Poseł Maria Nowak:

    Dziękuję bardzo.

    Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Dziś w swym wystąpieniu nawiążę do postaci, której śmierć uhonorowaliśmy niedawno na tej sali minutą ciszy, choć stało się to w okolicznościach, najdelikatniej mówiąc, niezręcznych. Mówię oczywiście o Kazimierzu Świtoniu.

    Nie będę opisywać jego zasług dla polskiego ruchu niepodległościowego czy związkowego. Przypomnę raczej kilka mniej znanych faktów z jego nieprzeciętnego życiorysu. Kazimierz Świtoń był Ślązakiem. Urodził się w 1931 r. w Katowicach w rodzinie robotniczej. Kiedy miał 5 lat, zmarła mu matka. Jego wychowaniem zajął się często bezrobotny ojciec, który zajmował się czasami przemycaniem antykomunistycznej literatury do Związku Radzieckiego. Jak wspominał Kazimierz Świtoń, wychowywany był w rodzinie patriotycznej, w duchu wielkiej miłości do Boga i narodu polskiego.

    Po odbyciu służby wojskowej na Mazurach, gdzie się ożenił, utrzymywał rodzinę głównie z naprawy sprzętu radiowo-telewizyjnego. Miał czterech synów i dwie córki. To właśnie rozmowy z klientami ukształtowały jego polityczne cele, a impulsem do działania stały się strajki, a potem prześladowania robotników w Radomiu i Ursusie w 1976 r. Kazimierz Świtoń był pierwszą na Śląsku i jedną z nie tak licznych w kraju osób, które w tamtych latach zdecydowały się poświęcić działalności opozycyjnej ze wszystkimi tego kroku konsekwencjami.

    W tym czasie Śląskiem rządził betonowy komunista Zdzisław Grudzień, który nie potrafił znieść nawet myśli o opozycji na swoim terenie. Toteż kiedy Kazimierz Świtoń założył pierwsze w kraju Wolne Związki Zawodowe i współtworzył Ruch Obrony Praw Człowieka i Obywatela, natychmiast stał się głównym i szczególnie tępionym wrogiem systemu. Według raportów KOR był rekordzistą w liczbie zatrzymań na 48 godzin, cofnięto mu zezwolenie na prowadzenie warsztatu naprawy telewizorów, a w 1978 r., kiedy wychodził z katowickiego kościoła świętych Piotra i Pawła, został napadnięty przez czterech nieumundurowanych milicjantów, pobity, aresztowany i skazany na karę roku pozbawienia wolności za, o ironio, pobicie tych właśnie funkcjonariuszy.

    Kiedy po wielu latach Kazimierz Świtoń uzyskał dostęp do swych akt zgromadzonych w IPN, powiedział tak: ˝Pozbywam się złudzeń co do wielu znajomych. Esbecja nadała mojej sprawie kryptonim 'Emisariusz'. Zmontowano w 1977 r. sieć agentów, filmowano z ukrycia mnie i rodzinę, knuto i nękano, podsłuchiwano nas w domu. Do 1990 r. donosiło na mnie ponad 170 tajnych współpracowników. Ci, którzy mnie represjonowali, mają dziś wysokie emerytury i się ze mnie śmieją˝.

    Dokumenty na jego temat w archiwum Instytutu Pamięci Narodowej liczą kilkanaście tysięcy stron. W czasie apogeum władzy sekretarzy PZPR był tropiony niemal przez całe katowickie SB. Miał trudne życie. Ciągle borykał się z kłopotami materialnymi, utrzymując się z niewielkiej emerytury. Chcąc upublicznić dokumenty z IPN, zwracał się o pomoc, bo chodziło mu - jak napisał - ˝o odkłamanie historii polskiego ruchu narodowego, jakim niewątpliwie była 'Solidarność'˝.

    Po jego śmierci rodzina oraz przedstawiciele stowarzyszenia więźniów politycznych ˝Niezłomni˝ zwrócili się do premier Ewy Kopacz i szefa MON Tomasza Siemoniaka z wnioskiem o nadanie uroczystościom pogrzebowym charakteru państwowego. Wniosek nie został przyjęty. Nieobecne były delegacje prezydenta, marszałka Sejmu, premiera, nie było Kompanii Honorowej, choć wszystkich tych zaszczytów nie zabrakło na pogrzebie Wojciecha Jaruzelskiego, postaci, która może być symbolem tego, z czym Kazimierz Świtoń przez lata walczył.

    Niech jego postawa i bezinteresowna działalność na rzecz Polski będzie przykładem dla nas i przyszłych pokoleń Polaków. Cześć jego pamięci. Dziękuję bardzo. (Oklaski)