Poseł Czesław Hoc - Wystąpienie z dnia 12 czerwca 2015 roku.

Poseł Czesław Hoc:

Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Pani Minister! Panowie Ministrowie! Mam zaszczyt w imieniu sejmowej Komisji Zdrowia przedstawić sprawozdanie z realizacji ˝Programu ograniczania zdrowotnych następstw palenia tytoniu w Polsce˝ w 2013 r. wraz ze stanowiskiem komisji, druki sejmowe nr 3066 i 3408.

Rozpocznę, proszę państwa, od wielce wymownego stwierdzenia, swoistego trzęsienia ziemi. Otóż papieros jest jedynym produktem, którego używanie zgodnie z przeznaczeniem powoduje przedwczesną śmierć. Dowód? Pani minister Beata Małecka-Libera przed chwilą przedstawiała zatrważające statystyki, a ja przypomnę tylko, że co roku z powodu chorób odtytoniowych w Polsce umiera 60 tys. osób. Moje piękne miasto, największe uzdrowisko w Polsce, Kołobrzeg, liczy 48 tys. mieszkańców. Tyle osób, a nawet więcej, co roku umiera z powodu chorób odtytoniowych. Co więcej, 40 tys. osób w tej grupie umiera w wieku od 35 lat do 65 lat. Chodzi o osoby, które pracują na produkt krajowy brutto, utrzymują rodziny, są w wieku produkcyjnym, w wieku, powiedziałbym, w którym trzeba cieszyć się życiem. To jest zatrważające.

Od kilku lat jestem sprawozdawcą Komisji Zdrowia w zakresie ˝Programu ograniczania zdrowotnych następstw palenia tytoniu w Polsce˝. Moim marzeniem jest, żebym w którymś momencie mógł z trybuny sejmowej powiedzieć, że jest sukces, że wreszcie jest przełom, a więc że nie mówimy już o 9-10 mln Polaków palących tytoń i co roku nie ma już 60 tys. zgonów z powodu chorób odtytoniowych. Niestety, mimo że widzimy naprawdę bardzo dobre programy, bardzo dobre kampanie, a także zaangażowanie wielu ludzi, społeczników, wręcz entuzjastów, wielu organizacji pozarządowych, o których zaraz będę mówił, ministerstw, odpowiednich departamentów, a przede wszystkim Państwowej Inspekcji Sanitarnej, to w Polsce cały czas liczba osób palących tytoń jest stała, a statystyki dotyczące umieralności są dramatyczne.

Jak już widzę młodzież na tej sali, to szczerze powiem, dlaczego tak się dzieje. Przecież wiemy, że jeśli 60 tys. ludzi umiera w Polsce z powodu chorób odtytoniowych, to tak fizycznie, matematycznie ta liczba osób palących powinna się w Polsce zmniejszać, a się nie zmniejsza. Dlaczego? Bo właśnie jest rezerwuar młodzieży, jest obniżenie wieku inicjacji nikotynowej, jest chęć eksperymentowania z papierosami. Przecież jeśli młodzież zaczyna sięgać po papierosy, to nie ze względu na pragnienie nikotyny, bo tego pragnienia jeszcze nie ma, jeszcze nie ma uzależnienia farmakologicznego ani psychicznego. Najpierw jest eksperymentowanie. A więc dlaczego młodzież sięga po papierosy? Dlaczego eksperymentuje? Dlaczego potem wpada w nałóg, czyli w uzależnienie farmakologiczne i psychiczne? Jest to nie tylko zadanie dla nas, parlamentarzystów, dla ministerstwa, dla Państwowej Inspekcji Sanitarnej, tak myślę, ale jest to także ogólny problem społeczny, a nawet powiedziałbym, medyczny.

Proszę Państwa! Rok 2013 był ostatnim rokiem realizacji ˝Programu ograniczania zdrowotnych następstw palenia tytoniu w Polsce˝. O celach mówiła pani minister Beata Małecka-Libera. Ja powiem tylko tyle, że tak naprawdę maleńki sukces odnieśliśmy w kwietniu 2010 r., kiedy to znowelizowaliśmy ustawę o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych, a więc praktycznie zakazaliśmy palenia - ograniczyliśmy taką możliwość - w przestrzeniach publicznych, a więc w lokalach gastronomiczno-rozrywkowych, na terenie przedsiębiorstw podmiotów leczniczych i w pomieszczeniach innych obiektów, na terenie jednostek organizacyjnych systemu oświaty, na terenie jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, na terenie uczelni, w pomieszczeniach zakładów pracy, w pomieszczeniach obiektów kultury i wypoczynku do użytku publicznego, w środkach pasażerskiego transportu publicznego, w obiektach służących obsłudze podróżnych, na przystankach komunikacji publicznej, w pomieszczeniach obiektów sportowych i w ogólnodostępnych miejscach przeznaczonych do zabaw dzieci oraz innych pomieszczeniach dostępnych do użytku publicznego. I to rzeczywiście poskutkowało. Jak powiedziała pani minister, co roku ok. 2 tys. osób umiera tylko z powodu biernego palenia. To się zmniejszyło, a na pewno nie wzrasta, czyli rzeczywiście możemy powiedzieć, że czasami mechanizm, instrument prawny jest bardziej skuteczny niż na przykład ekonomia, niż kampanie antynikotynowe. Tak by się mogło wydawać. Na pewno to wszystko razem daje pewien efekt, chociaż nie taki, jakiego byśmy oczekiwali.

