25 punkt porządku dziennego:

Przedstawione przez Radę Ministrów sprawozdanie z realizacji ˝Krajowego programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie˝ za okres od 1 stycznia 2012 r. do 31 grudnia 2012 r. (druk nr 1950) wraz ze stanowiskiem Komisji Polityki Społecznej i Rodziny (druk nr 2148).

Poseł Janina Okrągły:

    Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! Przepraszam bardzo, chyba z przejęcia straciłam głos, ale już go odzyskałam.

    Mam zaszczyt przedstawić opinię klubu Platforma Obywatelska w sprawie stanowiska Komisji Polityki Społecznej i Rodziny wobec sprawozdania z realizacji ˝Krajowego programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie˝ za okres od 1 stycznia 2012 r. do 31 grudnia 2012 r. przedstawionego przez Radę Ministrów. Sprawozdanie to opracowane zostało przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej we współpracy z Ministerstwem Zdrowia, Ministerstwem Edukacji Narodowej, Ministerstwem Spraw Wewnętrznych, Ministerstwem Sprawiedliwości, wojewodami i marszałkami województw. Opracowany dokument stanowi opis najważniejszych zadań i działań realizowanych w 2012 r. w ramach krajowego programu.

    Działania te, zgodnie z postanowieniami ˝Krajowego programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie˝, opracowanego i uchwalonego przez Radę Ministrów w 2006 r., realizowane są na wszystkich szczeblach administracji publicznej we współpracy z organizacjami pozarządowymi i skierowane są zarówno do osób doznających przemocy w rodzinie, jak i do osób stosujących tę przemoc.

    Usystematyzowanie działań, wskazanie odpowiedzialności poszczególnym szczeblom administracji publicznej z jednej strony powoduje wzrost odpowiedzialności, a z drugiej strony daje możliwość dokonania oceny i lepszej kontroli. Działania realizowane w ramach krajowego programu mają duże znaczenie w kreowaniu przyszłych priorytetów w walce ze zjawiskiem przemocy w rodzinie. Jednym z kluczowych osiągnięć, które dotychczas udało się zrealizować na szczeblu zarówno centralnym, jak i samorządowym, jest podejmowanie współpracy oraz branie odpowiedzialności za tę problematykę przez różne resorty zaangażowane w realizację programu, ale również przez służby pracujące w środowiskach lokalnych. Warto zaznaczyć, że każdy z resortów zaangażowanych w realizację zadań w ramach ˝Krajowego programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie˝ realizuje inicjatywy, które w znaczący sposób przyczyniają się do stworzenia spójnego systemu przeciwdziałania temu zjawisku.

    Za bardzo ważną inicjatywę realizowaną przez Ministerstwo Sprawiedliwości należy uznać organizację ˝Tygodnia pomocy ofiarom przestępstw˝. Jest to akcja informacyjna dla osób pokrzywdzonych przestępstwem prowadzona od 2011 r. w oparciu o działalność ośrodków pomocy dla osób pokrzywdzonych przestępstwem. Zgodnie z informacjami przekazanymi przez ośrodki w ramach akcji udzielono ponad 2700 porad psychologicznych i prawnych. W trakcie prowadzonej akcji bezpłatnych porad udzielali radcy prawni, adwokaci, prokuratorzy, asystenci sędziego, policjanci, komornicy, psychologowie, pracownicy socjalni, kuratorzy, aplikanci radcowscy, adwokaccy, funkcjonariusze Policji oraz przedstawiciele organizacji pozarządowych.

    Zaznaczenia wymaga również to, że ośrodki pomocy dla osób pokrzywdzonych przestępstwem nie były jedynymi miejscami, do których potrzebujący mogli się zwrócić o pomoc. Niezależnie od ośrodków pomocy tej udzielały także inne podmioty, w tym m.in. specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie, ośrodki interwencji kryzysowej, pomocy społecznej, a także udzielali jej radcowie w okręgowych izbach radców prawnych oraz adwokaci w okręgowych radach adwokackich.

