12 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (druki nr 2095 i 2122).

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Janusz Cichoń:

    Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zacznę od kilku ogólnych uwag. Pierwsza związana jest z intencjami rządu, intencjami Komisji Europejskiej, bo zdaje się, że gdzieś drogi nam się rozeszły, jeśli chodzi o zrozumienie tych intencji. Co do intencji rządu, ale także intencji Komisji Europejskiej, jeśli chodzi o rozliczanie samochodów kupowanych do użytkowania gospodarczego, to generalnie jesteśmy co do tego zgodni. Chcieliśmy umożliwić i umożliwiamy w ramach tego projektu pełne odliczenie VAT przy zakupie pojazdu, zakupie paliwa do pojazdu i także serwisu, jeśli chodzi o ten pojazd, jeżeli ten samochód służy tylko i wyłącznie do celów gospodarczych. Natomiast w przypadku gdy mamy do czynienia z użytkowaniem mieszanym, a to jest zdecydowanie przeważająca forma użytkowania pojazdów w polskiej gospodarce, w polskich małych i średnich przedsiębiorstwach, chcemy uprościć reguły gry i zaproponowaliśmy 50%, nie spoglądając w sufit, ale analizując tak naprawdę rzeczywiste proporcje użytkowania samochodu do celów prywatnych i do celów prowadzenia działalności gospodarczej.

    Warto zwrócić uwagę na to, że kraje, które podjęły podobne decyzje i prezentują podobne podejście, także stosują w większości takie proporcje, choć z badań prowadzonych chociażby przez Komisję Europejską wynika, że te proporcje są nieco inne. Ale wbrew oczekiwaniom większości państwa mogę powiedzieć, że z badań tych wynika, iż prywatne wykorzystanie tych samochodów do celów mieszanych przeważa i wynosi 70-80%, wskazują na to najnowsze badania prowadzone w Holandii, Belgii. Czy tym rozwiązaniem zaburzamy, ograniczamy konkurencyjność polskich przedsiębiorców? Jesteśmy przekonani, że nie, mówiłem o tym wczoraj. 13 państw członkowskich co do zasady stosuje całkowity zakaz odliczania podatku z tytułu nabycia pojazdów do 3,5 t, całkowity zakaz, tylko w sześciu są stosowane przejściowe ograniczenia, podobne do naszego, i to są: Wielka Brytania, Włochy, Rumunia, Łotwa, Belgia i Hiszpania. W większości, jak mówiłem, jest to 50%, wyjątek stanowi Łotwa, w której stosuje się 80-procentowe odliczenie.

    Przypomnę też - mówiłem o tym wczoraj i na posiedzeniu komisji, i w trakcie wystąpienia - że będziemy analizowali zużycie rzeczywiste, i w niedługim czasie, jeśli zadecydujemy o przedłużeniu derogacji, będziemy musieli przedstawić stosowne dowody na to, jakie są te proporcje, jeśli chodzi o zużycie. Natomiast w krajach, które państwo wymieniacie, np. w Czechach, mamy możliwość odliczenia 100-procentowego VAT. W Polsce także mamy taką możliwość, jeśli używamy samochodu tylko i wyłącznie do celów prowadzenia działalności gospodarczej. Tam trzeba złożyć deklarację. Jest możliwość odliczenia do 100%, ale trzeba złożyć deklarację, w jakich proporcjach się tego samochodu używa. Mało tego, od tego prywatnego użycia także trzeba zapłacić podatek. Po pierwsze, my ten podatek wykluczamy w naszym rozwiązaniu. Warto zwrócić na to uwagę. Po drugie, mechanizm czeski jest wobec tego bardzo zbiurokratyzowany i wymaga dokumentowania po złożeniu tej deklaracji rzeczywistego przebiegu i wykorzystania pojazdu, co podlega zresztą kontroli. Jest to rozwiązanie naszym zdaniem mocno utrudniające życie, w przeciwieństwie do tego, które my proponujemy, bo to jest rzeczywiste uproszczenie, jeśli chodzi o rozliczanie podatku. Mało tego, z całą mocą chcę podkreślić, że to jest rozwiązanie tak naprawdę korzystne dla przedsiębiorców, wbrew temu, co państwo mówicie, choć rzeczywiście można sobie wyobrazić rozwiązania korzystniejsze. 100-procentowe odliczenie bez ograniczeń pewnie byłoby takim rozwiązaniem, natomiast żaden kraj tak na dobrą sprawę na rozwiązanie w formule ogólnych zasad rozliczania tego podatku się nie zdecydował - tutaj nawiązuję do wypowiedzi pana posła Kuźmiuka.

