Poseł Józef Lassota:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zbliża się dzień 3 Maja, nasze święto, kiedy to 221 lat temu, w 1791 r., uchwalono pierwszą konstytucję w nowożytnej Europie, a drugą, po amerykańskiej, na świecie. Wyprzedziła ona trzecią na świecie konstytucję francuską.

    Konstytucja, zwana Konstytucja 3 maja, została uchwalona przez Sejm Wielki, który został zwołany w październiku 1788 r. Już 5 maja 1791 r. dzień jej uchwalenia został uznany za święto konstytucji. Obowiązywało ono niestety tylko przez rok, bo rok później została obalona przez armię rosyjską, wraz z konfederacją targowicką, w wyniku przegranej wojny rosyjsko-polskiej.

    Po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. rocznica uchwalenia Konstytucji 3 maja znowu została uznana za święto narodowe uchwałą Sejmu Ustawodawczego z 29 kwietnia 1919 r. Po drugiej wojnie światowej obchodzono je aż do 1946 r., kiedy w wielu miastach doszło do demonstracji studenckich. Od tego czasu władze komunistyczne zabroniły publicznego świętowania, a próby manifestowania były tłumione przez milicję. Święto to zostało oficjalnie zniesione ustawą z dnia 18 stycznia 1951 r. o dniach wolnych od pracy i dopiero w roku 1981 ponownie można było oficjalnie świętować to historyczne wydarzenie. Przez cały okres stanu wojennego święto 3 Maja było okazją do demonstrowania, protestowania przeciwko stłumieniu wolności przez komunistów, a milicja znowu rozbijała siłą demonstracje.

    Święto Narodowe Trzeciego Maja przywrócono ustawą z dnia 6 kwietnia 1990 r. 3 Maja to dzień wolny od pracy. Święto obchodzi się w całej Polsce poprzez organizowanie różnych wydarzeń patriotycznych. Powoli odchodzi się od stylu martyrologicznego. To dobrze, bo przecież nie ma to święto nic wspólnego z martyrologią. Jest to i powinno być święto radosne. Niestety znowu zdarza się, że to radosne święto jest wykorzystywane przez niektóre środowiska do różnych partyjnych przepychanek. Do tych wszystkich, którzy znowu planują taki sposób demonstrowania swojego patriotyzmu, apeluję o zastanowienie się i rozwagę. Szczególnie liderzy polityczni siłą rzeczy powinni przede wszystkim prezentować postawę godną naśladowania. Niech to, co się stało 221 lat temu, do czego doprowadziła targowica, będzie przestrogą i dzisiaj. Pamiętajmy: zgoda buduje. Dziękuję bardzo.