Poseł Waldemar Andzel:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! 5 maja br. obchodziliśmy 150. rocznicę śmierci włoskiego pułkownika Francesca Nullo, dowódcy włoskich ochotników, zasłużonego bohatera powstania styczniowego, przyjaciela i powiernika Giuseppe Garibaldiego. Francesco Nullo urodził się 11 marca 1826 r. w Bergamo w Lombardii w rodzinie kupieckiej. Od wczesnego dzieciństwa był poważny, małomówny, zamknięty w sobie. Mimo że był dość chorowity, uczył się bardzo dobrze. Po ukończeniu szkoły podstawowej zapisano go do Kolegium Biskupiego, które wtedy uchodziło za najnowocześniejsze w całej Wenecji. Spędził tam cztery lata. W roku 1840 pracował jakiś czas w sklepie swojego ojca i w fabryce tekstylnej wuja, a następnie został wysłany do Mediolanu na studia handlowe. Było oczywiste, że jako jeden z najstarszych synów obejmie w przyszłości dobrze prosperujący sklep ojca. Na studiach w Mediolanie przebywał wśród patriotycznej młodzieży studenckiej, bywał gościem w mediolańskich kawiarniach, gdzie młodzież gorąco dyskutowała na tematy polityczne, przede wszystkim o wolności dla swoich ojczyzn.

    W tym czasie wśród narodów ówczesnej Europy wybuchały rewolucje dążące do wyzwolenia spod panowania obcych mocarstw. Wiosna Ludów dotarła także do Włoch. Podczas rewolucji w 1848 r. Franciszek wraz z 300 ochotnikami walczył podczas zdobywania Mediolanu, a także w obronie Rzymu przed wojskami austriackimi i burbońskimi. Po nieudanej kampanii Garibaldiego towarzyszył mu na wygnaniu w San Marino. Dostał awans na majora. Kiedy dowiedział się o wybuchu powstania styczniowego w Polsce, natychmiast zorganizował poparcie dla sprawy polskiej, zebrał ochotników, którzy mieli wesprzeć swoją walką polskich powstańców.

    Kiedy w końcu dotarli do Krakowa, zapoznali się między innymi z pułkownikiem Miniewskim, który właśnie ze swym oddziałem miał udać się w okolice Olkusza. Kiedy powstańcy wczesnym rankiem 5 maja 1863 r. dotarli pod Krzykawę, doszło do starcia z wojskami rosyjskimi. Po długotrwałej wymianie ognia pułkownik Francesco Nullo został śmiertelnie ranny. Powstańcy wycofali się z pola walki. Późnym popołudniem było już po bitwie. Ciało Francesca Nullo wraz z wziętymi do niewoli Włochami zostało przewiezione do Olkusza i tam pochowane.

    5 maja miałem zaszczyt uczestniczyć w uroczystościach z okazji 150. rocznicy śmierci Francesca Nullo. Uczestniczył w nich również Jego Ekscelencja ambasador Republiki Włoch, który objął honorowy patronat nad uroczystościami jubileuszowymi. Podniosłego charakteru dodała wydarzeniu asysta wojskowa kompanii reprezentacyjnej 2. Korpusu Zmechanizowanego z Krakowa oraz orkiestry wojskowej z Bytomia. Przy pomniku Francesca Nullo w Krzykawce odczytany został apel pamięci, po którym żołnierze oddali salwę honorową. Pod pomnik, gdzie wartę pełnili podhalańczycy z 2. korpusu, przybyły delegacje, złożyły tam kwiaty. Po oficjalnych wystąpieniach mogliśmy oglądać rekonstrukcję bitwy pod Krzykawką. Z tej okazji wystąpił Reprezentacyjny Zespół Artystyczny Wojska Polskiego oraz odbył się koncert ˝W krainie opery, operetki, musicalu˝ z udziałem solistów scen polskich. Śpiewano i grano pieśni powstańców styczniowych i Legionów Polskich. Dziękuję bardzo. (Oklaski)