    Te ogólne zasady, praktycznie rzecz biorąc, są nie do zastosowania, stąd te problemy we wszystkich krajach europejskich, nie tylko w Polsce. Jeśli mówimy o sytuacji polskiej, to zastosowanie zasady standstill byłoby tak naprawdę z punktu widzenia budżetu państwa mniej kosztowne niż to rozwiązanie, które proponujemy. To rozwiązanie także i w tej formule jest korzystniejsze dla polskich przedsiębiorców. Gdybyśmy nie zastosowali tego rozwiązania, to te korzyści niektórych przedsiębiorców byłyby pewnie wyższe. Rozkład tych korzyści byłby jednak wysoce niesymetryczny, bo mogliby z nich korzystać tylko ci, którzy zdecydowaliby się na karkołomne rozwiązania w formule umownej kratki.

    Jeśli chodzi o szczegółowe pytania, m.in. pana posła Siedlaczka, to oczywiście odpowiem, że urzędy skarbowe będą dokonywały kontroli. Panu posłowi Kuźmiukowi już odpowiedziałem, natomiast nie wiem, w jakim formacie drukował sobie uzasadnienie, bo to, którym ja dysponuję, ma 34 strony, a nie 200. Może warto to zweryfikować.

    (Poseł Ryszard Zbrzyzny: Tekst publicystyczny.)

    Jeśli chodzi o sankcje, to nie stosujemy tu żadnych nadzwyczajnych sankcji. To, co proponujemy w tym rozwiązaniu, to są sankcje, które obowiązują dzisiaj w Kodeksie karnym skarbowym. Jeśli chodzi o rolników podatników VAT, to oczywiście będą mogli na ogólnych zasadach korzystać z dobrodziejstwa tych przepisów. Jeśli rolnicy podatnicy VAT będą wykorzystywali samochody osobowe do 3,5 tony wyłącznie do prowadzenia działalności gospodarczej, to mają możliwość odliczenia 100%, a jeśli będą wykorzystywali te samochody w tym mieszanym trybie - 50%.

    Jeśli chodzi o prawidłowość i skomplikowanie prowadzenia ewidencji, to w ustawie dość precyzyjnie zdefiniowaliśmy, jak ta ewidencja ma wyglądać. Dodatkowo dzisiaj, jak państwo słyszeliście, klub Platforma Obywatelska, wsłuchując się we wczorajszą dyskusję i postulaty przedsiębiorców, zgłosił poprawkę, która stwarza możliwość elektronicznego prowadzenia tej ewidencji. To będzie niewątpliwie dodatkowe uproszczenie.

    Wracam do tego, co mówiłem na wstępie. Pytał o to także pan poseł Rogacki. W naszym przekonaniu mamy tutaj do czynienia z rzeczywistym uproszczeniem rozliczania podatku, zwłaszcza przy tym mieszanym użytkowaniu pojazdu, które jest tak naprawdę najczęstszą formą, jeśli chodzi o korzystanie z pojazdów służących do działalności gospodarczej.

    O rozwiązaniach czeskich już mówiłem. Chodzi o to, jak są one skuteczne, jeśli chodzi o przyciąganie inwestorów. Nasze rozwiązania ich nie zniechęcają. Mało tego, są one także korzystne dla branży motoryzacyjnej. O tym, że Polska inwestorów nie odpycha, świadczy fabryka Volkswagena pod Poznaniem. Decyzje, praktycznie rzecz biorąc, już zapadły. Niebawem rozpocznie się tam gigantyczna inwestycja.

    Pana posła Romanka, który zadawał pytanie, już nie ma. Rzeczywiście dostaliśmy derogację na 3 lata, ale występowaliśmy o 5 lat. Będziemy mieli możliwość jej wydłużenia, ale poprzedzimy to z pewnością głębszą analizą funkcjonowania tego systemu. Wpisaliśmy wręcz te 3 lata, aby dać sobie szansę na głębszą refleksję. Po tym okresie, po analizie tych proporcji wykorzystania pojazdów, być może będziemy mogli przeprowadzić jakąś korektę, jeśli chodzi o ten procentowy wskaźnik. Dziękuję bardzo. (Oklaski)