18 punkt porządku dziennego:

Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług (druk nr 2025).

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Janusz Cichoń:

    Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zacznę od tego, że obecny system zwrotu różnicy podatku jest w gruncie rzeczy zgodny z konstytucją, był przedmiotem oceny Trybunału Konstytucyjnego.

    (Poseł Jacek Kwiatkowski: Gratulujemy.)

    W wyroku z dnia 13 października 2008 r. Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 87 ust. 2 jest zgodny z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej. Warto też zwrócić uwagę na to, że Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, także w indywidualnej sprawie, nie zakwestionował przepisu art. 87 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, zaznaczając, że w każdym przypadku organ podatkowy może, jeśli okaże się to zasadne, sprawdzić w szerszym zakresie zgodność z prawem tego zwrotu i celem uzyskania wyjaśnień przedłużyć sześćdziesięciodniowy termin, w którym ma nastąpić zwrot. Obecny system zwrotu różnicy podatków pozwala na zabezpieczenie interesu Skarbu Państwa, bo aparat skarbowy musi jednak dysponować odpowiednim czasem na dokonanie zwrotów oraz zweryfikowanie ich zasadności, a przeprowadzenie czynności sprawdzających, na przykład kontrole krzyżowe, jest dość czasochłonne.

    Warto powiedzieć, że ten system zabezpiecza też interesy podatnika. Nie podzielam opinii projektodawców, że obecny system zachęca urząd skarbowy do nieuzasadnionego wszczynania postępowań, niewypłacania w terminie...

    (Poseł Jerzy Borkowski: Jak nie, jak tak jest?)

    ...zwrotów podatku, bo to najzwyczajniej w świecie nieprawda. W przypadku gdy przeprowadzane przez organ podatkowy czynności wykażą zasadność zadeklarowanej przez podatnika kwoty zwrotu, urząd skarbowy wypłaca należną kwotę wraz ze stosownymi odsetkami. Urząd nie jest wobec tego zainteresowany nieuzasadnionym przetrzymywaniem zwrotów podatku. Na marginesie mogę powiedzieć, że skala zwrotów odsetek to jest kilkanaście milionów złotych rocznie i o kilkanaście milionów, zgadzam się, za dużo - tak zdarzać się nie powinno.

    Natomiast warto zwrócić uwagę na to, że w dzisiejszym systemie mamy też możliwość odzyskania podatku VAT w trybie przyspieszonym, tj. w ciągu 25 dni, przez tych podatników, którzy są rzetelni wobec swoich dostawców. Dostają zwrot wtedy, gdy zostały zapłacone faktury dostawcom, na których ciąży obowiązek zapłaty podatku z nich wynikającego. Mogę powiedzieć, że w bieżącej praktyce bardzo często mamy do czynienia z taką sytuacją, że ten okres nie wynosi 25, a mniej dni, podobnie zresztą jak jest z sześćdziesięciodniowym terminem zwrotu. Nie ma też takiej reguły, którą próbujecie nam państwo imputować, że zwrot podatku nierozłącznie wiąże się z kontrolą w firmie, bo byłoby to najzwyczajniej w świecie fizycznie niemożliwe. Warto zwrócić uwagę, że kontrolujemy w ciągu roku może 2-3% polskich firm. Wobec tego te informacje są wyraźnie przesadzone, jeśli nie są, można powiedzieć, wręcz nadużyciem.

    Natomiast musimy też dostrzegać, i część z państwa wypowiadających się tu dzisiaj z równą swadą o tym mówi, jak wielkie mamy ubytki, jeśli chodzi o dochody podatkowe, w tym dochody podatkowe z VAT-u, czyli ten punkt widzenia dość wyraźnie się zmienia. Zjawisko oszustw, zwłaszcza oszustw karuzelowych, z jakim mamy do czynienia, w Unii Europejskiej, ale także w Polsce to są naprawdę gigantyczne uszczuplenia budżetowe. Te podmioty wyłudzające, działające w ramach karuzeli nie płacą tak naprawdę w ogóle należnego podatku.

    (Poseł Jerzy Borkowski: No właśnie.)

    I w części tego łańcucha są często podmioty, które po dokonaniu szeregu transakcji ulegają likwidacji, znikają najzwyczajniej w świecie.

