11 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających oraz niektórych innych ustaw (druki nr 3150 i 3359).

Poseł Gabriela Masłowska:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W wyniku kryzysu finansowego, wywołanego w dużej mierze przez największe banki, współczesne państwa podejmują działania regulacyjne, aby z wyprzedzeniem zapobiegać utracie płynności i wypłacalności banków przez wdrażanie norm ostrożnościowych i budowanie coraz to nowych systemów ochrony.

    Podmioty regulujące rynek finansowy - w Polsce to KNF, Ministerstwo Finansów - wykorzystują krach finansowy wywołany przez megabanki do wdrażania zasad i norm ostrożnościowych obejmujących również małe banki, takie jak banki spółdzielcze czy kasy oszczędnościowo-kredytowe, choć to nie one wywołały kryzys. W czasie kryzysu finansowego to nie banki spółdzielcze stwarzały ryzyko perturbacji finansowych, tylko banki duże. Upadek dużego banku wywołuje większe skutki finansowe i gospodarcze, a koszty jego ratowania są nieporównanie większe. Błędy w zarządzaniu w jednym banku spółdzielczym nie wywołują takich skutków finansowych, jakie wywoła upadłość dużego banku komercyjnego. Dlatego powinno dążyć się do dywersyfikacji ryzyka poprzez zapewnienie możliwości rozwoju małym bankom, a zasady ostrożnościowe powinny być adekwatne do skali prowadzonej przez bank działalności. Obecnie ten liberalny eksperyment regulacyjny w Polsce jest prowadzony na bankach spółdzielczych.

    Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, nad którym są prowadzone prace, którego przeprowadzamy drugie czytanie, budził i nadal budzi liczne kontrowersje mimo kilku zmian w czasie dotychczasowych prac legislacyjnych. Przedstawiciele bankowości spółdzielczej alarmują, że ustawa ta to likwidacja ostatniego segmentu bankowości na rzecz międzynarodowych grup kapitałowych. Pytają, jakie elementy ich zarządzania wywołały kryzys, czy istnieje zagrożenie w systemie bankowości spółdzielczej. Pytają także, dlaczego przyjęte w projekcie ustawy rozwiązania nie uwzględniają przepisów unijnych zawartych w rozporządzeniu, którego używa się tutaj jako pretekstu do wprowadzenia tego typu norm ostrożnościowych.

    Pod pretekstem implementacji prawa unijnego, a także bezpieczeństwa depozytów projekt przewiduje bowiem utworzenie tzw. instytucjonalnego systemu ochrony oraz funduszu pomocowego, mimo że banki spółdzielcze dotychczas dokonywały wpłat na Bankowy Fundusz Gwarancyjny. Fundusz pomocowy ma pochodzić z wpłat banków, o wysokości których będzie decydować Komisja Nadzoru Finansowego, i ma charakter obowiązkowy z przeznaczeniem na potrzeby naprawcze i restrukturyzacyjne.

    Powstaje pytanie, czy istnieje konieczność tworzenia dodatkowej instytucji, dodatkowego funduszu, co oznacza pogłębianie obciążania banków, czy też chodzi tutaj być może o inne kwestie, np. o wsparcie banku zrzeszającego, który ma ogromne problemy finansowe, a który Komisja Nadzoru Finansowego dotychczas nadzorowała, ale nie było w tym względzie żadnych pozytywnych rezultatów.

    Wiele wątpliwości w projekcie ustawy budziła i nadal budzi duża uznaniowość, jeśli chodzi o rozwiązania i narzędzia przewidziane dla Komisji Nadzoru Finansowego. Nowy system ma powstać w oparciu o umowę zainteresowanych banków z KNF, o której treści, zatwierdzaniu i uchylaniu będzie decydować Komisja Nadzoru Finansowego uznaniowo, ponieważ w projekcie ustawy niedokładnie sprecyzowano wszelkie warunki. Na czele stanie bank zrzeszający lub inna jednostka w formie spółki, której akcje obejmą banki spółdzielcze dostarczające jej kapitału.

    Iluzoryczna jest także dobrowolność przystąpienia do systemu ochrony. Dziwi mnie, że w ogóle przyjmuje się taką interpretację tych rozwiązań, bo skoro zrzeszenie przystępuje do systemu ochrony i ma natychmiast wygasać umowa zrzeszenia, to w takim razie bank, który nie przystąpi do systemu ochrony i pozostanie też poza zrzeszeniem... Wówczas banki mające kapitały poniżej 5 mln euro muszą otrzymać zgodę KNF na dalsze prowadzenie działalności, a warunki, kiedy KNF może tej zgody odmówić, są niedokładnie sprecyzowane. Na przykład jest tam mowa o niedostatecznej (Dzwonek), niezbyt dobrze przygotowanej organizacji.

    Proszę państwa, nadal nie rozwiązano wielu problemów. Chodzi m.in. o to, że nie wprowadzono w projekcie ustawy obowiązku zrzeszania się banku, który nie przystąpił do systemu ochrony. Jest w tym zakresie propozycja, aby wprowadzić do ustawy definicję banku apeksowego, który będzie świadczył usługi zrzeszeniowe, ale nie będzie prowadził działalności komercyjnej, co ułatwiłoby spełnienie wymogów kapitałowych. Chodzi oczywiście także o to, żeby jednak uwzględnić te dobre zapisy prawa unijnego, które są korzystne dla banków spółdzielczych, a których, o dziwo, w tej naszej regulacji, w tym projekcie ustawy nie uwzględniono.

    Chodzi także o to, ażeby uznaniowość tego monstrum, którym jest KNF, które ma wielkie uprawnienia, chociaż nie jest organem konstytucyjnym, po prostu mimo wszystko jednak ująć w pewne ryzy, żeby nie było w tych bankach poczucia zagrożenia i braku stabilności.

    Jest wiele uwag i od wprowadzenia dalszych zmian w tym projekcie ustawy będzie zależało, jak Prawo i Sprawiedliwość będzie głosować, czy poprze ten projekt ustawy, czy też będziemy przeciwni, bo dla nas przyjęcie tych zmian będzie sprawdzianem, czy mamy do czynienia z rzeczywistą troską o system finansowy państwa, czy też ustawa ma torować drogę kapitałowi zagranicznemu kosztem rodzimych małych podmiotów bankowych. Dziękuję bardzo. (Oklaski)