7 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji z działalności w 2013 roku wraz z aneksem pt. ˝Media publiczne˝ oraz z informacją o podstawowych problemach radiofonii i telewizji w 2013 roku (druk nr 2306) oraz komisyjnym projektem uchwały (druk nr 2530).

Poseł Tadeusz Iwiński:

    Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Jak co roku od wielu lat, poniekąd tradycyjnie rozpatrujemy sprawozdanie Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, organu, który funkcjonuje od 22 lat na mocy ustawy, ma także poświęcone sobie 3 artykuły Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, ale ten cykliczny obowiązek i ta procedura nie muszą być rutynowe, bo one mogą skłaniać do refleksji, zwłaszcza w dynamicznie rozwijającej się sytuacji. Tym razem mamy do czynienia nie tylko z samym sprawozdaniem. Jeżeli uwzględnimy sprawozdanie ekonomiczno-finansowe, a nawet informacje o kontroli NIK, to mamy razem sześć dokumentów i, policzyłem, łącznie 552 strony. A więc to jest ogrom materiałów do przemyślenia.

    Jeden z twórców włoskiego neorealizmu, wybitny aktor i reżyser Vittorio De Sica, zmarły cztery dekady temu, mawiał, że telewizja jest jedynym środkiem nasennym podawanym do oczu. Jednak obecnie rola mediów w burzliwych czasach dodatkowo wrosła i nie zawsze szczególnie telewizja działa w sposób nasenny. Dzisiaj to widać bardziej niż kiedykolwiek. Określenie sprzed lat mediów czwartą władzą było trafne. Notabene Karol Monteskiusz, osiemnastowieczny twórca teorii o trójpodziale władzy, pisał wtedy o naszym kraju: ˝Nadużycie praw w Polsce polegało na tym, że nie karały one tego, kto je zuchwale przekraczał˝. Jakżeż to aktualne dzisiaj, w apogeum afery taśmowej. Dlatego chciałbym wyrazić uznanie tym dziennikarzom radia i telewizji, którzy zachowują należyte standardy, dbają o obiektywizm i prezentują potrzebę zachowania prawa w obecnym czasie. Choć z drugiej strony mamy również ewidentnie grupę dziennikarzy, którzy jednoznacznie solidaryzują się, i to wyłącznie, z obecną władzą wykonawczą, a więc koalicją Platformy i PSL.

    W okresie, który analizujemy, ale także późniejszym, bo nie da się tego sprowadzić tylko do mówienia o roku ubiegłym, mieliśmy do czynienia ze zjawiskami zarówno optymistycznymi, jak i pesymistycznymi, pozytywnymi i negatywnymi. Z pewnością sytuacja w mediach elektronicznych jest nacechowana większym spokojem niż przed laty. Cyfryzacja TVP okazała się udana, rzeczywiście obywatele dostali dwa tuziny programów. Cyfryzacja Polskiego Radia postępuje, choć być może rację ma pani przewodnicząca Śledzińska-Katarasińska, że miało to miejsce trochę z zaskoczenia. Proces koncesyjny może niekiedy bywa sinusoidą czy cosinusoidą, ale też zachodzi. Natomiast elementów negatywnych jest też bardzo dużo.

    Mamy do czynienia ze wspominaną tu już patologią reklamową. Przecież są telewizje w wielu krajach dojrzałej demokracji, gdzie potrafiono to mądrze rozstrzygnąć. Sytuacja finansowa, brak ustawy jest piętą achillesową. Nie chcę przypominać, ale to premier Donald Tusk wzywał publicznie do łamania prawa. Ja nie znam...

    (Poseł Jerzy Fedorowicz: Nie było tak.)

    Jak pan będzie, panie pośle, występował...

    Wzywał publicznie do łamania prawa, co zwłaszcza emeryci i renciści przyjęli bardzo chętnie. To był jeden z niewielu ewidentnych sukcesów tego rządu i premiera. A więc do tej pory... Nie wchodzę w to, bo krajowa rada podaje bardzo optymistyczne dane, że w przyszłym roku z abonamentu, bo wzrosła ściągalność, dla telewizji będzie ponad 380 mln zł, dla Polskiego Radia - prawie 180 mln. Oby tak było, ale to nie zmienia tego, że nie mamy do czynienia z nową, potrzebną ustawą, jak na przykład niedawno w Republice Federalnej Niemiec. To jest indolencja rządzącej koalicji, zwłaszcza Platformy Obywatelskiej, że nie ma tego projektu. Tempus fugit.

