18, 19 i 20 punkt porządku dziennego:

  18. Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych (druk nr 816).
  19. Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych (druk nr 819).
  20. Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o działalności spółdzielni mieszkaniowych (druk nr 864).

Poseł Gabriela Masłowska:

    Dziękuję.

    Panie Marszałku! W imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość pragnę przedstawić stanowisko do przedłożonych projektów ustaw.

    Projekt autorstwa posłów Prawa i Sprawiedliwości jest kontynuacją zmian systemowych, które posłowie Prawa i Sprawiedliwości wraz z ówczesnymi koalicjantami uchwalili i wprowadzili w życie w 2007 r. Był to pewien etap w tego typu zmianach, które zapoczątkowała ustawa z grudnia 2000 r., potem, w 2005 r., była nowelizacja. Z tego miejsca trzeba powiedzieć, że to dzięki ówczesnej koalicji w 2007 r. została uchwalona ustawa, która naprawdę stanowiła wyraźny postęp, wyraźny krok, po pierwsze, w porządkowaniu stosunków własnościowych w spółdzielniach mieszkaniowych, a po drugie, we wdrażaniu rozwiązań, które zwiększały prawa członków, ograniczały prawa, mówiąc krótko, zarządów spółdzielni i sprzyjały poprawie racjonalności w gospodarowaniu w spółdzielniach mieszkaniowych. Ta data jest w tym względzie bardzo charakterystyczna i bardzo znamienna.

    Dzięki wprowadzeniu zaproponowanej przez nas, właśnie przez nas, zasady rozliczania się pomiędzy członkiem a spółdzielnią jako osobą prawną w celu wyodrębnienia własności lokalu, czyli przeniesienia prawa własności lokalu na członka, tzw. zasady kosztowej, a nie obowiązującej dotychczas rynkowej, sprowadziliśmy to rozliczenie do uzasadnionych ekonomicznie przesłanek. I nie za złotówkę, jak się to mówi popularnie, spółdzielcy uzyskiwali własność, panie pośle Joński, tylko po pokryciu 100% kosztów budowy lokalu. Żadna łaska. Do tej pory, właśnie do 2007 r. Polacy nie mieli takiej możliwości w spółdzielniach mieszkaniowych, nie mogli pokryć 100% kosztów budowy, nie mogli być właścicielami tych mieszkań. Ba, wprowadzono pewien surogat własności w postaci spółdzielczych własnościowych praw, a jednocześnie, uzyskując te prawa, często płacono ponad 100% kosztów budowy. To dlatego, panie pośle, ci ludzie do 2007 r. płacili dużo, dlatego że od tych ludzi żądano poniesienia ponad 100% kosztów budowy, żeby mogli być właścicielami tych mieszkań. Dopiero od roku 2007 zastosowano tu prostą logikę: ponosisz w całości koszty budowy mieszkania i jeśli chcesz, możesz być jego prawnym właścicielem.

    Także wiele innych zmian, które już funkcjonują, m.in. wprowadzenie walnych zgromadzeń zamiast zebrań przedstawicieli, wyłączenie z rad nadzorczych pracowników spółdzielni, ewidencjonowanie opłat eksploatacyjnych oraz związanych z funduszem remontowym według nieruchomości, to wszystko sprzyja kontroli członków i jednocześnie przywraca pewne zasady samorządności, demokracji w spółdzielniach mieszkaniowych. Do tego zalicza się także wgląd do dokumentów, sprzyjające zasady podziału spółdzielni na mniejsze, jeżeli taka jest wola członków, bo w pewnym momencie były one zmienione na niekorzyść i w celu wydzielenia małej spółdzielni w nieskończoność prowadzono sprawy sądowe.