    Była tu już dzisiaj mowa o skali tych uszczupleń, to prawie 2 mld zł w 2013 r., 53% więcej niż w 2012 r., 76% więcej niż w roku 2011. Nie możemy być na to obojętni. Jeśli pozbawimy naczelnika urzędu skarbowego możliwości przedłużania terminu zwrotu, to tak naprawdę grozi to eskalacją zjawiska oszustw i nadużyć w podatku i wpłynie negatywnie także na stan finansów państwa. Padała tu parokrotnie kwota 6 mld. Tak naprawdę liczba wyłudzeń jest trudna do oszacowania, wobec tego także ich skutki, ale niestety trzeba je brać pod uwagę.

    Mówiliście państwo i w uzasadnieniu, także z trybuny, o przykładach. Do jednego z nich mogę się odnieść, także do innych, jeśli podacie nazwy firm, ale pod warunkiem, że nie będzie to naruszało tajemnicy skarbowej. Mówiliśmy tu o przykładzie spółki Nexa. Padły zarzuty pod naszym adresem, zarzuty pod adresem organów skarbowych, że to one doprowadziły niemalże do bankructwa spółki. Warto zauważyć, że ta spółka zaskarżyła postanowienia właściwego naczelnika urzędu skarbowego do wojewódzkiego sądu administracyjnego, który odrzucił skargę, również skargi kasacyjne spółki zostały oddalone przez Naczelny Sąd Administracyjny. Moim zdaniem to stanowi potwierdzenie, że działania urzędu skarbowego były uzasadnione.

    Warto też zwrócić uwagę na to, że to nie jest pierwszy projekt, mieliśmy już do czynienia z tożsamym projektem. Ta debata jest po raz kolejny powtarzana. W dzisiejszej sytuacji naszym zdaniem kontynuowanie prac parlamentarnych nad tym projektem nie znajduje uzasadnienia.

    Jeśli chodzi o szczegółowe pytania, było pytanie pana posła Popiołka dotyczące odwróconego VAT. Nie tak dawno wprowadziliśmy to rozwiązanie. Niestety - mogę powiedzieć ˝niestety˝, biorąc pod uwagę pozytywne doświadczenia wynikające z dotychczasowych zastosowań - nie możemy rozszerzać w nieskończoność tej formuły. Próbowali to robić Niemcy, próbowali to robić Austriacy, dzisiaj nie ma na to przyzwolenia, jeśli chodzi o Komisję Europejską. A jakie są tego efekty? Mogę powiedzieć, że jeśli chodzi o kwartalny przyrost obrotów w branży stalowej, która w tej formule się znalazła, to jest 45%. To obrazuje wobec tego skalę wyłudzeń, z jaką mieliśmy do czynienia.

    Skracamy te okresy, na ile to możliwe. Chcielibyśmy także, żebyśmy w czasie prac nad kodeksem podatnika, które zapowiedział pan minister Mateusz Szczurek, a które aktualnie rozpoczynamy, mogli tak naprawdę sformułować i doprecyzować status dobrego podatnika, który mógłby liczyć na szybsze rozliczenia podatkowe, w tym także szybsze zwroty VAT, ale to jest w moim przekonaniu melodia przyszłości, mam nadzieję, że niespecjalnie odległej. Jak państwo wiecie, przystępujemy do prac nad założeniami, mówiąc umownie, do kodeksu podatnika, w każdym razie do dużej zmiany, jeśli chodzi o Ordynację podatkową.

    Jeśli chodzi o szczegółowe pytania panów Zbrzyznego i Chmielowskiego, to nie jestem w stanie określić tych proporcji.

    Jeśli chodzi o odsetki, to mówiłem, jak to wygląda, kilkanaście milionów. Urzędnicy skarbowi nie są bezkarni, podejmowane działania muszą jednak mocno ważyć, to jest kwestia nie tylko odpowiedzialności służbowej, chociaż ona ma tu kluczowe znaczenie, ale 2 lata temu - jak państwo wiecie - wprowadziliśmy także formuję odpowiedzialności za naruszenie prawa. Ta formuła obejmuje także urzędników skarbowych.

    Jeśli chodzi o firmę Nexa, to już mówiłem. Co do kontroli w każdym przypadku też się wypowiedziałem. Jeśli chodzi o pytania posła Romanka, także udzieliłem odpowiedzi. Jeśli na któreś pytanie jeszcze nie odpowiedziałem, to postaramy się udzielić odpowiedzi na piśmie. Dziękuję bardzo.