Poseł Maria Nowak:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W ubiegłym tygodniu uczestniczyłam w konferencji naukowej i wernisażu wystawy podejmującej temat związany z wyborami do Sejmu Ustawodawczego w województwie śląskim w dniu 19 stycznia 1947 r. Organizatorami byli katowicki oddział IPN i Archiwum Państwowe w Katowicach. Podczas konferencji bardzo ciekawe wykłady wygłosili prokurator Michał Skwara na temat paraliżowania działalności PSL w województwie śląskim, doktor Adam Dziuba na temat kampanii polityczno-propagandowej PPR i doktor Dariusz Węgrzyn o działalności aparatu bezpieczeństwa w kampanii wyborczej. Na wystawie zaprezentowano fotografie, plakaty, ulotki, dokumenty, materiały prasowe ze zbiorów centrali IPN w Warszawie, śląskich archiwów IPN, ˝Dziennika Zachodniego˝, Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego w Warszawie oraz placówek muzealnych z Zabrza, Sosnowca i Dąbrowy Górniczej.

    Zwrócę uwagę tylko na kilka faktów, wskazujących na śląską specyfikę tego wydarzenia politycznego i jego równie polityczny kontekst. W lutym 1945 r. na konferencji w Jałcie zwycięskie mocarstwa dokonały podziału Europy. Uznały również, że normalizacja powojennej sytuacji w Polsce z nowymi granicami będzie możliwa poprzez uczestnictwo w życiu politycznym wszystkich demokratycznych ruchów politycznych, reorganizację rządu i przeprowadzenie w pełni demokratycznych wyborów.

    Niestety wybory do Sejmu zostały zorganizowane przez komunistów, były sfałszowane. Uniemożliwiły społeczeństwu wyrażenie swych preferencji światopoglądowych i w żaden sposób nie można nazwać ich demokratycznymi. Kampania wyborcza charakteryzowała się nadal licznymi nadużyciami. Szalał Urząd Bezpieczeństwa, działacze PPR dokonywali zmasowanego ataku propagandowego, szczególnie w województwie śląskim. Aresztowania, pobicia, groźby zwolnienia z pracy, a nawet morderstwa, nagonka na politycznych przeciwników i przymuszanie obywateli do rezygnacji z zasady tajności wyborów - taki był obraz kampanii i głosowania. Ślązacy już i tak byli zastraszeni, niepewni swojego losu, świadomi wywózek górników i innych robotników do przymusowej pracy na Syberii. Trwała tragedia górnośląska, której prawdziwy zakres i skutki są dopiero od niedawna przedmiotem badań historyków. Według niektórych szacunków do ZSRR mogło zostać wiezionych nawet ponad 100 tys. Ślązaków, z których większość nigdy nie wróciła. Tak w 1947 r. zastraszano - i to nie bez podstaw - że głos oddany przeciw komunistom może spotkać się z następstwami w postaci wywózki czy aresztowania.

    Do mieszkań śląskich rodzin, tzw. autochtonów, przychodzili członkowie PPR i wymuszali deklaracje jawnego głosowania na kandydatów PPR, a tych, którzy sprzeciwili się temu, czyli zostali uznani za tzw. wrogi czy niepewny element, skreślano z listy uprawnionych do głosowania. Na terenie województwa śląskiego było ponad 43 tys. osób, które bez uzasadnienia zostały pozbawione prawa obywatelskiego, jakim było prawo wyborcze. Mam tutaj przykład własnej rodziny, bo właśnie wśród tych skreślonych była cała rodzina mojej mamy, więc ten temat znam już od dziecka.

    Mimo atmosfery zastraszania komuniści byli zmuszeni do sfałszowania wyniku wyborczego. Według oficjalnych danych wybory przyniosły sukces obozowi władzy. Ewidentne nadużycia popełnione w trakcie kampanii i liczenia głosów nie spowodowały znaczącej reakcji ze strony zainteresowanych mocarstw, tzn. USA i Wielkiej Brytanii. W konsekwencji wybory z 19 stycznia 1947 r. były jednym z pierwszych tak znaczących etapów ugruntowania politycznej dominacji komunistów z Polskiej Partii Robotniczej. W następnych dekadach swych rządów sukcesorka PPR, czyli Polska Zjednoczona Partia Robotnicza, wykorzystywała propagandowo rzekomą legitymizację swej władzy w Polsce, jaką miały być wybory z 1947 r.

    Pragnę z tego miejsca podziękować wszystkim, którzy przyczynili się do tego, że po 65 latach temat tych wyborów na Śląsku został pokazany we właściwym świetle. Zachęcam wszystkich, którzy tylko mogą, aby udali się do Archiwum Państwowego w Katowicach mieszczącego się przy ul. Józefowskiej i zapoznali się z tą nader interesującą wystawą. Dziękuję bardzo. (Oklaski)