oceną zwracamy się do Wysokiej Izby w tej sprawie.

    Ale wymiar nominalny długu publicznego wzrósł w zastraszającym tempie. To jest prawie 10% w stosunku do roku poprzedniego. Całe szczęście, że wzrósł także produkt krajowy brutto. Dług publiczny na koniec roku wyniósł 815 mld zł i rośnie, mimo że przed chwilą pan minister finansów tak optymistycznie nas informował, że lada moment nastąpi transakcja wykupu 14 mld naszych zobowiązań. Pewnie za chwilę będą kolejne emisje naszych państwowych papierów, po to żeby ratować płynność finansową, finansów publicznych. A więc działania Narodowego Banku Polskiego w tym zakresie traktujemy, oceniamy wysoko i pozytywnie.

    Pozytywnie oceniamy także fakt, że Narodowy Bank Polski, dokonując wpłaty 6,2 mld zł do budżetu państwa z zysku za rok 2011, wpłynął pozytywnie na stabilizację finansów publicznych, czyli że jest kwota sięgająca 0,4% produktu krajowego brutto, istotna kwota, patrząc na fakt, że dług publiczny w stosunku do PKB wyniósł 53,5%. Więc nawet to 0,4% ma istotne znaczenie przy zachowaniu progu 55%.

    Cel inflacyjny - jest to jedyny zarzut, który możemy kierować, aczkolwiek bardzo ostrożnie, pod adresem Narodowego Banku Polskiego - nie został osiągnięty. Przypomnę, 2,5%, plus minus 1. Wykonano przecież inflację na poziomie 4,3%, aczkolwiek średniorocznie w ostatnim dziesięcioleciu ten cel był stabilny, wykonywany na poziomie ok. 2,7%. Ten zarzut, to drobne uchybienie nie może więc zaważyć na pozytywnej ocenie Narodowego Banku Polskiego - i taką ocenę oczywiście zgłaszamy.

    Rezerwy dewizowe NBP wzrosły o ok. 5 mld euro. Myślę, że jest to informacja pozytywna. Narodowy Bank Polski pożycza pieniądze Międzynarodowemu Funduszowi Walutowemu, tj. kwotę 6,27 mld euro. To także jest pozytywna działalność ze strony Narodowego Banku Polskiego, bo pozwala traktować nasz system finansowy, nasz system ekonomiczny przez wspólnotę międzynarodową jako poważnego partnera. Tak odnosimy się do tych działań.

    Kończąc ten wątek, będziemy oczywiście głosować za przyjęciem tegoż sprawozdania. Niestety nie będzie naszej pozytywnej oceny wykonania budżetu państwa za rok 2011. Nie popieraliśmy, tak jak powiedziałem na początku, tego budżetu, uznając, że jest to budżet statyczny, antyspołeczny, antyrozwojowy, a fiskalizm i ograniczenia wydatków były głównym celem tego przedłożenia. Polityka fiskalna, prowadzona w roku 2011, budziła i budzi wiele naszych zastrzeżeń i kontrowersji i nie będzie mogła być akceptowana przez Klub Poselski SLD.

    Konstrukcja sprawozdania, obrazująca sytuację finansów publicznych, nie może wykazywać jedynie rozliczeń, odchyleń rzeczywistych wykonań budżetowych od założeń tegoż budżetu, bo jest to zwyczajna statystyka. Przecież za statystyką, za tymi słupkami, tabelkami stoją losy milionów rodzin, milionów obywateli Rzeczypospolitej. Gdybyśmy chcieli się odnieść tylko do tych słupków, do tej statystyki odnoszącej się do planu, to rzeczywiście nie powinno być tutaj większych zarzutów, ale przecież nie na tym polega konstrukcja budżetu i nie takiemu celowi ma służyć budżet państwa.

    Powiem, że w sprawozdaniu, co jest dla mnie osobiście wielkim zaskoczeniem, brakuje jakiejkolwiek wzmianki na temat tego, że w Polsce istnieje taka instytucja jak Narodowy Fundusz Zdrowia.

    (Poseł Andrzej Orzechowski: Jest oddzielne sprawozdanie.)

