Poseł Waldemar Andzel:

    Pani Marszałek! Wysoka Izbo! 9 listopada br. obchodzimy 102. rocznicę śmierci księdza Piotra Wawrzyniaka, wielkopolskiego działacza społecznego, oświatowego i gospodarczego, a także patrona Związku Spółek Zarobkowych i Gospodarczych.

    Piotr Wawrzyniak urodził się w 1849 r. w Wyrzece koło Śremu w zamożnej rodzinie chłopskiej. Był najstarszym z żyjących, ale czwartym z kolei dzieckiem. W okresie uczęszczania do gimnazjum należał do Marianów, tajnej organizacji patriotycznej. Organizacja ta zajmowała się samokształceniem w dziedzinie historii i języka polskiego oraz potajemnymi obchodami rocznic ważnych wydarzeń w dziejach państwa i narodu polskiego.

    Po zdaniu matury Piotr Wawrzyniak wstąpił do seminarium duchownego w Poznaniu. 11 sierpnia 1872 r. otrzymał święcenia kapłańskie. Rok później stanął na czele Towarzystwa Przemysłowego, prowadził akcję oświatową i kulturalną oraz przekształcił śremską kasę oszczędnościową w Bank Ludowy, zostając jego dyrektorem. Zreorganizowany i unowocześniony przez księdza Wawrzyniaka Bank Ludowy w Śremie był wzorem dla innych tego typu placówek. Przede wszystkim udzielał pożyczek na niski procent. Pozwoliło to słabszym ekonomicznie Polakom skutecznie konkurować z gospodarką niemiecką.

    Ksiądz Piotr jako duszpasterz był prężnym organizatorem - odnowił kościół, wybudował wikariówkę, sprowadził do Śremu siostry elżbietanki. Ksiądz Wawrzyniak angażował się także w działalność polityczną. W latach 1893-1898 był posłem do sejmu pruskiego. Niechęć władz pruskich do działalności księdza Wawrzyniaka sprawiła, że mógł objąć stanowisko proboszcza dopiero po 26 latach pracy jako wikariusz. W 1898 r. został proboszczem parafii św. Jakuba w Mogilnie. Zarządzał także Drukarnią i Księgarnią św. Wojciecha w Poznaniu, a pod Zakopanem założył dom wypoczynkowy dla księży, tzw. Księżówkę. Był jednym z czołowych przedstawicieli nurtu pracy organicznej w zaborze pruskim. Zmarł nagle na atak serca w 1910 r. w Poznaniu. Pochowany został w Mogilnie. Ksiądz Piotr był Polakiem wielkiego formatu, o czym świadczy m.in. fakt, że wiele instytucji, takich jak Spółdzielczy Bank Ludowy w Śremie, Księżówka w Zakopanem, które założył, istnieje do dzisiaj. Odważnie organizował spółdzielczość kredytową i rolniczą, umocnił polski system banków ludowych. Działalność księdza Wawrzyniaka opierała się na jego bardzo silnej woli, nazywano go dość powszechnie tytanem pracy czy żelaznym patronem. W swojej pracy był perfekcjonistą, był również osobą niezwykle sumienną, punktualną oraz uczciwą. Jednocześnie był realistą, liczył się z rzeczywistością, miał szacunek dla prawa stanowionego. Ksiądz Piotr Wawrzyniak powinien pozostać w pamięci każdego Polaka. To on budował podstawy dzisiejszej gospodarki Wielkopolski, która pozytywnie wyróżniała się na tle całego kraju. Wszyscy chcielibyśmy, aby również i dziś były takie osoby jak ksiądz Piotr. Dziękuję bardzo.