Poseł Tadeusz Iwiński:

    Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Rzymianie mówili kiedyś: navigare necesse est - żeglowanie jest koniecznością. Dzisiaj jedno z najważniejszych zjawisk globalizacji, czyli procesy migracyjne, upoważnia nas do trawestacji tego sformułowania, stąd trzeba powiedzieć: migrare necesse est - migrowanie jest kluczowe. Mamy dzisiaj ponad 300 mln migrantów w skali 8-miliardowego, panie pośle Żelichowski, a nie 6-miliardowego już świata, i 10 razy mniej uchodźców. I to jest ogromne wyzwanie - z jednej strony humanitarne, z drugiej strony polityczne - które ociera się także o pewne wątki ekonomiczne.

    Jeżeli chodzi o podejście lewicy, to w tej sprawie jest ono jednoznaczne. My nawet w naszym programie koalicji piszemy jednoznacznie o solidarności z uchodźcami: ˝Należy pomóc osobom uciekającym przed wojną i prześladowaniami politycznymi. Polacy, ofiary prześladowań i wojny, byli wiele razy w historii przyjmowani przez państwa trzecie, dlatego Polska powinna przyjmować osoby uciekające przed wojną, dbając jednocześnie o ich społeczną integrację i ochronę bezpieczeństwa publicznego˝. Dlatego gdy słuchałem prezesa Kaczyńskiego, szczypałem się w rękę - gdy słuchałem jego oraz wcześniej pana prezesa Gowina, to zastanawiałem się, czy Zjednoczona Prawica słuchała papieża Franciszka, arcybiskupa Gądeckiego czy prymasa Polaka. Rząd ma prawo podejmować takie decyzje. (Oklaski)

    (Głos z sali: Nie analizuj wszystkiego.)

    Ale też gdy szukam usprawiedliwienia dla prawej strony, to przypomniałbym piękne zdanie Lwa Tołstoja: Nie można zmusić rozumu, aby pojmował i wyjaśnił to, czemu sprzeciwia się serce. Czyli w przypadku Jarosława Kaczyńskiego serce mówi co innego niż rozum, tak sądzę.

    Ale też gdy pani premier Ewa Kopacz rozpoczęła dzisiaj dość konfrontacyjnie to wprowadzenie do dyskusji, które zresztą było, szczerze mówiąc, krótkie, ubogie i niedostatecznie konkretne, zdumiałem się, bo próba oskarżenia lewicy - bo to był wniosek lewicy o to posiedzenie Sejmu, ten wniosek jest zgodny z art. 95 konstytucji, który mówi jasno, że Sejm sprawuje kontrolę nad działalnością Rady Ministrów, i to jest kontrola... I jeżeli miałoby być spotkanie w zeszłym tygodniu i usłyszelibyśmy jeszcze dużo mniej niż dzisiaj, to dobrze, że tak się stało, bo, szczerze mówiąc, najwięcej konkretów padło w piątek na bardzo opóźnionym i w związku z tym w niewielkim gronie przeprowadzonym posiedzeniu dwóch komisji sejmowych, Komisji Spraw Wewnętrznych i Komisji do Spraw Unii Europejskiej.

    (Poseł Krystyna Skowrońska: Bo nie przyszli posłowie.)

    Otóż trzeba pomagać, ale nie ma wątpliwości, że, tak jak mówią Amerykanie, trzeba stosować podejście trust and check: ufaj, ale kontroluj, albo, jak mówią Rosjanie do rymu: dowieriaj no prowieriaj. I to jest pytanie o wątki związane z bezpieczeństwem.

    Drugi raz w ciągu kilkunastu minionych lat odbywa się w Sejmie tego typu debata, ale nie ta, o której mówiła kiedyś pani premier. W latach 2002-2003 za rządów lewicy w sali kolumnowej odbyły się dwie debaty o wielkim znaczeniu światowym, nawet nie tylko międzynarodowym, na temat dialogu cywilizacji z udziałem liderów religijnych z całego świata, z udziałem intelektualistów i polityków. To było w innej sytuacji, to było po zamachach terrorystycznych, kiedy wieszczono groźbę zderzenia cywilizacji, by użyć sformułowania Samuela Huntingtona, już nieżyjącego. I nie ma mowy o żadnym zderzeniu cywilizacji - trzeba robić wszystko, żeby był dialog cywilizacji.

    Z tego płynie też wniosek, że polska polityka zagraniczna, która ma wielkie tradycje - mamy wspaniałych orientalistów, mamy tylu dyplomatów, którzy się znają na Bliskim Wschodzie, na Afryce - powinna być wyraźnie bardziej aktywna niż do tej pory - wyraźnie bardziej aktywna. Trzeba dbać także o próbę, na naszą skromną miarę, zażegnania tego konfliktu, pomocy w jego zażegnaniu u źródeł.

