17 punkt porządku dziennego:

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Janusz Cichoń:

    Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Projekt ustawy o informowaniu o cenach towarów i usług zawarty w druku nr 2065 powstał w oparciu o doświadczenia zebrane w trakcie stosowania obowiązującej ustawy o cenach. Na podstawie prowadzonych analiz przygotowano rozwiązania dotyczące informowania o cenach towarów i usług zmierzające do złagodzenia obowiązków informacyjnych przedsiębiorców w zakresie bezpośredniego oznaczania poszczególnych towarów ceną.

    Z tego punktu widzenia szczególnego znaczenia nabiera odstąpienie od utrzymywania dotychczasowego rozróżnienia pomiędzy oznaczaniem towaru ceną a uwidacznianiem cen. W konsekwencji powyższego zrezygnowano z obligatoryjnego metkowania towaru i poprzestano na uwidacznianiu cen, tym bardziej że dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 lutego 1998 r. w sprawie ochrony konsumenta przez podawanie cen produktów oferowanych konsumentom nie nakłada na przedsiębiorców obowiązku oznaczania ceną towaru, rozumianego jako obowiązek bezpośredniego naniesienia ceny na towar albo na opakowanie jednostkowe tego towaru. Naklejanie cen na poszczególne towary albo jednostkowe opakowania, w których je umieszczono, tzw. metkowanie, zwiększa zaangażowanie personelu, w konsekwencji przyczynia się do wzrostu cen, który jest rezultatem wykonywania dodatkowych, czasochłonnych czynności.

    Należy podkreślić, że zgodnie z obecnie obowiązującym prawem wielu towarów już dzisiaj nie trzeba oznaczać ceną. Dotyczy to np. towarów o małych gabarytach, żywych zwierząt, roślin, niektórych towarów kosztujących mniej niż 5 zł. Ponadto duże podmioty handlowe - hipermarkety i supermarkety w praktyce nie stosują obowiązkowego naklejania ceny na produkcie, gdyż dysponują systemami umożliwiającymi stosowanie na ich oznaczanie kodów kreskowych. Natomiast czynność ta jest realizowana przez handlowców niedysponujących takich systemami, czyli przez mikroprzedsiębiorców, dla których te czynności są szczególnie uciążliwe. Sposób uwidocznienia cen ma być jednoznaczny, niebudzący wątpliwości oraz umożliwiający porównanie cen. Ma to zapewnić konsumentom ochronę ich uzasadnionych interesów ekonomicznych. Dodatkowo w przypadku rozbieżności czy wątpliwości co do ceny za oferowany towar lub usługę konsument będzie miał prawo żądania sprzedaży towaru lub usługi po cenie dla niego korzystniejszej.

    Kwestie techniczne, takie jak formy uwidaczniania cen, i zakres informacji podlegających uwidocznieniu, a także sposób rozmieszczenia tych informacji zostaną uregulowane w rozporządzeniu. Przyczyni się to generalnie do szybszej reakcji prawodawcy na potrzeby rynku, np. w związku z wprowadzeniem nowych elektronicznych urządzeń, które mogą zostać wykorzystane do uwidaczniania cen.

    Zaproponowane w projektowanej ustawie rozwiązania wpisują się w działania deregulacyjne rządu mające na celu w szczególności eliminację z obrotu prawnego zbędnych obciążeń przedsiębiorców, ale także uproszczenie i uporządkowanie systemu stanu prawnego. W przedłożeniu proponujemy także zmiany porządkujące. Regulacje odnoszące się do reglamentowania rynku oraz ustalania cen w razie szczególnych zagrożeń dla właściwego funkcjonowania gospodarki państwa zostały przeniesione do ustaw dotyczących stanów nadzwyczajnych, czyli do ustawy o stanie klęski żywiołowej, ustawy o stanie wyjątkowym i ustawy o stanie wojennym.