    Innym działaniem, o którym warto powiedzieć, jest inicjatywa zrealizowana przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych w 2012 r., które dofinansowało realizację zadania publicznego: Prowadzenie telefonu zaufania dla dzieci i młodzieży. Przeznaczono na to kwotę 150 tys. zł. Zadanie to realizowane było przez Fundację Dzieci Niczyje i dotyczyło m.in. prowadzenia ogólnopolskiego telefonu zaufania dla dzieci - numer 116 111 - oraz prowadzenia działań informacyjnych i promocyjnych skierowanych do społeczeństwa, dotyczących funkcjonowania telefonu zaufania dla dzieci.

    Ponadto Ministerstwo Zdrowia zleciło realizację zadania publicznego pod nazwą ˝Interdyscyplinarne szkolenie dla osób pracujących w obszarze przeciwdziałania przemocy w rodzinie˝, którego celem jest podniesienie kwalifikacji zawodowych osób pracujących w tym obszarze. Adresatami tego szkolenia byli przedstawiciele służb i instytucji pracujących z ofiarami przemocy. Zaś Ministerstwo Edukacji Narodowej rok szkolny 2012/2013 ogłosiło Rokiem Bezpiecznej Szkoły. Utworzono wtedy koalicję na rzecz bezpiecznej szkoły, w skład której weszło 16 organizacji pozarządowych działających na rzecz szeroko rozumianego bezpieczeństwa dzieci i młodzieży. Działania na rzecz bezpieczeństwa uczniów wsparły także inne resorty.

    W ten sposób powstała swoista mapa obszarów bezpieczeństwa w szkole, której zawartość rozwijała się wraz z potrzebami uczniów i nauczycieli oraz rodziców. Każdy z obszarów zawiera informacje o partnerach i działaniach skierowanych do szkół. Zagadnienie przemocy w rodzinie uwzględnione zostało przede wszystkim w obszarze przeciwdziałania agresji i przemocy.

    Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej odpowiedzialne za monitorowanie zadań z zakresu przeciwdziałania przemocy w 2012 r. zleciło ośrodkowi badań opinii publicznej przygotowanie diagnozy dotyczącej realizacji zadań wynikających z ustawy wykonywanych przez zespoły interdyscyplinarne i grupy robocze, a także realizacji procedury ˝Niebieskiej karty˝. Raporty z badań są dostępne na stronie internetowej Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej.

    Realizacja wspólnych inicjatyw na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie wymaga współdziałania i sprawnej kooperacji na szczeblu centralnym. Dlatego też zgodnie z ustawą o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie przy ministrze pracy i polityki społecznej działa Zespół Monitorujący do spraw Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie pełniący funkcję opiniodawczo-doradczą. W skład zespołu monitorującego wchodzą wybitni eksperci, zawodowo zajmujący się tematyką przeciwdziałania przemocy w rodzinie, tj. siedmiu przedstawicieli organów administracji rządowej, pięciu przedstawicieli jednostek samorządu terytorialnego oraz przedstawicieli organizacji pozarządowych, w tym jeden przedstawiciel kościoła katolickiego.

    W czasie swojej kadencji zespół podejmował wiele wyzwań i wspólnych działań na rzecz stworzenia spójnego systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Jednym z nich jest nowy program, ˝Krajowy program przeciwdziałania przemocy w rodzinie˝. Projekt programu wyznacza priorytetowe obszary działań, realizatorów oraz działania niezbędne do wykonania zarówno przez urzędy centralne, samorząd lokalny, jak i przez organizacje pozarządowe.

    Ponadto zespół pracował nad planem propozycji zmian do ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Działalność zespołu to dowód na dobrą kooperację i współpracę przedstawicieli administracji rządowej, samorządowej i - co bardzo ważne - organizacji pozarządowych.