    Miałem okazję w ciągu ostatniego roku, a w życiu odwiedziłem może sto obozów dla uchodźców w różnych częściach świata, być w obozach dla uchodźców syryjskich i w Jordanii, i w Turcji, i w Libanie. Otóż tam pomoc dla tych uchodźców kosztuje 4-5 razy mniej aniżeli pomoc dla uchodźców nawet w Grecji i we Włoszech. Grecja ma linię brzegową 15 tys. km, z czego tylko 4 tys. to linia lądowa, a Włosi mają prawie 8 tys., a więc tam są te ogromne obozy. Być może, o czym się mówi, przyjmiemy na razie 2 tys. i to będą oni. Polscy specjaliści, których mamy, i mamy dobrych, powinni tam funkcjonować w tzw. hotspots. Tam powinniśmy być może wysłać nasz jedyny okręt Xawery Czernicki w ramach operacji Fronteksu. Za mało jesteśmy zaangażowani. I ubolewam, że przewodniczący Rady Europejskiej Donald Tusk też niedostatecznie w tej mierze działa.

    Tak że mówię do pana ministra Schetyny: panie ministrze, niech pan się weźmie bardziej do roboty razem z kolegami.

    (Głos z sali: Właśnie.)

    Pamiętajmy też, że żadne mury, dziwiłem się takiej bliskiej współpracy polskiego rządu w tej sprawie z rządami trzech krajów Grupy Wyszehradzkiej, nie zatrzymają procesów migracji. Nie zatrzymały mury na granicy meksykańsko-amerykańskiej, tysiąc ludzi dziennie je przekracza, ani na granicy Izraela z Autonomią Palestyńską, ani gdy dzieliły Nikozję, ani na granicy między Algierią i Marokiem. Trzeba działać zupełnie inaczej. Premier Orban popełnia błędy, budując 175-kilometrowe mury na granicy z Serbią i planując mur na granicy z Rumunią.

    Otóż uważam, że powinniśmy bardziej przygotować się, stopniowo, do integracji, bo to jest właściwe słowo, a nie asymilacji migrantów. Chciałbym się dowiedzieć, mówiliśmy o tym trochę w piątek, ilu jest specjalistów w Polsce, którzy znają język arabski, ilu jest specjalistów, którzy znają język tigrinia, to jest główny język używany przez Erytrejczyków, około 7 mln ludzi, z grupy języków etiopskich. To jest bardzo ważne. Czy przedstawione dane, że poza 1,5 tys. miejsc w ośrodkach dla cudzoziemców wojewodowie w obawie przed napływem uchodźców w poszczególnych regionach przygotowali nawet do 30 tys. miejsc, są realne czy nie jest to realne?

    Zabierze jeszcze głos mój kolega, który będzie się wypowiadał na temat spraw bezpieczeństwa. Radziłbym rządowi, żeby np. próbował, kwoty to nie jest dobre słowo, kwoty nie powinny się odnosić do ludzi, ludzie to nie są kamienie ani beczki, zaproponować inne kryteria, nie produkt krajowy brutto, tylko produkt krajowy per capita, wysyłać naszych specjalistów i, jak mówię, dbać o wspólną politykę migracyjną i uchodźczą. Wówczas, myślę, odegramy właściwą rolę.

    Na koniec: Polska powinna wspierać działania, z jednej strony, Stanów Zjednoczonych, z drugiej, Rosji, doprowadzenia do zakończenia wojny w Syrii i Libanie, bo to Zachód, mówię o tym z ogromnym żalem, Amerykanie poruszają się w świecie islamu jak słoń w składzie porcelany. Dzisiaj Libia jest państwem upadłym - dwa rządy, dwa banki narodowe, dwa parlamenty. Państwem upadłym jest też Syria. Dopóki nie skończy się wojna domowa w Syrii, ci uchodźcy będą płynęli ogromnym strumieniem.

    Pani premier, podejmijmy działania bardziej wielostronne. Cieszę się, że ewolucja pani poglądów jest generalnie ewolucją w dość dobrym kierunku, tylko nadal nie jest dostatecznie zaprezentowany konkretny plan. Trzeba wzmóc wysiłki, trzeba wzmóc także działalność informacyjną w Polsce na temat tego, czym ma być proces przyjmowania uchodźców. Musi też być opracowany, tu się zgadzam z tym, o czym mówił jeden z przedmówców, musi być jasno przedstawiony program cofania tych ludzi, którzy nie są uchodźcami, tylko imigrantami. To jest jeden z kluczowych argumentów i jeżeli on będzie właściwie prezentowany, a także te mechanizmy, to trafi to do polskich obywateli. Dziękuję bardzo. (Oklaski)

    (Poseł Leszek Miller: Brawo, brawo Tadziu!)