30 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie ministra spraw wewnętrznych z realizacji w 2013 r. ustawy z dnia 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców (druk nr 2264) wraz ze stanowiskiem Komisji Spraw Wewnętrznych (druk nr 2598).

Poseł Mirosław Pawlak:

    Pani Marszałek! Panie Ministrze! Panie i Panowie Posłowie! Realizując obowiązek wynikający z art. 4 ustawy o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców, minister przedłożył Wysokiej Izbie sprawozdanie za rok ubiegły, 2013. Na uwagę zasługuje fakt, iż część sprawozdania poświęcona została problematyce badania legalności ważności czynności prawnych w zakresie obrotu nieruchomościami z udziałem cudzoziemców, do czego odniosę się w dalszej części wystąpienia.

    Omawiana problematyka jest istotna, gdyż dotyczy trwałego przekształcania prawa własności na rzecz obywateli innych państw. Jest to już 24. sprawozdanie w tej materii. Rzeczpospolita Polska od dnia uchwalenia ustawy w roku 1920 przechodziła i poddawana była różnym wydarzeniom, zawierusze II wojny światowej, po pełne odzyskanie niepodległości w roku 1989, a ostatnimi czasy musiała dostosować prawo do nowych realiów związanych z obecnością w strukturach Unii Europejskiej, co także odcisnęło piętno na realizacji ustawy.

    Z danych zawartych w sprawozdaniu wynika, iż nadal utrzymuje się bardzo mała liczba zezwoleń wydanych na nabycie lub objęcie akcji, lub udziałów w spółkach będących właścicielami lub użytkownikami nieruchomości położonych w Polsce. Zainteresowanie cudzoziemców sferą obrotu polskimi nieruchomościami kształtuje się od kilku lat na zbliżonym poziomie. Nieznacznie natomiast wzrosła liczba lokali mieszkalnych i użytkowych w odniesieniu do poziomu lat ubiegłych. Każde nabycie nieruchomości przez cudzoziemca podlega wdrożeniu postępowania administracyjnego, i to bezwzględnie. W przypadkach określonych w ustawie wymagana jest zgoda ministra obrony narodowej, ministra spraw wewnętrznych lub też ministra właściwego w sprawach rolnictwa.

    W roku sprawozdawczym 2013 wydano łącznie 252 zezwolenia na nabycie nieruchomości gruntowych, na nabycie nieruchomości rolnych i leśnych wydano 161 zezwoleń, natomiast na objęcie udziałów lub akcji wydano 11 zezwoleń. Były też decyzje o odmowie udzielenia zgody na nabycie nieruchomości, w tym lokali. Liczba zezwoleń na nabycie nieruchomości gruntowych była najniższa od roku 1990 i obejmowała jedynie 697 ha powierzchni.

    Zgodnie z ustawą z dnia 24 lipca 2008 r. minister właściwy do spraw wewnętrznych ma obowiązek prowadzenia rejestru nieruchomości, udziałów i akcji sprzedanych cudzoziemcom. To wydatnie obrazuje i uczytelnia fakt nabywania jakichkolwiek nieruchomości przez cudzoziemców na terytorium państwa polskiego.

    Z przedłożonego Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej sprawozdania wynika, iż zdarzały się przypadki zawierania transakcji z naruszeniem przepisów ustawy. Przypadków tych odnotowano 64.

    Jak już wspomniałem na wstępie, w szczególnych przypadkach dla ważności transakcji musi zostać wyrażona zgoda poszczególnych organów, ale sprzeciw jednego z nich powoduje niemożność wydania decyzji pozytywnej. Niezależnie jednak od zgody właściwych organów, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych może zarządzić dodatkowe sprawozdanie. Ma to na celu dopełnienie wszystkich formalności i zabezpieczenie interesu państwa, a wydana decyzja musi być w pełni transparentna, aby postępowanie nie podlegało konieczności wzruszenia. Stąd obok uprawnionych resortów wypowiedzieć się mogą zarówno szef Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego jak i komendant główny Straży Granicznej.

    Te działania mają na celu zabezpieczenie interesu państwa i słusznego interesu obywateli polskich. Uzyskanie pozytywnej decyzji przez cudzoziemca nie uprawnia do nabycia innej nieruchomości lub nie może działać rozszerzająco. Zmiana ustawy zna także wyjątki od jej stosowania. Tak jest na przykład przy nabyciu lokalu mieszkalnego własnościowego, gdzie zastosowanie mają przepisy ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali. To tylko jeden z częstszych przykładów.

    Warto w tym miejscu podnieść fakt, iż decyzje MSW podlegają zaskarżeniu do sądu administracyjnego. Dopiero prawomocny wyrok NSA kształtuje stan prawny i faktyczny w danej, konkretnej sprawie (Dzwonek) oraz wiąże stronę i organ. Rok 2013 zamknął się liczbą 9 skarg. W odniesieniu do wszystkich wydanych zezwoleń zauważa się zainteresowanie cudzoziemców nieruchomościami położonymi na terenie woj. zachodniopomorskiego, a tylko w przypadku osób fizycznych - nieruchomościami położonymi w woj. świętokrzyskim, 8 przypadków, 48 ha gruntu.

    Panie i Panowie Posłowie! Omawiana dzisiaj problematyka, szczególnie w dość złożonej sytuacji geopolitycznej, nasuwa różne refleksje i skojarzenia, nawet z przeszłości. Polskie Stronnictwo Ludowe od zawsze było przywiązane do własności i samo gorzko doświadczyło sytuacji obecności na terytorium naszego kraju różnych nacji. Może w dzisiejszych czasach to porównanie nie będzie zbyt eleganckie, ale muszę z tej trybuny wypowiedzieć słowa: otwierajmy się na świat i inne kraje Unii Europejskiej, a zachowujmy przy tym umiar, rozsądek i czujność.

    Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego przyjmuje sprawozdanie Ministerstwa Spraw Wewnętrznych do wiadomości bez zastrzeżeń i w głosowaniu opowie się za jego akceptacją. Dziękuję za uwagę.