    Tak jak na szczeblu centralnym realizowana jest praca interdyscyplinarna, tak i na szczeblu samorządu terytorialnego praca taka odbywa się w ramach zespołów interdyscyplinarnych. Na terenie kraju w gminach funkcjonuje ok. 2,5 tys. zespołów interdyscyplinarnych. O składzie zespołów mówiła już tu pani minister. Główne zadania zespołów to oprócz diagnozowania problemu przemocy w rodzinie podejmowanie działań w środowisku zagrożonym, inicjowanie interwencji, upowszechnianie informacji o instytucjach, osobach i możliwościach udzielania pomocy w środowisku lokalnym, inicjowanie działań w stosunku do osób stosujących przemoc.

    W roku 2012 zostało powołanych ponad 48,5 tys. grup roboczych, które realizowały działania skierowane zarówno do osób doznających przemocy, jak i do osób stosujących przemoc. O obowiązkach nie będę mówiła.

    Praca z rodziną z problemem przemocy wymaga podejmowania kompleksowych działań, skierowanych zarówno do osób doznających przemocy, jak i do osób stosujących przemoc. Ważne jest doprowadzenie do wyeliminowania zjawiska przemocy w rodzinie, a nie do eliminowania samej rodziny jako komórki społecznej. Dlatego też system przeciwdziałania przemocy w rodzinie w swoich działaniach odnosi się zarówno do osób doznających przemocy, jak i do osób tę przemoc stosujących.

    Działania skierowane do sprawców przemocy w rodzinie realizowane są w ramach programów oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych. Realizowane są one w 200 podmiotach, zarówno w warunkach wolnościowych, jak i w zakładach karnych. Muszę powiedzieć, że w zakładach karnych realizowane jest to już od wielu lat. (Dzwonek)

    Mogę jeszcze pół minutki?

    Wicemarszałek Wanda Nowicka:

    Tak, proszę konkludować, pani posłanko.

    Poseł Janina Okrągły:

    Realizacja programów oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych jest zadaniem zleconym samorządom powiatowym, a środki finansowe na ich realizację pochodzą z budżetu państwa. Ponadto w ramach procedury ˝Niebieskiej karty˝ realizowano działania w odniesieniu do ponad 32 tys. sprawców przemocy.

    Może powiem troszkę o danych uzyskanych z Prokuratury Generalnej w 2012 r. Nakaz opuszczenia lokalu mieszkalnego zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym otrzymało 1241 osób, taka była liczba osób podejrzanych o stosownie przemocy, wobec których zastosowano taki nakaz. 627 osób to liczba osób, wobec których zastosowano dozór policji pod warunkiem opuszczenia mieszkania zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym. Liczba podejrzanych, wobec których zastosowano dozór policji z jednoczesnym zobowiązaniem powstrzymania się od kontaktu, to ok. 1500 osób.

    Z danych Ministerstwa Sprawiedliwości wynika, że w 2012 r. sądy, uwzględniając wnioski prokuratora, za przestępstwo znęcania się z art. 207 § 1 Kodeksu karnego skazały ponad 3,5 tys. osób, a z art. 387 Kodeksu karnego - ponad 2,5 tys. osób, co stanowi około 6,3 tys. osób.

    Już kończę.

    W 2012 r. sądy powszechne orzekały następujące środki karne: zakaz kontaktowania się z określonymi osobami - tu jest dysproporcja w porównaniu z poprzednimi danymi - w stosunku do 330 osób, zakaz opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu tylko w stosunku do 12 osób i nakaz opuszczenia mieszkania w stosunku do 167 osób.

    Podsumowując, należy kontynuować intensywne działania wynikające z obowiązków nałożonych przez ˝Krajowy program przeciwdziałania przemocy w rodzinie˝ i jednocześnie wsłuchiwać się w debatę publiczną oraz opinie specjalistów pracujących bezpośrednio z osobami doznającymi przemocy i stosującymi przemoc, aby realizowane działania były skuteczne i przynosiły efekty w postaci minimalizacji zjawiska.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Platforma Obywatelska rekomenduje przyjęcie stanowiska Komisji Polityki Społecznej i Rodziny wobec sprawozdania Rady Ministrów z realizacji ˝Krajowego programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie˝ za okres od 1 stycznia 2012 r. do 31 grudnia 2012 r. Dziękuję bardzo.