11 punkt porządku dziennego:

Informacja prezesa Rady Ministrów i prokuratora generalnego o działaniach instytucji państwowych w sprawie spółki Amber Gold.

Wiceprezes Rady Ministrów Minister Gospodarki Waldemar Pawlak:

    Pani Marszałek! Panie Premierze! Panie i Panowie Posłowie! Chciałbym rozwiać wątpliwości - chodzi tu o niewiedzę - pana posła Piotra Naimskiego, ponieważ być może nie rozumie sytuacji. Otóż wpis do rejestru domów składowych następował po złożeniu odpowiedniego wniosku i oświadczenia. Wpis do rejestru na bazie...

    (Poseł Jadwiga Wiśniewska: To wszyscy wiemy.)

    Nie wszyscy. Niech pani się nie denerwuje.

    Warunkiem uznania rzetelności w wypadku prowadzenia domu składowego było to, że prowadzący taką spółkę nie jest osobą karaną. Ponieważ zakres działalności tej spółki był dość szeroki, tak jak pan minister Rostowski mówił, było wystąpienie do Komisji Nadzoru Finansowego, która zwróciła uwagę, że ta spółka może naruszać Prawo bankowe. W związku z tym było też wystąpienie do Amber Gold o podanie informacji o niekaralności jego prezesa. Spółka odpowiedziała dość szybko, że pani Katarzyna Plichta nie jest karana, co wywołało dodatkowe podejrzenia, bo pytano o pana Marcina Plichtę. I w efekcie było wystąpienie dyrektora departamentu z pytaniem do Krajowego Rejestru Karnego o dokonania pana Marcina Plichty na polu różnego rodzaju naruszeń prawa, a przede wszystkim z art. 286, czyli oszustw. W związku z tym, że oświadczenie było fałszywe, spółka została wykreślona i zgodnie z ustawą o swobodzie działalności gospodarczej przez trzy lata nie mogła prowadzić domu składowego. Działalność ta została tej spółce zakazana.

    Jeszcze warto podkreślić, że od kwietnia do września prezesem spółki Amber Gold była pani Katarzyna Plichta, żeby to była osoba niekarana, ale pomimo tego typu zabiegu spółki ta spółka została skreślona z rejestru.

    W wyniku przeglądu okresowego - raz do roku departamenty Ministerstwa Gospodarki przedstawiają stan realizacji wszystkich ustaw, które pozostają w ich obszarze odpowiedzialności i w połowie roku Departament Administrowania Obrotem przedstawiał informację o tym, jak funkcjonuje ustawa o domach składowych - informacja była mnie więcej taka, mówiąc w skrócie, że od 2000 roku, kiedy ta ustawa obowiązuje, było tylko jedno zgłoszenie, ale to był taki oszust, który chciał przechowywać złoto, platynę i srebro i został wykreślony, a więc ustawa posłużyła mu nie do gwarantowania obrotu, ale do tego, żeby legalizować oszukańczy proceder. I dyrektor, i potem kierownictwo Ministerstwa Gospodarki zawnioskowali o uchylenie tej ustawy, ponieważ ustawa przez 10 lat nie funkcjonowała, a kiedy była próba jej wykorzystania, to zupełnie niezgodna z jej przeznaczeniem. Dlatego chcę jeszcze podkreślić, że skierowane potem wystąpienie do prokuratury o to, żeby pociągnąć pana Marcina Plichtę za złożenie fałszywego oświadczenia, skończyło się tym, że prokurator nie podjął postępowania, uzasadniając, że złożenie fałszywego oświadczenia musi być nie tylko obiektywne, lecz także subiektywne, co jest wyjątkowym dokonaniem naukowym, jeżeli chodzi o ściganie oszustów.

    Biorąc pod uwagę te okoliczności, chcę podkreślić, że w skali mikro decyzje podejmował dyrektor departamentu, a w skali makro, jeżeli chodzi o złe rozwiązanie systemowe, podjęły tę decyzję i kierownictwo Ministerstwa Gospodarki, i Rada Ministrów, i Wysoki Sejm, uchylając tę ustawę. Przez to nie ma możliwości korzystania z tej ustawy i wypisywania na ogłoszeniu, że to jest dom składowy. A więc tym bardziej prowadzenie działalności oszukańczej, wprowadzającej w błąd potencjalnych klientów.