    Przecież Narodowy Fundusz Zdrowia jest instytucją zaliczoną do instytucji finansów publicznych, konsumuje ok. 4% produktu krajowego brutto, tj. ponad 60 mld zł. Okazuje się, że nie zdobył on uznania w oczach sprawozdawców, żeby pojawić się jako rozliczenie w ustawie budżetowej za rok 2011, mimo że w ustawie o finansach publicznych istnieje taki obowiązek.

    Kolejna sprawa. W całym sprawozdaniu brakuje informacji o Funduszu Rezerwy Demograficznej. Wygląda na to, że jest co ukrywać. Bo jest co ukrywać. Wzmianki o tym funduszu pojawiają się na str. 23, gdzie mamy informację, że został zasilony kwotą 5 mld zł z przychodów z prywatyzacji. Kolejna wzmianka jest na str. 199: z funduszu przekazano na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych kwotę 4 mld zł. Nie są to błahe kwoty. To są kwoty, które mają istotne znaczenie w budżecie państwa, w ogóle w finansach publicznych. Potrzebna jest więc pełna informacja o operacjach na Funduszu Rezerwy Demograficznej, bo bez tej informacji możemy mieć złe wyobrażenie o sposobie wykorzystywania środków. Powiem, że środki z Funduszu Rezerwy Demograficznej są wykorzystywane niezgodnie z ustawą, na mocy której ten fundusz został powołany. Fundusz został uruchomiony w roku 2002 poprzez odpowiednią nowelizację ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw i miał służyć znacznemu wzmocnieniu Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w okresie odejścia na emeryturę kolejnego rocznika wyżu demograficznego, co miało mieć miejsce po 2020 r. Dzisiaj mamy dopiero 2012 r., a przedtem - 2011 r.

    Oczywiście podstawowy dług publiczny, 815 mld zł, był wyższy o prawie 70 mld zł w stosunku do roku 2010. Ale zadaję pytanie i proszę o rozstrzygnięcie, kto ma rację: Czy do długu publicznego nie należy zaliczyć długu Krajowego Funduszu Drogowego - 43 mld zł, tj. ok. 3% PKB, długu samorządów - ok. 50 mld zł, tj. 3% PKB, Funduszu Pracy - zablokowane 7 mld zł, co stanowi 0,5% PKB, otwartych funduszy emerytalnych? Pan minister mówił przed chwilą, że Węgrzy znacjonalizowali OFE. My częściowo znacjonalizowaliśmy OFE, nie odprowadzając składki przynależnej OFE - jest to kwota ok. 20 mld zł do dnia dzisiejszego. Już nie mówię o szpitalach - 10 mld zł długów zdeponowanych w tych instytucjach. To jest przecież dług publiczny, to są instytucje publiczne. Czy słusznie więc Komisja Europejska wezwała Polskę do zaprzestania manipulacji księgowych w tym zakresie? Czy słusznie się o to do nas zwracała? Zadaję pytanie panu ministrowi Rostowskiemu, żeby zechciał odpowiedzieć, jak ma się zamiar z tego wywiązać, jeśli chodzi o ten zarzut, bowiem jest to poważny zarzut, który może stworzyć trudną sytuację w finansach publicznych w Polsce w kolejnym roku budżetowym.

    Oczywiście sprawa narastającego długu publicznego jest istotna także z innego względu - rosną koszty jego obsługi. W roku 2011 było to prawie tyle, co przychody z PIT, a więc wszyscy obywatele Rzeczypospolitej składają się przez cały rok na to, żeby obsłużyć dług publiczny Polski. Powiem, że w roku 2012 - dobrze to pamiętam, bowiem występowałem, jeśli chodzi o ten projekt, przed Wysoką Izbą - przychody z PIT będą mniejsze niż obsługa długu publicznego, która będzie oscylowała, wynosiła ok. 43 mld zł, a przychody z PIT - ok. 40 mld zł. A więc dzisiaj przychody podatkowe obywateli Rzeczypospolitej są wykorzystywane wyłącznie - i to jeszcze w niewystarczającej ilości - na obsługę długu publicznego. Czy nie jest to zatem zagrożenie, które za chwilę może mieć opłakane skutki?

