Poseł Waldemar Andzel:

    Pani Marszałek! Wysoka Izbo! 60 lat temu, dokładnie 24 lutego 1953 r., w więzieniu mokotowskim w Warszawie stracony przez powieszenie został generał August Emil Fieldorf pseudonim Nil. Generał Nil nie był zwykłym generałem, był organizatorem i szefem Kedywu Komendy Głównej Armii Krajowej, jednym z najbardziej zasłużonych żołnierzy Armii Krajowej i polskiego podziemia niepodległościowego. Był jednym z najważniejszych dowódców liniowych w II wojnie światowej. Został zabity, ponieważ był symbolem walki o niepodległą i wolną Polskę.

    August Fieldorf swoją służbę wojskową rozpoczął w wieku 19 lat, kiedy jako ochotnik zgłosił się do Legionów Polskich i wyruszył na front rosyjski, gdzie służył w randze zastępcy dowódcy plutonu piechoty. W 1916 r. został awansowany do stopnia sierżanta, a rok później skierowany do szkoły oficerskiej. Po wstąpieniu do Wojska Polskiego brał udział w kampanii wileńskiej, a podczas wojny polsko-bolszewickiej jako dowódca kompanii uczestniczył m.in. w wyzwalaniu Żytomierza i w wyprawie kijowskiej.

    W niepodległej Polsce generał Fieldorf kontynuował służbę wojskową. Został dowódcą 51. Pułku Strzelców Kresowych w Brzeżanach, na czele którego walczył w kampanii Polski w 1939 r. Po zakończeniu działań zbrojnych przedostał się przez Węgry do Francji, gdzie ukończył kursy sztabowe i został awansowany do stopnia pułkownika. Po klęsce Francji ewakuował się do Wielkiej Brytanii. W lipcu 1940 r. jako pierwszy emisariusz naczelnego wodza i rządu Rzeczypospolitej od czasu wybuchu wojny na Zachodzie został wysłany do kraju. Po powrocie do ojczyzny działał w konspiracji. W sierpniu 1942 r. został mianowany dowódcą Kedywu - Kierownictwa Dywersji Komendy Głównej Armii Krajowej, którym dowodził, używając pseudonimu Nil. Kedyw zajmował się m.in. odbijaniem więźniów, przeprowadzaniem akcji odwetowych na funkcjonariuszach SS, gestapo i policji, a także likwidowaniem kolaborantów i konfidentów.

    W kwietniu 1944 r. Nil podjął się formowania tajnej organizacji noszącej kryptonim ˝Nie˝. Miała ona być przygotowana do działań na wypadek okupacji ziemi polskiej przez Sowietów. Sprawując to stanowisko, Fieldorf pozostawał w głębokiej konspiracji, nie biorąc udziału w powstaniu warszawskim. 28 września 1944 r. uzyskał awans na stopień generała brygady i został odznaczony Złotym Krzyżem Orderu Wojennego Virtuti Militari.

    W 1945 r. generał Fieldorf został przypadkowo aresztowany przez NKWD w Milanówku pod okupacyjnym nazwiskiem Walenty Gdanicki. Nierozpoznany przez Sowietów trafił na Ural do obozu ciężkiej pracy. Po dwóch latach wrócił do kraju i posługując się fałszywą tożsamością, zamieszkał w Białej Podlaskiej. Ujawnił się dopiero po ogłoszeniu amnestii w 1948 r. Podał wtedy swoje prawdziwe nazwisko i zyskał potwierdzenie służby wojskowej. W rezultacie został aresztowany przez Urząd Bezpieczeństwa.

    Przeprowadzono sfingowany proces, w którym skazano generała Fieldorfa na śmierć przez powieszenie. Prośbę o ułaskawienie do Bolesława Bieruta skierowali żona i ojciec generała. Prezydent Bierut nie skorzystał z prawa łaski, zatwierdził wyrok. 24 lutego 1953 r. generał August Emil Fieldorf został powieszony w więzieniu mokotowskim w Warszawie przy ul. Rakowieckiej. Miejsce spoczynku generała Fieldorfa do tej pory jest nieznane.

    Za bezpośrednią przyczynę skazania generała na śmierć uważa się odmowę współpracy z władzami komunistycznymi. Osoby odpowiedzialne za zbrodnię dokonaną na generale Fieldorfie nie poniosły żadnej kary. 30 lipca 2006 r. prezydent śp. Lech Kaczyński odznaczył generała pośmiertnie Orderem Orła Białego.

    Generała Fieldorfa nie złamała ani hitlerowska okupacja, ani nie złamali go komuniści, był on człowiekiem tak potężnym duchem, iż nawet po śmierci dawał się we znaki wrogom wolnej Polski. Generał Fieldorf za miłość do ojczyzny zapłacił jednak najwyższą cenę. Jego życiorys pokazuje poświęcenie i odwagę, z jaką służył Polsce w jednym z najtrudniejszych momentów w jej dziejach. Dlatego też postać generała Fieldorfa zasługuje na najwyższą pamięć i najwyższy podziw. Dziękuję bardzo.