    Te rozwiązania dzięki naszej aktywności i pracy, panie pośle, już od 2001 r. dla dobra członków, ale i dla dobra samej spółdzielczości, żeby łatwiej wyeliminować różne patologie, które zagnieździły się w spółdzielczości, zostały przyjęte, uchwalone. Prawo i Sprawiedliwość, żeby nie wiem jakich manipulacji tutaj dokonywano, ma bardzo znaczący, największy udział w tych przemianach i tak to trzeba nazwać, bo to były nasze pomysły, nasze projekty, potem kopiowane, uzupełniane przez innych. Dzisiaj była tu mowa o kopiowaniu. Zresztą ten proces kopiowania trwa nadal. Dlatego, proszę państwa, nie możemy pozwolić... Aha, nasz obecny projekt uściśla pewne przepisy, które, jak pokazało doświadczenie z funkcjonowania spółdzielczości, blokowały bądź blokują w niektórych miejscach, bo nie wszędzie, przekształcenia według tej zasady kosztowej, czyli uzyskiwanie odrębnej własności, bądź uniemożliwiają pełną kontrolę członków nad ich pieniędzmi, nad ich majątkiem. Tylko dlatego. To wszystko, co tutaj zostało powiedziane o naszym projekcie, to jedynie udoskonalenia już istniejącego projektu, ewolucyjne zmiany rozpoczęte w 2007 r., a tak naprawdę w 2000 r. Dlatego nie możemy się zgodzić ani na argumentację, którą przedstawia SLD, ani na rozwiązania, które państwo proponujecie, dlatego że one zaprzeczają temu wszystkiemu, co zostało osiągnięte ciężką, nie tylko naszą, parlamentarzystów, pracą, ale często ludzi na poszczególnych osiedlach, którzy dzięki systematycznej pracy, ogromnemu wysiłkowi, podjęli się pewnej akcji organizacyjnej, informacyjnej, płacąc za to niejednokrotnie do dzisiaj różne kary, w cudzysłowie, bo są napiętnowani przez władze spółdzielni.

    Uważam, że nie warto, panie pośle Joński, nawet myśleć o tym, żeby ten kierunek zatrzymać, bo Polacy mają prawo być właścicielami, pozostając nadal w spółdzielniach mieszkaniowych. To jest nasza opcja, żeby ci ludzie, mając własność z pełnymi, lepszymi prawami właścicieli, pozostawali w spółdzielniach mieszkaniowych. Naszą troską jest, żeby nie przyspieszać rozpadu spółdzielczości mieszkaniowej na siłę, w sposób ustawowy, tylko żeby ją umacniać i zmieniać złe przepisy tam, gdzie one są. Wyrzucacie państwo na śmietnik to wszystko, co powstało w 2007 r., mimo tego, że dzięki temu około miliona czy nawet ponad milion członków spółdzielni ma odrębną własność. Jest też część tych, którzy uzyskali ją na nowych zasadach, ale bardzo duża część członków spółdzielni, mimo ogromnego oporu i dezinformacji ze strony zarządów i organów spółdzielni w niektórych miejscach, nie mówię, że wszędzie, uzyskała własność. Trzeba tu powiedzieć, że jest to także zasługa jednego medium, czy się to komuś podoba, czy nie. Z tego miejsca mam obowiązek o tym powiedzieć. To, że około miliona ludzi ma dzisiaj mieszkania na własność i funkcjonują na lepszych prawach w spółdzielniach mieszkaniowych, jest zasługą funkcji edukacyjnej i informacyjnej Radia Maryja i Telewizji Trwam, bo właśnie w tych mediach, tylko w tych, praktycznie poza jakimiś lokalnymi, sporadycznymi audycjami, odbywały się systematyczne audycje na ten temat, tłumaczące, na czym to wszystko polega, jakie są korzyści, jakie są skutki skorzystania z tej ustawy dla poszczególnych osób. To były dziesiątki audycji. Niech państwo nawet nie myślą o zawróceniu tego procesu, bo jest to niezgodnie z zasadami gospodarki rynkowej.

    Natomiast chciałabym, panie marszałku, więcej czasu poświęcić projektowi autorstwa Platformy Obywatelskiej, który jest zawarty w druku nr 819.

Poseł Gabriela Masłowska:

    Szanowni Państwo! Wysoka Izbo! Otóż ten projekt przenosi większość przepisów z obecnie obowiązującej ustawy z 17 czerwca 2007 r., o której mówiłam, całe rozdziały: 1., 3., 4., co jest niezgodne z zasadami techniki legislacyjnej. Powstaje nowy projekt, tak? To jest niezgodne, bo w takiej sytuacji powinien być to jedynie projekt nowelizacji, pani poseł. O tym, że projekt ten nie wprowadza aż tylu rozwiązań lub nie tworzy jakiejś nowej konstrukcji, które by upoważniały, uzasadniały prezentowanie całkowicie nowej ustawy, wyraźnie pisze w swojej opinii Krajowa Rada Komornicza, więc jest to w pewnym sensie nie tylko niezasadne legislacyjnie, ale i nieuczciwe. Poza tym, zgodnie z zasadami poprawnej legislacji, przepisy powinny być formułowane w sposób jednoznaczny. Ustawa zmienia przepisy nie tylko ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, ale także wielu innych ustaw i to w sposób wykraczający poza przedmiot ustawy. Chodzi o Kodeks postępowania cywilnego, a także ustawę o własności lokali, o czym nie ma żadnej informacji w tytule, a powinna być. Jest to także powtórzenie wycofanych przez posłów PO projektów, które były negatywnie ocenione, zawartych w drukach nr 517 i 3494. Wobec tego już na tej podstawie można wysuwać wniosek, że złożona przez państwa ustawa ma głównie cel wizerunkowy.

