4 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o systemie oświaty (druki nr 1384 i 1719).

Poseł Artur Ostrowski:

    Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Omawiany projekt jest wynikiem wniosku Związku Nauczycielstwa Polskiego o podjęcie inicjatywy ustawodawczej, której efektem będzie wprowadzenie do ustawy o systemie oświaty oraz ustaw samorządowych takich rozwiązań, które zakazują łączenia funkcji kuratora i wicekuratora oświaty z mandatem radnego jednostki samorządu terytorialnego. Nie jest bowiem do pogodzenia ze standardami demokratycznego państwa prawa stan, w którym kurator czy wicekurator oświaty będący jednocześnie radnym nadzoruje zgodność działań organów jednostek samorządu z prawem oświatowym. Obecnie ustawy samorządowe w sposób jednoznaczny i stanowczy zabraniają łączenia mandatu radnego np. z funkcją wojewody czy też wicewojewody, a to ze względu na fakt, iż wojewoda sprawuje nadzór prawny nad jednostkami samorządu. Jednocześnie w świetle art. 31-34 ustawy o systemie oświaty nadzór nad jednostkami samorządu terytorialnego w zakresie przestrzegania prawa oświatowego jest sprawowany przez działającego w imieniu wojewody kuratora oświaty lub, w jego zastępstwie, wicekuratora, którego zakaz łączenia funkcji z mandatem radnego niestety już według obecnego prawa nie obowiązuje.

    Jaskrawym przykładem kuratora oświaty, który łączy tę funkcję z mandatem radnego, jest lubelski kurator oświaty Krzysztof Babisz. Zasiada on w Sejmiku Województwa Lubelskiego, w którym pełni funkcję wiceprzewodniczącego, jak również wchodzi w skład Komisji Edukacji, Kultury i Sportu. Sposób, w jaki sprawuje on nadzór nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego, stał się jedną z przyczyn złożenia przez Związek Nauczycielstwa Polskiego wniosku o odwołanie go ze stanowiska lubelskiego kuratora oświaty. Ta nowelizacja zmienia system, proponuje czy też wprowadza zakaz łączenia właśnie funkcji kuratora lub wicekuratora i mandatu radnego.

    Kurator oświaty, który nadzoruje pod względem poprawności prawnej funkcjonowanie oświaty w jednostce samorządu, nie może wchodzić w skład organu nadzorowanego. Obowiązki kuratora oświaty, jego kompetencje, jego zadania określa wprost ustawa o systemie oświaty, właśnie te przytaczane art. 31-34. Kurator działa w imieniu wojewody i w przypadku gdy organy jednostki samorządu naruszają prawo, kurator jest upoważniony, aby w drodze decyzji administracyjnej właśnie polecić wyeliminowanie naruszenia prawa.

    Kwestia skuteczności egzekucji takiej decyzji w kontekście na przykład skandalicznej sytuacji w Dąbkach daje też do myślenia i powinna być przedmiotem obrad komisji czy też obrad Sejmu. Chodzi o skuteczność decyzji administracyjnych i o zachowanie samorządowców, którzy nie egzekwują prawa, nie wykonują decyzji ani nie stosują się do wyroków sądowych, co jest w ogóle kuriozalne i skandaliczne. Jestem przekonany, że Sejm musi przyjrzeć się takim właśnie sytuacjom, jak ta w Dąbkach, wyciągnąć z tego wnioski i dokonać być może zmiany ustaw, tak aby można było egzekwować prawo, egzekwować decyzje administracyjne i zmusić wójtów czy samorządowców do stosowania się do tych praw.

    Mamy też w praktyce takie oto przykłady, że kurator oświaty jest jednocześnie właśnie radnym miejskim czy radnym w gminie i w przypadku uchwały o likwidacji lub przekazaniu szkoły występuje tak naprawdę w dwóch osobach. Jako radny powinien brać pod uwagę interesy gminy, interesy mieszkańców, stanowisko wójta, burmistrza czy prezydenta i wyrazić to w głosowaniu, bo ma do tego prawo, ale jednocześnie jako kurator oświaty jest organem nadzoru wobec decyzji samorządu, w którego organie zasiada jako radny, i powinien ocenić te decyzje samorządu z zupełnie innego punktu widzenia, tj. polityki oświatowej państwa. Tutaj dochodzi do takich sytuacji, że kurator (Dzwonek) podejmuje decyzje jako radny wybrany przez mieszkańców tej gminy w ich interesie czy też jako przedstawiciel organu samorządu...

    Wicemarszałek Eugeniusz Tomasz Grzeszczak:

    Panie pośle, proszę o konkluzję.

    Poseł Artur Ostrowski:

    ...a powinien być kuratorem oświaty, który czuwa nad przestrzeganiem prawa. Dziękuję bardzo. (Oklaski)