Proszę Państwa! Tak, jak powiedziałem, o pewnych działaniach mówiła pani minister, a ja tylko przypomnę, że 31 maja obchodzimy Światowy Dzień bez Tytoniu. Państwowa Inspekcja Sanitarna każdego roku organizuje obchody Światowego Dnia bez Tytoniu na terenie całej Polski. W 2013 r. taka kampania była adresowana do ogółu społeczeństwa, ze szczególnym uwzględnieniem dzieci i młodzieży. W ramach obchodów Światowego Dnia bez Tytoniu w dniach 15 maja - 15 czerwca 2013 r. główny inspektor sanitarny przeprowadził z wykorzystaniem ekranów LCD w autobusach miejskich ogólnopolską kampanię edukacyjną pt. ˝Nie pal i nie pozwól, aby ktoś inny palił przy Tobie i Twoich bliskich˝ informującą o szkodliwości biernego palenia tytoniu. Emisja spotu miała miejsce na terenie 29 miast. Realizowano również kampanię w ramach projektu ˝Odświeżamy nasze miasta˝, finansowanego przez Światową Fundację ds. Walki z Chorobami Płuc, z pomocą finansową Fundacji Bloomberga, ˝Programu ograniczania zdrowotnych następstw palenia tytoniu w Polsce˝ i to były bardzo, powiedziałbym, efektowne przedsięwzięcia, bardzo, powiedziałbym też, widoczne i przynoszące wiele dobra w sensie społecznym i ogólnym. Natomiast cały czas mamy ten efekt zalegania, cały czas nasze oczekiwanie jest takie, że zmniejszy się liczba ludzi palących.

Obchodzimy również Światowy Dzień Rzucania Palenia pod hasłem ˝Rzuć palenie razem z nami˝. Przypada on zawsze w trzeci czwartek listopada. Jest w Polsce obchodzony od dawna, od 1991 r. Oczywiście celem obchodów tego dnia jest zachęcenie jak najszerszej grupy odbiorców do zerwania z nałogiem palenia tytoniu.

Wspomnę też o Państwowej Inspekcji Sanitarnej, dlatego że jest tworzonych wiele koalicji na rzecz środowiska wolnego od dymu tytoniowego. Wymienię te organizacje i instytucje, które współtworzyły wojewódzkie i powiatowe zespoły koordynacyjne do spraw ˝Programu ograniczania zdrowotnych następstw palenia tytoniu w Polsce˝. W skład zespołów wspierających działania antytytoniowe weszli przedstawiciele starostw powiatowych, urzędów miast, Narodowego Funduszu Zdrowia, kuratoriów oświaty i lokalnych mediów. Do udziału w koalicji byli zaproszeni przedstawiciele straży miejskiej, komend wojewódzkich i miejskich Policji oraz uczelni. Państwowa Inspekcja Sanitarna współpracowała też na rzecz ograniczenia palenia tytoniu na terenie kraju z organizacjami pozarządowymi, takimi jak Fundacja ˝Promocja Zdrowia˝, Polskie Towarzystwo Oświaty Zdrowotnej, Polski Czerwony Krzyż, Związek Harcerstwa Polskiego, Stowarzyszenie MANKO, Stowarzyszenie IFMSA, Caritas, Polskie Towarzystwo Programów Zdrowotnych i Koalicja ˝Tytoń albo Zdrowie˝. Specjalnie wymieniam te organizacje, dlatego że z jednej strony, jak już mówiłem, nie mamy tej wyraźnej tendencji spadkowej, a z drugiej strony widzimy bardzo piękne i takie, powiedziałbym, bardzo korzystne zjawisko entuzjazmu wielu społeczników, wielu organizacji pożytku publicznego, teraz również organizacji pozarządowych. Praktycznie wszystkie starostwa, wszyscy marszałkowie i różne inne instytucje administracji państwowej i samorządowej, różne organizacje pozarządowe naprawdę bardzo się aktywizują i działają, natomiast tego efektu, wydaje się, nie ma, chociaż na pewno nie ma zwiększenia palenia tytoniu i tych szkodliwych następstw.

Proszę państwa, pani minister powiedziała bardzo dużo. Powiem tylko tyle, że na posiedzeniu Komisji Zdrowia była jak zawsze ożywiona dyskusja, bardzo merytoryczna, powiedziałbym. Z uwagą pochyliliśmy się nad tym problemem wraz z Ministerstwem Zdrowia i odpowiednimi departamentami, a także z głównym inspektorem sanitarnym. Myślę, że ten okres obowiązywania tego programu na pewno wpłynie dobrze na zmniejszenie liczby palących tytoń czy też na ogólny stan zdrowia Polaków. Dziękuję bardzo.