    Przyjęcie takiego rozwiązania nie tylko realizuje postanowienie art. 228 ust. 3 konstytucji, zgodnie z którym zasady działania organów władzy publicznej oraz zakres, w jakim mogą zostać ograniczone wolności i prawa człowieka i obywatela w czasie poszczególnych stanów nadzwyczajnych określa ustawa, ale także zapewnia spójność i czytelność obowiązujących przepisów. Istotne jest bowiem, iż ewentualne ograniczenia swobodnego uzgadniania cen będą uregulowane w ustawie dotyczącej konkretnego stanu nadzwyczajnego.

    Z kolei uprawnienia organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego - i jest to kolejne rozwiązanie - do ustalania cen urzędowych za usługi przewozowe w publicznym transporcie zbiorowym w zakresie zadania o charakterze użyteczności publicznej zostały przeniesione do ustawy przedmiotowo właściwej, tj. do ustawy o publicznym transporcie zbiorowym, a uprawnienie rady gminy do ustalania cen urzędowych za przewozy taksówkami na terenie gminy oraz stawek taryfowych obowiązujących przy przewozie osób i ładunków taksówkami - do ustawy o transporcie drogowym.

    Uporządkowaniu stanu prawnego służy też uchylenie § 1 w art. 137 Kodeksu wykroczeń, który dotyczy sankcji za naruszenie przepisów o obowiązku uwidaczniania cen w przedsiębiorstwie handlowym lub usługowym. Sankcja przewidziana w tym przepisie, to jest 1500 zł grzywny albo kara nagany, nie realizuje zaleceń dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady, o której już wcześniej mówiłem. W myśl tej dyrektywy państwa członkowskie powinny ustanowić karę za naruszenie przepisów krajowych przyjętych w celu stosowania niniejszej dyrektywy, a także podjąć kroki w celu zapewnienia, że są one stosowane. Kary te muszą być zgodnie z dyrektywą skuteczne, proporcjonalne i odstraszające.

    Zrezygnowaliśmy wobec tego z tej sankcji, natomiast utrzymaliśmy odpowiedzialność administracyjno-karną i w trosce o to, aby kary były skuteczne, proporcjonalne, ale i odstraszające, zmodyfikowano maksymalną wysokość kar pieniężnych za niewykonywanie obowiązków informacyjnych dotyczących cen do wysokości 20 tys. zł, a w przypadku uporczywego niewykonywania obowiązków informacyjnych wynikających z ustawy - do wysokości 40 tys. zł. Dotychczas przedsiębiorca, który w sposób uporczywy nie wykonywał obowiązków określonych w ustawie o cenach, mógł otrzymać karę pieniężną w wysokości stanowiącej równowartość od 1 tys. do 5 tys. euro. W pozostałych przypadkach zastosowanie miał uchylany na mocy tej ustawy art. 137 Kodeksu wykroczeń. Podwyższenie wysokości górnej granicy kary zwiększy poziom ochrony interesów ekonomicznych konsumentów. To jest kluczowa kwestia. Jest to także uzasadnione zakładanym zmniejszeniem obciążeń nałożonych na przedsiębiorców. Wobec tego chodzi o to, żeby ze znacznie mniejszych obciążeń wywiązywali się jednak należycie.

    Uporządkowaniu stanu prawnego służy także wykreślenie pkt 11 w ust. 2 art. 8 ustawy o działach administracji rządowej, w wyniku czego minister właściwy do spraw finansów publicznych przestanie pełnić funkcję organu administracyjnego odpowiedzialnego za ceny, co dotychczas miało uzasadnienie jedynie w kontekście obowiązku określonego w art. 4 ustawy o cenach, to jest ustalania w drodze rozporządzenia cen urzędowych i marż handlowych. Tak naprawdę minister finansów nigdy tego nie robił, dotychczas nie zaistniała potrzeba wydania takiego rozporządzenia. Konsekwencją prawną takiego rozstrzygnięcia jest także wskazanie ministra właściwego do spraw gospodarki, ale także przy założeniu współudziału prezesa urzędu ochrony konkurencji, do wydania rozporządzenia określającego sposób uwidaczniania cen towarów i usług. Wydaje się, że to rozwiązanie jest uzasadnione.

    To są w zasadzie najważniejsze kwestie związane z tym przedłożeniem. Pani marszałek, proszę o skierowanie tego przedłożenia do dalszych prac. Dziękuję bardzo. (Oklaski)