21 punkt porządku dziennego:

Przedstawiony przez prezesa Rady Ministrów dokument: ˝Informacja o realizacji ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych. Stan na 31 grudnia 2013 r.˝ (druk nr 2448) wraz ze stanowiskiem Komisji Gospodarki (druk nr 2518).

Poseł Jerzy Borkowski:

    Dziękuję bardzo.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! W imieniu Klubu Poselskiego Twój Ruch mam zaszczyt przedstawić stanowisko klubu w sprawie złożonej przez prezesa Rady Ministrów informacji o realizacji ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych, druk nr 2448.

    Specjalne strefy ekonomiczne są potrzebne. Myślę, że to jest aksjomat. Strefy służą rozwojowi regionów, panie pośle, szczególnie do pana to mówię, rozwojowi gospodarczemu, rozwojowi przedsiębiorstw. W dzisiejszych czasach, jeżeli chodzi o istnienie tych stref, jest to nieuniknione, strefy są niezbędne.

    (Poseł Adam Abramowicz: One mają istnieć na terenach zapóźnionych, a nie na terenie całej Polski.)

    Mają istnieć, oby istniały w całej Polsce, panie pośle.

    (Poseł Adam Abramowicz: Nie, nie taka była idea.)

    Raport ten...

    (Poseł Adam Abramowicz: To zróbmy strefę w całej Polsce.)

    Raport ten, zresztą jak co roku, zawiera szereg szczegółowych informacji dotyczących funkcjonowania specjalnych stref ekonomicznych i wiele z nich napawa optymizmem. Wciąż jednak jest szereg informacji, które z roku na rok coraz bardziej niepokoją, co wywołuje uzasadnione obawy o to, czy pod koniec istnienia specjalnych stref ekonomicznych, przewidywany na 2026 r., będzie można powiedzieć, że spełniły one swoje główne zadania i cele, czyli spowodowały przyspieszenie rozwoju regionów poprzez m.in. przyciąganie nowych inwestycji, rozwój eksportu i tworzenie nowych miejsc pracy.

    Kilka stref w 2013 r. zanotowało spadek zatrudnienia, o czym wspomniał mój przedmówca, poseł sprawozdawca. Wynotowałem m.in. te o największym spadku, który dotyczył dwóch stref, tj. strefy starachowickiej, w której wyniósł on ponad 10%, i tarnobrzeskiej - 9,3%. Kolejnym niepokojącym faktem, tak samo jak przed rokiem, jest znowu niezadowalająca powierzchnia, jaką zajmują specjalne strefy ekonomiczne. Chociaż jest to ponad 16 tys. ha, to docelowo ma być 20 tys., co prawdopodobnie jest nierealnym zapisem ustawowym, pani minister. Niestety wiele stref nie powiększa się od lat, np. strefy suwalska czy starachowicka. Niepokoi też fakt, że zagospodarowanie terenów specjalnych stref ekonomicznych wynosi jedynie ok. 60% w skali ogółu, w najmniej zagospodarowanej części, w strefie słupskiej, tylko nieco ponad 30%, w legnickiej też niecałe 30%, najwięcej w strefie suwalskiej - ponad 77%.

    Tworzenie specjalnych stref ekonomicznych daje możliwość rozwoju przedsiębiorczości i gospodarki. Specjalne strefy ekonomiczne przede wszystkim powinny służyć budowaniu przemysłu z wdrażaniem nowoczesnych innowacyjnych technologii, o czym wspomniała pani poseł Nykiel. Nie mogą służyć firmom, które przenoszą swoje biznesy do stref, aby uniknąć płacenia podatków. Dlatego specjalne strefy ekonomiczne powinny być kontrolowane pod kątem tego, czy nie jest stosowany właśnie ten proceder. Twój Ruch ma rozwiązanie, jest nim m.in. podatek wyjścia, 3-procentowy podatek od jednorocznego średniego obrotu, który zapłaci firma ulokowana w specjalnej strefie ekonomicznej. Przy wyjściu z tej strefy musiałaby ona taki podatek zapłacić. Na pewno skutecznie zniechęci to do kombinacji i wyjścia z tejże strefy bez konsekwencji.

    Na szczególną uwagę zasługuje Katowicka Specjalna Strefa Ekonomiczna, z czego jestem bardzo zadowolony, ponieważ wywodzę się z województwa śląskiego, które wiedzie prym, głównie w przemyśle motoryzacyjnym. Aż 14 z 15 wiodących inwestorów w specjalnej strefie inwestuje właśnie w strefie katowickiej. W strefie katowickiej jest najwięcej miejsc pracy, jest tam największa wartość inwestycji w ostatnim roku oraz jedna z większych liczb zezwoleń wydanych w 2013 r. Drugą taką strefą jest strefa krakowska, w której odnotowano największy przyrost zatrudnienia. Przekroczył on aż 75%.

    Jednak niestety nie wszystkie strefy notują tak dobre wyniki jak choćby wspomniana już strefa katowicka, np. w strefie starachowickiej wydano prawie najmniej zezwoleń, bo tylko osiem, a nakłady inwestycyjne są tam niewielkie. W 2013 r. w strefach słupskiej i starachowickiej utworzono najmniej miejsc pracy i nie inwestuje tam żaden z 15 wiodących inwestorów. Uważam zatem, że trzeba kłaść nacisk na rozwój tych stref, które się nie rozwijają. Dotyczy to w szczególności stref słupskiej czy starachowickiej, bo są one umiejscowione głównie tam, gdzie w Polsce żyje się najgorzej, najbiedniej, dlatego trzeba zwrócić szczególną uwagę na strefy, które tam funkcjonują.

    W ostatnim czasie strefa katowicka została przez polski rząd powiększona na potrzeby inwestycyjne koncernu Fiat, ale trudno wypatrywać efektów tego w dniu dzisiejszym, szczególnie po wycofaniu się Fiata z obecnych inwestycji. To miała być inwestycja za 2 mld zł, pytałem o to m.in. panią minister i do dzisiaj nie otrzymałem odpowiedzi. Mam nadzieję, że pani minister na to pytanie odpowie, ponieważ 1 mld zł dotyczył kosztów kwalifikowanych, od których liczy się dopuszczalną pomoc publiczną. Chodzi o 420 nowych (Dzwonek) miejsc pracy i utrzymanie ponad 3 tys. istniejących. Panie marszałku, proszę jeszcze o 15 sekund.

    Niestety znów przypomnę, że rady nadzorcze, zarządy spółek, które zarządzają specjalnymi strefami ekonomicznymi, w Polsce są wciąż miejscami obsadzania stołków ludźmi partii. Może warto byłoby zastanowić się nad tym i wymienić kadry, które na dzień dzisiejszy nie do końca sobie radzą w tych strefach, szczególnie słabszych, które funkcjonują źle i nie przyniosły spodziewanych efektów. Mimo to specjalne strefy ekonomiczne w Polsce są praktycznie jedynym liczącym się instrumentem wsparcia nowych inwestycji. Konieczne jest zatem utrzymanie ich atrakcyjności, aby stanowiły realną zachętę do lokalizowania w Polsce dużych inwestycji, szczególnie w sektorach produkcyjnych.

    Klub Poselski Twój Ruch będzie głosował za przyjęciem sprawozdania, ponieważ nie wyobrażamy sobie rozwoju regionalnego, rozwoju przedsiębiorczości i rozwoju gospodarczego bez specjalnych stref ekonomicznych. Dziękuję bardzo. (Oklaski)