15 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Infrastruktury oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej o poselskich projektach ustaw o:
  1) zmianie ustawy o drogach publicznych,
  2) zmianie ustawy o drogach publicznych,
  3) zmianie ustawy o drogach publicznych oraz ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego
   (druki nr 1031, 1032, 1033 i 1599).

Poseł Grzegorz Schreiber:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość przedstawić stanowisko wobec projektu ustawy o zmianie ustawy o drogach publicznych.

    Jak doszło do powstania tego projektu, nad którym dzisiaj debatujemy? Otóż w listopadzie 2003 r. doszło do zmiany ustawy w tym nieszczęsnym art. 10 ust. 5. Oczywiście zakres zmian był wówczas o wiele szerszy, ale jedna z nich dotyczyła właśnie art. 10 i wprowadzenia w ust. 5 niezwykle szkodliwego, jak się później okazało, zapisu dla samorządowców gminnych, szczególnie zapisu mówiącego o tym, iż obligatoryjnie odcinek drogi zastąpiony nowo wybudowanym odcinkiem drogi z chwilą oddania go do użytku staje się z mocy urzędu zaliczony do kategorii drogi gminnej.

    Bardzo szybko okazało się, jak bardzo szkodliwy jest to zapis, a oddawanie, zwłaszcza w ostatnim okresie, dróg krajowych powodowało, że wiele gmin stawało się nagle ofiarami tego zapisu. Zmuszone były do tego, aby finansować te drogi, które w żaden sposób nie spełniały wymogów dróg gminnych. To oczywiście powodowało liczne zarzuty, liczne inicjatywy gminne, które dotarły do klubu Prawo i Sprawiedliwość. Posłowie naszego klubu Tadeusz Dziuba, Witold Czarnecki i Zbigniew Dolata podnieśli ten problem. Przygotowaliśmy też projekt ustawy. Z podobnym projektem wystąpiły dwa inne kluby, o czym wspominał poseł sprawozdawca. W ten sposób na posiedzeniu połączonych komisji zmierzyliśmy się z trzema projektami w zasadzie dotykającymi tego samego problemu, choć trochę inaczej go rozwiązującymi. To też już omówił poseł sprawozdawca, nie będę tego powtarzał.

    Nasz projekt, jak tu słusznie padło, nawiązywał do rozwiązania, które obowiązywało przed 2003 r. To rozwiązanie było najbardziej uczciwe w stosunku do samorządów, bowiem dawało możliwość negocjacji samorządów pomiędzy sobą, jak również pomiędzy GDDKiA, w sprawie przekazywania ewentualnych odcinków dróg na niższy poziom. Wówczas, przy wypracowanej zgodzie między samorządami, takie odcinki mogły być i były przekazywane. Pewnie był to jakiś problem, zwłaszcza dla ministerstwa, stąd ten nieszczęsny zapis, który powstał w 2003 r. i z którym dzisiaj musimy się zmierzyć.

    Co wynikło z prac podkomisji, a potem komisji? Na pewno trzeba docenić jedną zmianę, która została wprowadzona w podkomisji, a potem komisja ją podniosła i dzisiaj nad nią debatujemy. Otóż zmiana, która nie pojawiła się w projektach poselskich, dotyczyła bardzo dobrego powrotu do sytuacji już zaistniałych. W projektach poselskich była mowa o tym, co ma się dopiero wydarzyć. Natomiast rzeczywiście należało rozwiązać problem tych gmin, które już zostały obarczone ciężarem i niestety dzisiaj muszą się z tym uporać. W związku z tym ten zapis jest bardzo dobry. Nasz klub ten zapis ocenia pozytywnie. Jest to rzeczywiście wyjście naprzeciw gminom, które mogą w ciągu trzech miesięcy podjąć uchwałę zmierzającą do tego, iż rezygnują z tej drogi gminnej, która miałaby do nich należeć w wyniku obliga zawartego w dotychczas obowiązującym art. 10 ust. 5. (Dzwonek) Niestety, pozostałe zapisy, które znalazły się w tym projekcie, nie do końca odpowiadają naszej projekcji tego przedłożenia, stąd zmiana, którą proponujemy i którą zamierzam w tym momencie przekazać na ręce pana marszałka.

