21 punkt porządku dziennego:

Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (druk nr 2262).

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Janusz Cichoń:

    Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przede wszystkim chciałbym zauważyć, że deklarowane w uzasadnieniu cele projektu tak naprawdę nie znajdują odzwierciedlenia w treści proponowanych przepisów. Najbardziej jaskrawym przykładem tej niekonsekwencji jest treść przepisów podatkowych, które w żaden sposób nie uzależniają wysokości proponowanej ulgi od wartości poniesionych przez podatnika wydatków na prowadzenie badań i prac rozwojowych. Z przepisów, które państwo proponujecie, wynika bowiem, iż podstawę ustalenia wysokości kredytu na innowacje stanowić ma nie wartość wydatków na badania i rozwój, ale wartość początkowa środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych nabytych lub wytworzonych w rezultacie prowadzenia prac badawczo-rozwojowych.

    W gruncie rzeczy brak powiązania pomiędzy podstawą wyliczenia kwoty ulgi a ponoszonymi wydatkami na prace badawczo-rozwojowe może skutkować tym, iż wbrew intencji projektodawców wyrażonej w uzasadnieniu projektu rzeczywisty wysiłek ekonomiczny podatnika w postaci inwestycji, badań i prac rozwojowych będzie wielokrotnie mniejszy niż wartość podstawy wyliczenia kredytu na innowacje.

    Ponadto w gruncie rzeczy mogę też powiedzieć, że uzależnienie możliwości skorzystania z ulgi od rezultatu nabycia lub wytworzenia składnika majątkowego poprawiającego innowacyjność firmy wskazuje na to, że rzeczywistą intencją autorów nie jest wprowadzenie ulgi wspierającej prowadzenie prac badawczo-rozwojowych we własnym zakresie, lecz wprowadzenie ulgi inwestycyjnej wspierającej nabywanie środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.

    Co do wyliczeń skutków finansowych ulgi, to rozumiem, że nie dysponowaliście państwo pełnymi danymi, ale mówicie o 112 mln zł. Opierając się na założeniach przedstawionych przez was, powiem, że jeśli weźmiemy dane dotyczące skutków w roku 2012, to te skutki - to od razu odpowiedź dla pana posła Zbrzyznego - to 83,5 mln zł. Gdyby do tego dołożyć przyjęty w uzasadnieniu wzrost skutków finansowych z uwagi na czterokrotne podwyższenie kwoty odliczenia i wreszcie rozszerzenie zakresu przedmiotowego kredytu na innowacje, a także zmniejszenie ograniczeń w zakresie jego stosowania i zakładany przez was dziesięciokrotny wzrost liczby podatników, którzy dokonają odliczenia, to skutki wyniosłyby około 3 mld zł.

    Mogę powiedzieć, odwołując się także do tych porównań, że w niektórych krajach europejskich takich jak Francja, Holandia czy Irlandia system podatkowego wsparcia dla działalności badawczo-rozwojowej jest bardziej rozbudowany niż w Polsce.

    Zgadzam się też z tą krytyką, którą sami formułowaliśmy, jeśli chodzi o funkcjonowanie dzisiejszego systemu i jeśli chodzi o podatkowe zachęty, bo ten system nie jest doskonały, ale pragnę zauważyć, że większość krajów europejskich praktycznie nie stosuje zachęt podatkowych. Takich zachęt nie stosują Niemcy, nie stosuje Szwecja, nie stosuje Finlandia ani Izrael. Te kraje tak na dobrą sprawę opierają swoje wsparcie na ścisłej współpracy przedsiębiorców z ośrodkami naukowymi, ale też na formule dotacji dla innowacyjnych przedsięwzięć, co - warto zauważyć - również my w Polsce robiliśmy w ciągu ostatnich paru lat.

