10 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Spraw Wewnętrznych o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o Straży Granicznej oraz niektórych innych ustaw (druki nr 3464 i 3571).

Poseł Sprawozdawca Konstanty Oświęcimski:

    Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W imieniu Komisji Spraw Wewnętrznych mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie z prac nad rządowym projektem ustawy o zmianie ustawy o Straży Granicznej oraz niektórych innych ustaw, druk nr 3464. Sprawozdanie komisji jest zawarte w druku nr 3571.

    Marszałek Sejmu w dniu 11 czerwca 2015 r. skierował projekt do Komisji Spraw Wewnętrznych. Wtedy też odbyło się pierwsze czytanie, którego efektem było skierowanie projektu ustawy do Komisji Spraw Wewnętrznych w celu rozpatrzenia. Komisja Spraw Wewnętrznych rozpatrzyła projekt na posiedzeniach w dniach 12 i 25 czerwca 2015 r. W międzyczasie powołała też podkomisję, która szczegółowo pracowała nad poszczególnymi przepisami. Efektem tego było sprawozdanie podkomisji, które zostało przyjęte z pewnymi poprawkami bezpośrednio na posiedzeniu Komisji Spraw Wewnętrznych.

    Jeszcze krótko o przebiegu prac i o głównych wątkach. Przypomnę, że Straż Graniczna to służba, która zatrudnia w tej chwili ok. 18 tys. funkcjonariuszy i pracowników cywilnych, a więc liczba odbiorców ustawy jest znaczna. Mam nadzieję, że funkcjonariusze oraz pracownicy cywilni będą zadowoleni z tego, że zarówno komisja, jak i Wysoki Sejm na pewno przyjmą ustawę. Przez dłuższy czas nie było znaczących zmian, jeżeli chodzi o nowelizację ustawy o Straży Granicznej, a przypomnę, że jest ona z 1990 r. W międzyczasie zaszło przecież dużo zdarzeń, Polska została przyjęta do Unii Europejskiej, w grudniu 2007 r. przystąpiła również do strefy Schengen. W związku z tym znacznie się zmieniła jakość służby, również zadania. Przypomnę, że przez kilka lat było to przejście z formacji typu granicznego na formację typu graniczno-migracyjnego.

    Głównym zagadnieniem nowelizowanej ustawy jest rozszerzenie właściwości Straży Granicznej w zakresie zwalczania określonych w art. 270-276 Kodeksu karnego przestępstw dotyczących wiarygodności dokumentów i objęcie nimi zarówno dokumentów uprawniających do pobytu na terenie Polski, jak również dokumentów wymaganych do ich wydania oraz uprawniających do przekroczenia granic.

    Jeżeli chodzi o kolejną grupę zagadnień, to wprowadzone zostały rozwiązania mające na celu umożliwienie wsparcia Straży Granicznej przez Siły Zbrojne w sytuacjach wyjątkowych, w przypadku wystąpienia zdarzeń, na które Straż Graniczna nie jest przygotowana, czyli gdy są konkretne działania praktyczne, prawie że zbrojne, które wymagają użycia dodatkowych sił, wsparcia. Przypomnę, że funkcjonariusze są uzbrojeni, ale nie tak jak Siły Zbrojne, jak wojsko i w pewnych sytuacjach wymagane jest ich wsparcie.

    Zostały zmodyfikowane zasady przenoszenia albo delegowania funkcjonariuszy do pełnienia służby w innych jednostkach Straży Granicznej lub innych miejscowościach, podnoszone są kwestie umundurowania i równoważników za to.

    Ustawa proponuje także wprowadzenie możliwości zawierania z funkcjonariuszami umów dotyczących zwrotu na rzecz Straży Granicznej kosztów poniesionych w związku z podnoszeniem kwalifikacji zawodowych w określonych przypadkach, a w szczególności w przypadku rezygnacji przez funkcjonariuszy Straży Granicznej z dalszego pełnienia służby. Jest to wyraźnie określone, ponieważ pewne koszty związane z wykształceniem funkcjonariusza czy też specjalisty funkcjonariusza, np. jeśli chodzi o pilota śmigłowców, są znaczne i trudno, aby Straż Graniczna mogła sobie pozwolić na utratę nie tyle funkcjonariusza, który by przeszedł do innej służby albo do cywila, co kosztów z tym związanych.