    Outsourcing. Wiem, że w telewizji jest zatrudnionych, jeśli się nie mylę, 3600 osób, ale zwolniono ponad 400 osób i jeśli chodzi o tych zwolnionych, można dostrzec elementy czystki personalnej. Outsourcing występuje także w ośrodkach regionalnych. Nie mówię o tym, że nasza telewizja... Oczywiście nie jesteśmy BBC, które żyje z wielu produkcji itd., ale nawet Hiszpania kryzysowa, kraj zawsze z nami porównywany, potrafiła znaleźć 2 mld euro na te elementy.

    Wreszcie jednym z grzechów głównych telewizji publicznej jest nierówne traktowanie poszczególnych parlamentarnych sił politycznych. Są silne przejawy upolitycznienia, szczególnie telewizji. Dlatego na przykład Klub Poselski SLD kierował szereg protestów zarówno do krajowej rady, jak i do prezesa telewizji. Wspomnę tylko na przykład, że ostatnie Święto Pracy, święto nie tylko ogólnokrajowe, ale państwowe, w ogóle nie zostało zauważone. Dopiero po naszych interwencjach dano wzmiankę następnego dnia. Nie zauważono tak istotnego wydarzenia jak Sejmik Kobiet Lewicy. Przeproszono nas za to, że główne programy informacyjne manipulowały sondażem dotyczącym preferencji partyjnych przed wyborami do Parlamentu Europejskiego. Także istnieją wyraźne rozbieżności, jeżeli chodzi o częstotliwość zapraszania poszczególnych przedstawicieli ugrupowań politycznych do rozmaitych programów. Dzisiaj Wiadomości TVP poświęciły bardzo dużo czasu sytuacji profesora Chazana, a nie wspominały nawet słowem o SLD, o tym, że od początku myśmy jednoznacznie występowali, wskazując na naruszenie prawa. A więc to jest rzeczywiście kuriozum. Okresowo, bo też chcę wspomnieć o telewizji regionalnej, telewizja regionalna przybiera znamiona... (Gwar na sali)

    Panie pośle Fedorowicz, wiem, że pan jako były aktor ma duży, silny głos, tak że...

    (Poseł Jerzy Fedorowicz: Przepraszam bardzo.)

    Telewizja regionalna okresowo przybiera znamiona telewizji partyjnej młodszego partnera koalicyjnego w sposób oczywisty. Były takie miesiące, gdy udział przedstawicieli PSL w programach publicystycznych wynosił 3 godziny, a innych ugrupowań po kilkanaście minut. Przecież to jest patologia. Oczywiście, że to nie jest taka patologia, jaka miała miejsce w przeszłości, gdy telewizją kierował protegowany Romana Giertycha, wówczas występującego w zupełnie innym wcieleniu, i Ligi Polskich Rodzin. Ale to nie zmienia faktu, że nadal nie jest dobrze.

    Notabene ośrodki regionalne, szczególnie te mniejsze, np. w Olsztynie czy Białymstoku, zasługują na większą uwagę. Brak pieniędzy dokucza im szczególnie. Brak algorytmu, który w równym stopniu występuje w sensie pozytywnym w Polskim Radiu. Siłą rzeczy skutkuje to zubożeniem programowym, ale także grozi coraz większym uzależnieniem od lokalnych i regionalnych samorządów, burmistrzów, prezydentów miast, marszałków i nieuchronnie oznacza upolitycznienie mediów.

    Na zakończenie chciałbym powiedzieć, że parlamentarzyści SLD, posłowie SLD nie będą mieli dyscypliny. Myślę, że znajdą się tacy, którzy będą głosowali przeciwko, znajdą się tacy, którzy wstrzymają się od głosu, co ja sam uczynię, choć trudno mi, wydaje się, znaleźć tych, którzy poprą to sprawozdanie.

    Podsumowując, chciałbym przypomnieć mało znaną formułę używaną przez mało znanego u nas brytyjskiego poetę Edwarda Morgana Forstera, który mówił kiedyś, że telewizja to najgorszy przykład demokracji. To jest memento negatywne. Powinniśmy zawsze pamiętać, żeby tak się nie działo. Nie chcę powiedzieć, że tak się dzisiaj dzieje, ale są pewne elementy, które występują, i to trzeba gorącym ogniem wypalać. Dziękuję bardzo.