    W dużej mierze dzięki środkom europejskim w latach 2007-2013 dostępnych było w Polsce 60 instrumentów wsparcia nakierowanych bezpośrednio lub pośrednio na rozwój innowacji, a kwota, jaką na to przeznaczyliśmy, to 10 mld euro - tyle przeznaczyliśmy na wsparcie innowacji.

    Jeśli chodzi o program ˝Innowacyjna gospodarka˝, 60% środków dostępnych w przypadku tego programu to były środki kierowane na rozwój przedsiębiorczości, w dużej mierze właśnie zorientowane na projekty innowacyjne.

    Warto też podkreślić, że idziemy tą drogą dalej, bo ona ewidentnie przynosi efekty. Polska naprawdę przestaje być krajem, który konkuruje w oparciu o zasoby. Coraz częściej konkurujemy w oparciu właśnie o idee, pomysły i innowacje. I to jest przyszłość. Wobec tego nie bez powodu tak istotne znaczenie w nowej perspektywie finansowej ma Program Operacyjny ˝Inteligentny rozwój˝. Nie mamy jeszcze precyzyjnych danych dotyczących kwot, ale zapewniam państwa, że będą to kwoty nie mniejsze niż w poprzedniej perspektywie finansowej.

    Rzeczywiście jest tak, jak mówiliśmy, że pracujemy w tej chwili nad nową konstrukcją także tej ulgi związanej z podatkami. Mamy świadomość jej niedoskonałości. Pan poseł przedstawiciel wnioskodawców cytował fragmenty programu, który nie tak dawno, bo 8 kwietnia, przyjęła Rada Ministrów. W ramach tego programu przewidzieliśmy gruntowną przebudowę tej ulgi, ale też musimy trzymać się realiów związanych z procedurą nadmiernego deficytu, która została zawieszona, ale to nie oznacza, że dzisiaj możemy zacząć wydawać więcej, bo ona została zawieszona w oparciu o pewne nasze zobowiązania zawarte w programie konwergencji czy aktualizacji programu konwergencji, a także w Wieloletnim Planie Finansowym Państwa, w którym wskazujemy, że nie będziemy formułować nowych ulg także w sferze podatkowej. W praktyce oznacza to, że możemy wdrażać tego typu rozwiązania, ale nie takie jak proponujecie - ze względu na ich wadliwą konstrukcję - ani nie wcześniej niż w roku 2016, z założeniem, że wejdą one w życie w 2017 r. Nawiasem mówiąc, ta ulga, niedoskonała bardzo, jednak się dość dynamicznie rozwija. Odpowiadając panu posłowi Zbrzyznemu - w części już odpowiedziałem - powiem, że w 2012 r. była to kwota ponad 83 mln zł i z pewnością w 2013 r. będzie to kwota wyższa. To oznacza, że ten mechanizm zaczyna być coraz bardziej interesujący. Jeśli chodzi o liczbę podmiotów, to ona rzeczywiście nie jest szokująca, w roku 2011 to było 347 podmiotów, w roku 2012 - 136 podmiotów.

    Przypomnę, że w stosunku do programów, instrumentów wspierających innowacje to naprawdę, także w wymiarze finansowym, jest to dosłownie kropla w morzu, co wynika też, jest w jakiejś mierze konsekwencją tego, że przyjęliśmy założenie, że to wsparcie powinno mieć jednak bezpośredni charakter, tak jak jest w większości przypadków, jeśli chodzi o te instrumenty, a są to różne programy zapewniające dotacje, pożyczki, gwarancje pożyczkowe, które płyną szerokim strumieniem do polskich przedsiębiorców chcących wprowadzać innowacje i opierać swoją przyszłość, swój rozwój właśnie na nich.

    Kończąc, mogę powiedzieć, że będziemy - na to wygląda przy takim podejściu poszczególnych klubów - skazani na współpracę w komisjach sejmowych, a projekt, który państwo proponujecie, wymaga gruntownej przebudowy, gdyż rozwiązania przez was zaproponowane są wadliwe. Dziękuję bardzo. (Oklaski)