Poseł Waldemar Andzel:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W tym roku obchodzimy 20. rocznicę oficjalnego rozpoczęcia działalności Związku Represjonowanych Politycznie Żołnierzy Górników. Ta niezwykle ważna organizacja pielęgnuje pamięć o żołnierzach, którzy zostali przymusowo skierowani do pracy w kopalniach węgla, uranu i kamieniołomach. Działo się to ze względu na nieodpowiednie w tamtych czasach pochodzenie społeczne, na podstawie donosów i działań Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego. Wieloletnia katorżnicza praca w czasach PRL, odmówienie prawa do noszenia mundurów i normalnej służby wojskowej były kolejnym świadectwem poświęcenia żołnierzy polskich w trudnych latach powojennych.

    Stowarzyszenie liczy obecnie około 20 tys. członków skupionych w 44 okręgach oraz prawie 100 kołach terenowych w całej Polsce. Niestety z roku na rok działaczy jest coraz mniej. Pamięć o tych, którzy już odeszli, i o 200 tys. żołnierzy górników pracujących w kopalniach i kamieniołomach w latach 1949-1959 jest ciągle żywa i starannie przechowywana dla przyszłych pokoleń.

    Stowarzyszenie ma dwa główne pomniki: pomnik Żołnierza Górnika na warszawskich Powązkach stanowiący symbol przynależności do rodziny wojskowej oraz pomnik wotywny w Sanktuarium Maryjnym w Licheniu. Związek prowadzi aktywną działalność: wydaje książki o swoim środowisku, biuletyn krajowego zarządu, liczne foldery. Swoją wiedzą wielokrotnie wspierał autorów prac dyplomowych i doktoranckich, a także uczniów przygotowujących się do konkursów.

    Stowarzyszenie za cel główny stawia sobie realizację pięciu punktów statutowych: skupienie byłych żołnierzy górników oraz wdów po żołnierzach; reprezentowanie swoich członków wobec władz państwowych, organizacji, samorządów; podejmowanie działań na rzecz poprawy warunków życia, opieki społecznej i medycznej; udzielanie pomocy finansowej i organizacja spotkań, jubileuszy oraz współpracę z Wojskiem Polskim przy realizacji wymienionych celów. Związek Represjonowanych Politycznie Żołnierzy Górników ma również własne godło oraz przyznaje statutowe odznaczenia: Krzyż Związku oraz Złotą Honorową Odznakę, które cieszą się dużym uznaniem kadry wojskowej. Stowarzyszenie skupia wielu byłych kombatantów walk zbrojnych oraz żołnierzy z wykształceniem akademickim o dużym dorobku naukowym. Stanowi niezwykle cenioną ostoję pamięci o jednym z wymiarów polskiej wojskowości.

    Ten piękny jubileusz połączony z Dniem Żołnierza Górnika obchodzono między innymi w ubiegłą sobotę w Katowicach. Uroczysta msza święta oraz spotkanie były okazją do oddania czci żołnierzom przymusowo wcielonym, zmuszonym do ciężkiej pracy fizycznej. Dziękuję bardzo. (Oklaski)