Poseł Waldemar Andzel:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Moje oświadczenie poselskie jest poświęcone 62. rocznicy śmierci majora Zygmunta Szendzielarza ˝Łupaszki˝.

    Zygmunt Szendzielarz miał zaledwie 41 lat, gdy w mokotowskim więzieniu 62 lata temu bandyta w stopniu sierżanta strzelił mu w tył głowy. Prowadzony z celi na egzekucję, powiedział do współwięźniów: z Bogiem, panowie. Tymi słowami wiele razy prowadził swoich żołnierzy do walki. Nie bał się śmierci. Niejeden raz miał okazję igrać z nią w boju.

    Chciałbym przybliżyć dzisiaj losy jednego z ˝żołnierzy wyklętych˝, majora Zygmunta Szendzielarza ˝Łupaszki˝, oficera kawalerii, członka Związku Walki Zbrojnej i Armii Krajowej, który przez całą żołnierską służbę pozostał wojownikiem o wolność i niepodległość kraju.

    Zygmunt Szendzielarz urodził się 12 marca 1910 r. w Stryju. W wojsku II Rzeczypospolitej Polskiej służył jako ułan i szybko awansował. Uczestniczył w wojnie obronnej Polski w 1939 r. jako dowódca 2. Szwadronu w 4. Pułku Ułanów Zaniemeńskich w składzie Wileńskiej Brygady Kawalerii.

    Walczył w Armii Krajowej na Wileńszczyźnie. Przyjął wtedy pseudonim Łupaszka. Był odpowiedzialny za obronę ludności cywilnej przed bandami sowieckimi i formacjami litewskimi. Po wkroczeniu Sowietów polscy patrioci byli eksterminowani przez nowych okupantów i ich polskojęzycznych kolaborantów.

    Rotmistrz Szendzielarz podjął walkę zbrojną z komunistycznym okupantem na Podlasiu i Pomorzu. Utworzył 6. Brygadę Wileńską, operującą na Podlasiu. W tym czasie podjął także akcję propagandową, która polegała na redagowaniu, powielaniu i rozprowadzaniu ulotek o treści antykomunistycznej.

    W 1947 r. wobec beznadziejności walki zbrojnej powrócił do życia w cywilu. W czerwcu 1948 r. UB rozpracował i rozbił Okręg Wileński Armii Krajowej. W rezultacie 30 czerwca 1948 r. w Osielcu pod Jordanowem major Łupaszka został aresztowany. Przewieziono go do Warszawy i osadzono w więzieniu mokotowskim przy ul. Rakowieckiej. Przebywał tam 2,5 roku. 2 listopada 1950 r. został skazany przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie pod przewodnictwem sędziego Mieczysława Widaja na osiemnastokrotną karę śmierci. Wyrok wykonano 8 lutego 1951 r. w więzieniu na Rakowieckiej strzałem w tył głowy. Miejsce jego pochówku jest nieznane.

    Majora Łupaszkę zrehabilitowano dopiero w demokratycznej Polsce. 11 listopada 2007 r. został odznaczony przez prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski. 30 czerwca 2008 r. odbył się jego uroczysty, symboliczny pogrzeb na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie. Dziękuję bardzo. (Oklaski)