    Co do tego, czy gdyby ta ustawa obowiązywała, pan Marcin Plichta zachowywałby się bardziej przyzwoicie, śmiem głęboko wątpić. Uważam, że byłby równie oszukańczy, być może dopasowywałby jeszcze więcej dokumentów.

    Chcę tu podkreślić, że byłoby bardzo dobrze, gdyby w strukturach państwa, ale także w Sejmie, okresowo dokonywano oceny funkcjonowania ustawodawstwa już po uchwaleniu, bo jesteśmy trochę zagonieni tym, że ciągle wprowadzamy nowe rozwiązania, ciągle coś dopisujemy, a nie sprawdzamy, jak funkcjonuje to, co już do tej pory jest w systemie prawnym.

    Chcę w tym miejscu podkreślić, że systemy kontroli, systemy nadzoru mogą opierać się na różnych mechanizmach: albo na założeniu, że wszystkich trzeba kontrolować i nadzorować, albo też na tym, żeby wymuszać pewne zachowania z pełną świadomością.

    Podpowiem, bo tu były też dyskusje o SKOK-ach. Otóż jeżeli chodzi o SKOK-i, można wprowadzić nadzór, można wymuszać funkcjonowanie Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, żeby gwarantował te wkłady, ale można też wprowadzić ustawowy obowiązek, że wszyscy klienci SKOK-ów złożą oświadczenie, że są świadomi ryzyka, że akceptują brak gwarancji Bankowego Funduszu Gwarancyjnego i nie będą dochodzić żadnych roszczeń w stosunku do państwa, do innych instytucji z powodu braku nadzoru. To może być bardzo lekkie rozwiązanie, ale też takie, że potem nie będzie żadnych wątpliwości i żadnych pretensji, jeżeli coś się zdarzy.

    Jeszcze raz natomiast podkreślam: okresowa ocena funkcjonowania prawa bardzo by nam wszystkim się przydała, bo wtedy uniknęlibyśmy wielu problemów.

    Chcę podziękować panu posłowi Januszowi Palikotowi, ponieważ poseł jego Ruchu zadał pytanie, dzięki czemu nie czuję się pominięty. Mogę też wyjaśnić inną sprawę. Otóż chodzi o Warszawską Giełdę Towarową, która zawsze funkcjonowała w taki sposób, że oferowała usługi wyłącznie dla uczestników rynku, a więc nie więcej niż 300 osób, nie oferowała tych usług publicznie, w obrocie publicznym. Tak że proszę się nie stresować - nigdy nie było tu naruszenia prawa.

    Natomiast trzeba stwierdzić, że uzyskanie zezwolenia w naszej administracji to jest droga przez mękę. (Wesołość na sali) Prowadzi to do tego, że wspomniane tu chyba przez Ryszarda Kalisza praktyki, że w naszym kraju zaczynają działać instytucje, które uzyskały zezwolenie w innych krajach Unii Europejskiej, są też tego pokłosiem. Łatwiej uzyskać zgodę na prowadzenie tego typu działalności w innych krajach, nawet w Londynie, niż w Warszawie.

    W tym kontekście warto podkreślić, że w zestawieniu z kryzysowymi doświadczeniami bardzo ważnym elementem stabilności jest fakt, iż wszystkie działające w Polsce banki są bankami, które są notowane na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie i są poddane krajowemu nadzorowi. Jedyny bank, z którym był problem, to był bank, który nomen omen ładnie się nazywał, bo nazywał się Polbank, a był oddziałem greckiego banku, też o wdzięcznej nazwie Eurobank. Ten bank został wchłonięty przez jednego z inwestorów.

    Chcę w tym miejscu jednak podkreślić, że bardzo ważne jest, żebyśmy tego typu rozwiązania starali się rozwinąć w taki sposób, aby instytucje, które działają na naszym rynku, były pod naszym nadzorem, i żebyśmy nie dawali zanadto wiary temu, że paneuropejski nadzór uratuje naszych klientów czy konsumentów od różnego rodzaju problemów. Bo w Ameryce jednym z problemów kryzysowych były firmy, które określano jako zbyt duże, żeby upaść. Tego zjawiska czy tego ryzyka u nas w tej chwili nie ma. Dziękuję Wysokiemu Sejmowi. (Oklaski)