    Wzrost dochodów podatkowych - 9,3%. Rośnie więc fiskalizm państwa. Z VAT-u mamy 12% więcej niż w poprzednim roku, z akcyzy - 4,1%. Oczywiście to są konsekwencje podwyżek stawek VAT, tak jak zdjęcie ulg w akcyzie na paliwa alternatywne, podwyższenie akcyzy na wyroby tytoniowe czy też podwyższenie akcyzy na olej silnikowy. Summa summarum dało to przyrosty wynoszące od kilku do kilkunastu procent, a w skali porównawczej do PKB - przyrost o 0,5 punktu procentowego do PKB, to znaczy do 18,2%. Co to oznacza, jeżeli nałożymy tę wielkość na wzrost PKB, który sięgnął 4,3%? Otóż to oznacza, że fiskalizm państwa rośnie szybciej niż wzrost produktu krajowego brutto, zdecydowanie szybciej. Nie wiem, czy to jest właściwy kierunek, a na pewno ze strony Klubu Poselskiego SLD nie ma akceptacji takich działań, których należy tutaj, w Wysokiej Izbie, nie zauważać. To jest kierunek, który doprowadza w ostatecznym rozliczeniu do zubożenia społecznego i do ograniczenia wzrostu gospodarczego, jeśli chodzi o wzrost produkcji i usług, bowiem na trwale oczyszcza się spółki z wypracowanych zysków. Planowano 3,6 mld zł z dywidend, pobrano 6,1 mld zł, bo takie były potrzeby budżetowe, nie patrząc na konsekwencje gospodarcze, jeśli chodzi o funkcjonowanie tych spółek. Planowano sprywatyzować gospodarkę za 15 mld zł, wykonano 13. Mam tu odpowiedź, dlaczego pobrano więcej dywidend, bo bilans musi wyjść na zero. Rzeczywiście, jeżeli te dwie wielkości dodamy, to będziemy mieli właściwie plan przychodów z prywatyzacji, z dywidend, zbliżony do oczekiwanego. I rośnie bezrobocie, bo to już jest 12,5%, a planowano 9,9. Jednocześnie maleją wydatki z Funduszu Pracy na aktywne formy walki z bezrobociem. (Dzwonek) Były niższe o 50%...

    Panie marszałku, jeszcze chwilę. Dziękuję bardzo.

    ...niż w roku 2010. Przypomnę, że w roku 2010 to było ok. 7 mld zł, a w roku 2011 - 3,2 mld zł. W roku 2011 urzędy pracy udzieliły wsparcia 323 tys. osób, które potrzebowały tego wsparcia z aktywnych form walki z bezrobociem, ale w roku 2010 było to 0,5 mln osób więcej, mimo że poziom bezrobocia był niższy niż w roku 2011.

    Na koniec, panie marszałku. Rozumiem, nie ma środków, nie ma czym wspomagać aktywnych form walki z bezrobociem. Stan środków Funduszu Pracy na koniec roku 2011 to jest 5,7 mld zł. Dzisiaj to już jest ponad 7 mld zł. A więc, panie ministrze, co z bezrobotnymi? Czy rząd Rzeczypospolitej Polskiej te 500 mln zł, które ostatnio zadysponował minister, ma do końca roku na tę pomoc? Już dzisiaj, a mamy połowę roku, urzędy pracy nie dysponują odpowiednimi środkami na tego typu przedsięwzięcia.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym tylko stwierdzić, ubolewam nad tym, że nie mam więcej czasu, że Klub Poselski Sojusz Lewicy Demokratycznej, nie mając zaufania do tej kreatywnej księgowości, do tego sprawozdania, które zostało wykreowane na potrzeby zachowania struktury długu do PKB poniżej 55%, nie mając zaufania do takiej polityki, wystąpił do Wysokiej Izby i zgłosił stosowny projekt ustawy o Radzie Fiskalnej, która zajęłaby się jako niezależna instytucja publiczna monitorowaniem prawdziwego długu publicznego, który w Polsce jest kreowany w sposób przez nikogo niekontrolowany. Tak właściwie do końca dzisiaj nie wiemy, jak jest wysoki.

    Reasumując, Klub Poselski Sojusz Lewicy Demokratycznej będzie głosował za nieudzieleniem absolutorium rządowi za wykonanie budżetu roku 2011. Dziękuję za uwagę. (Oklaski)