    Panie marszałku, tylko kilka problemów sygnalizacyjnie. Związanie członkostwa z posiadaniem prawa do lokalu ma swoje zalety, ale budzi zastrzeżenia, m.in. także konstytucyjne, dlatego że konstytucja gwarantuje jednostkom swobodę zrzeszania się. (Dzwonek) Tutaj tej swobody nie dajemy, wręcz przeciwnie. Poza tym pojawia się pytanie: Jeśli jedni uzyskiwali członkostwo, składając deklarację i wnosząc udziały, to dlaczego inni mają nie wnosić tych udziałów, czyli mają być członkami z mocy ustawy? Z ustawy nie wynika, że mają wnieść udziały. Wobec tego czy to nie uszczupla majątku spółdzielni, czy nie powoduje różnic?

    Problematyczne jest także przenoszenie własności lokali na podstawie uchwały rady nadzorczej, bo zarząd ma dostęp do informacji, ale rada nadzorcza może mieć utrudniony dostęp do tych wszystkich informacji, które są potrzebne przy wyodrębnieniu. Proszę państwa, nawet prokurator generalny wskazuje, że może to utrudniać wydanie odpowiednich orzeczeń o oświadczeniu woli spółdzielni, jeśli ma się to odbywać tylko na podstawie uchwały rady nadzorczej.

    Poza tym dobrym rozwiązaniem jest to, że jeśli ktoś pokrył zaległe opłaty z tytułu kosztów eksploatacyjnych, a jeszcze mieszka w tym mieszkaniu, trwa postępowanie sądowe, to należy mu prawo członkostwa i prawo do lokalu przywrócić, ale my uważamy, że to za mało. Są bowiem takie sytuacje, że ktoś nadal mieszka, pokrył koszty, prawda, ale już nie ma tego prawa członkostwa, a postępowanie w sądzie już się zakończyło. Należałoby to także rozszerzyć o te przypadki.

    My proponujemy dalej idące rozwiązanie: nieudzielenie absolutorium prezesowi i innym członkom zarządu. To będzie wpływało na przyspieszoną wymianę kadr zarządzających. W wielu przypadkach jest to uzasadnione. Nastąpiło niekorzystne złagodzenie przepisów, pani poseł, jeśli chodzi o podział walnego zgromadzenia na części, w przypadku gdy liczba członków spółdzielni przekracza 500, bo zapis mówił, że statut powinien zawierać zapis o liczbie części, natomiast państwo wprowadzacie ˝może˝ i jest to bardziej liberalne rozwiązanie. Uważam, że nie jest to sprzyjające.

Poseł Gabriela Masłowska:

    Tak, oczywiście.

    Jest tam bardzo dyskusyjny art. 37 i my nie zgadzamy się z pani interpretacją tego artykułu, tym bardziej że z art. 37 ust. 3 właściwie można by wywnioskować, że dotyczy to tylko nowo budowanych budynków, a nie już istniejących. Natomiast z pani informacji oraz z wielu opinii wynika, że tak nie jest, że to dotyczy wszystkich. Ten przepis jest bardzo niekorzystny, niebezpieczny i uważam, że na tyle niedopracowany, że nie można ryzykować jego wprowadzenia w takim stanie, w jakim został on przygotowany, bo rodzi wiele wątpliwości, jeśli chodzi o majątek wspólny.

Poseł Gabriela Masłowska:

    I to jest konkluzja, dlatego uważam, że...

Poseł Gabriela Masłowska:

    ...ten projekt wymaga zdecydowanie dużej pracy i wielu zmian, żeby mógł rzeczywiście, tak jak państwo mówicie, służyć dobru członków spółdzielni. Dziękuję.