    Wicemarszałek Eugeniusz Tomasz Grzeszczak:

    Dziękuję.

    Poseł Grzegorz Schreiber:

    Jeżeli pan marszałek pozwoli, w dwóch słowach odniosę się jeszcze do tej zmiany.

    Wicemarszałek Eugeniusz Tomasz Grzeszczak:

    Proszę.

    Poseł Grzegorz Schreiber:

    Otóż projekt komisyjny wywołuje tzw. kaskadę, o której wspominał już mój zacny przedmówca. Ta kaskada sprowadza się do tego, iż może zaistnieć niebezpieczeństwo, że to, co przekażemy w formie obligo, tak jak to jest w projekcie, nie gminom, ale samorządowi wojewódzkiemu, w efekcie tej kaskady dotrze na poziom gminy i gmina i tak będzie musiała się z tym problemem uporać. Uważamy, że ta kaskadowość, która została wpisana w ustawę, jest niezwykle nieszczęśliwa z tego względu, że już minął czas, kiedy powiatom czy gminom zależało na otrzymywaniu dróg. Dzisiaj już tego zjawiska chyba nie ma, dzisiaj jest kłopot z utrzymaniem dróg i raczej samorządy od tego problemu starają się uciec. Wobec tego zrzucanie w tej chwili takiego obowiązku na samorząd województwa może spowodować oczywiście kaskadowość polegającą na tym, że za rok to, co dobrego wprowadzamy w art. 2, to znaczy to, że dzisiaj gmina może, w drodze uchwały, pozbyć się tego niechcianego dziecka, tego odcinka drogi...

    Wicemarszałek Eugeniusz Tomasz Grzeszczak:

    Panie pośle, proszę o konkluzję.

    Poseł Grzegorz Schreiber:

    Panie marszałku, już kończę.

    Wicemarszałek Eugeniusz Tomasz Grzeszczak:

    Bardzo proszę.

    Poseł Grzegorz Schreiber:

    ...co w wyniku tego obliga z 2003 r. zostało wprowadzone, a za chwilę czy w przeciągu, dajmy na to, pół roku, po przejęciu tego przez samorząd województwa, samorząd powiatowy i samorząd gminny, zostanie to ponownie tym dzieckiem obarczone. A więc tak naprawdę zamienił stryjek siekierkę na kijek. Tak można podsumować ten fragment projektu. Chleb stracił, a bułki nie zyskał.

    Wysoka Izbo! W związku z tym propozycja zmiany, powrót do zapisu sprzed 2003 r. Ten odcinek staje się odcinkiem drogi krajowej, GDDKiA, ministerstwo ma narzędzia do tego, żeby zgodnie z ustawą podjąć negocjacje dotyczące przekazywania tych odcinków dróg tam, gdzie zgodnie z zapisami ustawy rzeczywiście te drogi są klasyfikowane. One przecież mają pewne wymogi, które powinny spełniać drogi powiatowe i gminne. Tego niestety...

    Wicemarszałek Eugeniusz Tomasz Grzeszczak:

    Panie pośle, Sejm ustalił, że wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów. Przekroczył pan czas o ponad 3 minuty. Pozostałe kluby tego nie czyniły. Dlatego proszę się powściągnąć i zakończyć, bowiem jestem w bardzo trudnej sytuacji. Dobrze, że będzie zmiana marszałka prowadzącego, bo gdyby tak nie było, pozostali posłowie również chcieliby przemawiać nie 5, ale 10 minut, co byłoby niezgodne z ustaleniami Sejmu. Tak że, panie pośle, bardzo proszę ostatnie zdanie i bardzo panu dziękuję.

    Poseł Grzegorz Schreiber:

    Dziękuję serdecznie. Podporządkowuję się woli. Wykorzystałem czas mojego przedmówcy, który z kolei pozostawił mi 2 minuty. Postanowiłem z tego czasu skorzystać. Panie marszałku, dziękuję uprzejmie. (Oklaski)