14 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej o:
  - poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego oraz ustawy o finansach publicznych,
  - rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego
   (druki nr 2667, 2668 i 2835).

Poseł Marcin Święcicki:

    Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Chciałbym zacząć od maleńkiego kontekstu, chodzi o janosikowe. Zgodnie z Europejską Kartą Samorządu Lokalnego jest możliwa redystrybucja środków między bogatymi a biedniejszymi jednostkami samorządu terytorialnego. Tę możliwość wykorzystaliśmy w naszym ustawodawstwie. To było zresztą niezbędne, żeby zrównać nieco środki biednych i bogatych województw czy innych jednostek, żeby mogły wykonywać zadania publiczne. Tym niemniej okazało się, że ta forma janosikowego, która u nas została przyjęta, chodzi o sposób zrównywania tych dochodów, miała i nadal ma szereg cech ujemnych. Przede wszystkim są dosyć niskie progi, od których one zaczynają się liczyć, dosyć drakońskie stawki opodatkowania dodatkowych dochodów. Okazuje się, że te środki wcale nie idą do najbiedniejszych województw. Rzeczywiście ściągane są tak samo jak podatek wyrównawczy od najbogatszych, ale potem dzielone są według rozmaitych zasad. Zdarza się, że województwa całkiem bogate stają się raptem najbiedniejsze czy lądują w drugiej połowie tych województw, to samo z powiatami. Powiaty z pierwszej pięćdziesiątki pod względem dochodów na mieszkańca lądują gdzieś w trzeciej czy czwartej pięćdziesiątce, a te z trzeciej czy czwartej pięćdziesiątki znajdują się w pierwszej pięćdziesiątce, dlatego że przy rozdzielaniu tych pieniędzy stosuje się nie tylko kryteria dochodowe, ale również rozmaite inne potrzeby województw. Część środków nawet wracała do dawców, którzy byli opodatkowani tym podatkiem. Zatem podatek okazał się być bardzo niedoskonały. Co więcej, w czasie kryzysu okazało się, że ta metoda, sięgam do danych sprzed 2 lat, również okazała się w konsekwencjach niezwykle, powiedziałbym, dotkliwa. W jakimś momencie województwo mazowieckie oddawało 64% swoich własnych dochodów, jeżeli chodzi o janosikowe.

    W związku z tym, jak państwo wiecie, próbowano zmienić tę ustawę w Sejmie. W owym czasie ta próba się nie powiodła. W tej kadencji była to pierwsza taka próba. Jednocześnie złożono wcześniej skargę do Trybunału Konstytucyjnego, który zajął się janosikowym. Mamy w tej sprawie kilka postanowień trybunału, jak również tzw. postanowienia sygnalizacyjne. Pierwsza seria decyzji Trybunału Konstytucyjnego jest ze stycznia i lutego 2013 r. Trybunał poza zakwestionowaniem niektórych tylko przepisów skoncentrował się na postanowieniach sygnalizacyjnych, które wskazują, że ten sposób naliczania janosikowego może prowadzić do całkowitej niekonstytucyjności, a w związku z tym trzeba niejako prewencyjnie podjąć się szeregu prac i wydać decyzje dotyczące oceny bogactwa, kryteriów biedy, sposobu rozdzielania i specyfiki miast dużych. Do tej pory nie zrealizowaliśmy tego postanowienia sygnalizacyjnego. Natomiast rozpatrujemy dzisiaj projekt ustawy, który dotyczy wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 4 marca, ogłoszonego 19 marca z 18-miesięcznym terminem realizacji. Trzeba było koniecznie coś zrobić, bo inaczej w 2015 r. w ogóle nastąpiłaby przerwa w działaniu janosikowego, jeżeli chodzi o województwa.

    Chciałbym podkreślić, że projekt ustawy, który dzisiaj prezentujemy, który po pracach przedstawiamy Wysokiej Izbie, dotyczy tylko szczebla wojewódzkiego i tylko roku 2015. W związku z tym nie zwalnia nas to z dalszej całościowej pracy nad janosikowym, jeżeli chodzi o powiaty, gminy i województwa w następnych latach, tym bardziej że wpłynęły kolejne wnioski do Trybunału Konstytucyjnego. To postanowienie, ten dzisiejszy projekt ustawy reguluje tę sprawę, jeżeli chodzi o województwa i rok 2015. Po pierwsze, podnosi pierwszy próg, w szczególności opodatkowania janosikowym. Po drugie, obniża znacząco drugi próg, ale jednocześnie zmniejsza stawki tego opodatkowania. Po trzecie, wprowadza górny 35-procentowy próg opodatkowania janosikowym środków własnych. Te wszystkie działania prowadzą oczywiście do zmniejszenia obciążeń województw, przede wszystkim województwa mazowieckiego, ale również dolnośląskiego. Jednocześnie nie stracą na tym te województwa, które korzystały z janosikowego, dlatego że wprowadza się odpowiednią rezerwę i odpowiedni sposób jej rozdziału, która uzupełni z budżetu państwa środki tym województwom, które miałyby na tym stracić. Jest to dla tych województw rozwiązanie całkowicie neutralne. (Dzwonek)

    Klub Parlamentarny Platforma Obywatelska będzie popierał projekt ustawy przedstawiony przez komisje, a jednocześnie będziemy apelowali do rządu, żeby jak najszybciej przygotować opartą na solidnych podstawach i przesłankach ustawę regulującą całość janosikowego. Dziękuję bardzo.