    Kolejne zagadnienie dotyczy zmiany zasad składania oświadczeń majątkowych.

    Projektowana ustawa dokonuje zmiany również w innych ustawach, mam na myśli przede wszystkim ustawę o drogach publicznych, ustawę o ochronie granicy państwowej i ustawę o bezpieczeństwie morskim. W zmianie ustawy o drogach publicznych wprowadza się możliwość uruchomienia przez Straż Graniczną systemu telewizji dozorowej. Podczas prac komisji zadałem panu ministrowi pytanie dotyczące tej sprawy, ponieważ pojawiały się wątpliwości, czy nie jest to kolejny system, który służy inwigilowaniu obywateli na terenach przygranicznych. Dużo osób zwracało się do mnie w tej sprawie, w związku z tym tematem, wątkiem. Może nie będę już zadawał tego pytania, ale chciałbym, żeby pan minister jasno odpowiedział na ten temat, sprecyzował, w jakich momentach będzie to dopuszczalne, bo zachodzi obawa co do tego, jak długo dane będą przechowywane, czy będą dotyczyć granic zewnętrznych, czy wewnętrznych. Co prawda pan minister powiedział, że to będzie tylko na granicach zewnętrznych, a więc na ścianie wschodniej, ale jest też system monitoringu, dozorowania w strefie granicznej, a więc w odległości 15 km od samej strefy. W tej strefie są też przecież i wsie, i dosyć duże miejscowości, tak że zachodzi obawa, że obywatele mogą być kamerowani, zwłaszcza że tam jest system rozpoznawania tablic rejestracyjnych, robione są zdjęcia. Czy tu nie zachodzi mała sprzeczność, czy to nie jest za duże uprawnienie? Mam nadzieję, że pan minister nam na to w dalszej części swojego wystąpienia jasno odpowie i rozwieje wszystkie wątpliwości.

    Zmiana ustawy o ochronie granicy państwowej - w tych przepisach zostały doprecyzowane zasady ponoszenia koszów związanych z funkcjonowaniem organów kontroli na przejściach granicznych, tu jest odnośnik do wojewodów.

    Natomiast jeśli chodzi o ustawę o bezpieczeństwie morskim z 2011 r., będzie to zmiana umożliwiająca funkcjonariuszom Straży Granicznej żądanie poddania się przez prowadzącego pojazd wodny badaniom na zawartość alkoholu lub środka odurzającego - to jest nowość. Jako że ustawa wejdzie w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia, to w tym sezonie żeglarze, wszyscy ci, którzy żeglują, nie będą jeszcze objęci tym przepisem, ale wkrótce to nastąpi w celu zapewnienia bezpieczeństwa na wodach przybrzeżnych, wodach terytorialnych. Jak już powiedziałem, ustawa wejdzie w życie po upływie 30 dni, z wyjątkiem art. 1 pkt 9 i 10, które wejdą w życie 1 kwietnia 2016 r.

    Chciałbym tylko jeszcze podkreślić, że w podkomisji i w komisji była gorąca dyskusja dotycząca sprawy umundurowania, sprawy równoważników za umundurowanie, uczestniczyli w niej przedstawiciele strony społecznej, związków zawodowych, którzy wyrażali swoje zaniepokojenie, czy to nie odbije się na nich, czy nie odbędzie się ich kosztem. Pan minister jasno to zadeklarował i mam nadzieję, że z tej mównicy również powie to jasno, aby funkcjonariusze nie bali się tych zmian, padnie jasna deklaracja, bo są obawy, że w przypadku tego typu zmian funkcjonariusze mogą ucierpieć.

    To byłoby tyle, tak pokrótce. Oczywiście projekt ustawy nie jest duży, całość liczy 10 artykułów, ale są liczne zmiany. Mam nadzieję, że te najważniejsze omówiłem. Oczywiście zostawiam jeszcze tutaj miejsce dla przedstawicieli poszczególnych klubów, żeby też dopowiedzieli pewne kwestie i mogli przedstawić je trochę szerzej.

    Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W związku z powyższym jako sprawozdawca Komisji Spraw Wewnętrznych wnoszę o przyjęcie powyższego projektu ustawy. Dziękuję bardzo. (Oklaski)