Poseł Waldemar Andzel:

    Zagłębie...

    (Poseł Piotr Chmielowski: Zagłębie, zagłębie.)

    Wicemarszałek Marek Kuchciński:

    Zagłębie. Ale to jest Śląsk generalnie. To nie jest...

    Poseł Waldemar Andzel:

    Tak, część województwa śląskiego.

    Wicemarszałek Marek Kuchciński:

    Część województwa śląskiego, w tym sensie oczywiście.

    Poseł Waldemar Andzel:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! 15 stycznia br. miała miejsce 100. rocznica urodzin jednego z ostatnich żyjących żołnierzy cichociemnych - Stefana Klemensa Bałuka pseudonim ˝Starba˝. Jest to polski fotografik, fotoreporter wojenny. Był jednym z uczestników powstania warszawskiego, a w 2006 r. został awansowany na generała brygady Wojska Polskiego w stanie spoczynku. Został odznaczony między innymi Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari, Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski oraz Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Honorowy obywatel Tuszowa Narodowego i Warszawy. Aktualnie sprawuje urząd kanclerza Kapituły Orderu Wojennego Virtuti Militari.

    Stefan Bałuk jest synem Władysława Bałuka i Marii Uszyńskiej. W chwili wybuchu II wojny światowej był na trzecim roku wydziału prawa na Uniwersytecie Warszawskim, jednak ochotniczo zgłosił się do kadry 9. Batalionu Pancernego w Lublinie. Wielokrotnie aresztowany, zdołał uciec i przedostać się do Francji, gdzie przyłączył się do stacjonującego tam Wojska Polskiego.

    Po klęsce we Francji został ponownie ewakuowany do Wielkiej Brytanii, gdzie służył w 10. Brygadzie Kawalerii Pancernej w Szkocji. W wieku 28 lat zgłosił się na szkolenie wywiadowczo-dywersyjne cichociemnych w Glasgow. Tam złożył przysięgę jako żołnierz Armii Krajowej i rok później otrzymał awans na podporucznika.

    W 1944 r., po dwukrotnych nieudanych próbach przerzucenia go z bazy we Włoszech do Polski, kolejna, trzecia próba, powiodła się. W Polsce wraz z Wydziałem Legalizacji i Techniki Wywiadu Oddziału II Komendy Głównej Armii Krajowej zajmował się produkcją fałszywych dokumentów oraz wywiadem. Specjalnością Stefana Klemensa Bałuka była mikrofotografia. Podczas niemieckiej okupacji udało mu się zrobić wiele zdjęć okupowanej Warszawy. Dokumentował życie powstańcze, posiadał własne laboratorium fotograficzne.

    Walczył w powstaniu warszawskim wraz z plutonem ˝Agaton˝ batalionu ˝Pięść˝. Uczestniczył w kilku śmiałych wypadach w celu nawiązania łączności. 27 sierpnia przeszedł kanałami ze Starego Miasta, by przynieść meldunki dowódcy, do generała Tadeusza Bora-Komorowskiego. Za ten właśnie wyczyn został odznaczony orderem Virtuti Militari.

    Po zakończeniu powstania został wzięty do niewoli niemieckiej, z której udało mu się uciec, a następnie w roku 1945 powrócił do Warszawy. Działał w antykomunistycznym ruchu oporu Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość. Został aresztowany przez siły bezpieczeństwa i skazany na dwa i pół roku więzienia za uczestnictwo w Armii Krajowej. Szczęśliwie po roku został objęty amnestią.

    W następnych latach Stefan Klemens Bałuk rozwijał swoją pasję fotograficzną. Skompletował serię zdjęć do albumu o powstaniu warszawskim, a także wydał wiele albumów o tematyce historycznej i krajoznawczej. Cały czas aktywnie prowadzi działalność kombatancką. Zainicjował między innymi budowę pomnika Polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej oraz pomnika Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej. Obydwa monumenty znajdują się przed Sejmem Rzeczypospolitej Polskiej. Przyczynił się także do utworzenia Klubu Kawalerów Orderu Wojennego Virtuti Militari, którego został prezesem.

    W tym miejscu chciałbym przekazać szanownemu jubilatowi życzenia zdrowia oraz wszelkiej pomyślności z okazji tak wspaniałego jubileuszu oraz wyrazić swój podziw i podziękować za pełną poświęceń walkę o wolną Polskę. Dziękuję bardzo.