15 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie z działalności Najwyższej Izby Kontroli w 2012 roku (druk nr 1462) wraz z opinią Komisji do Spraw Kontroli Państwowej (druk nr 1556).

Poseł Artur Ostrowski:

    Panie Marszałku! Panie Prezesie! Wysoki Sejmie! W 2012 r. Najwyższa Izba Kontroli ujawniła finansowe lub sprawozdawcze skutki nieprawidłowości w łącznej wysokości ponad 18 mld zł, a korzyści finansowe uzyskane w wyniku kontroli w 2012 r. wynosiły łącznie ponad 454 mln zł. To są wielkości, to są kwoty, które powinny być ostrym sygnałem dla Sejmu, jak i dla rządu. Chodzi o 18 mld zł. Najwyższa Izba Kontroli w 2012 r. skierowała ponad 100 zawiadomień o przestępstwach, z tym że ze strony Najwyższej Izby Kontroli kierowane są zawiadomienia do prokuratury o podejrzeniu popełnienia przestępstwa albo wykroczenia, a potem mamy odmowę podjęcia ścigania albo umorzenie lub uniewinnienie. Tutaj potrzebna byłaby informacja ze strony pana prezesa, co jest przyczyną tych odmów, umorzeń. Czy ten problem leży po stronie prokuratury, czy wynika ze słabości wniosków składanych przez Najwyższą Izbę Kontroli?

    W 2012 r. Izba sformułowała w 24 informacjach o wynikach kontroli 65 wniosków de lege ferenda. Natomiast według stanu na 8 lutego 2013 r. 8 z tych wniosków zostało zrealizowanych w całości. To nie jest problem Najwyższej Izby Kontroli związany z funkcjonowaniem Izby. Powinniśmy zastanowić się nad tym, jak spożytkować i jak realizować te wnioski de lege ferenda. To jest problem, który stoi przed Wysoką Izbą, bo ten wskaźnik, mimo że się poprawia, nie jest najlepszy.

    Jeśli chodzi o wyniki kontroli, o których mowa w informacji Najwyższej Izby Kontroli, to Izba ocenia negatywnie z punktu widzenia kryterium celowości zastosowane przez ministra finansów zasady i metody realizacji procesu wdrażania koncepcji budżetu zadaniowego. To jest sygnał dla pana ministra Rostowskiego dotyczący jego polityki, a cel jest taki, aby zrealizować plan rozwoju i konsolidacji finansów publicznych na lata 2010-2011 i kwestie związane z przygotowaniem i realizacją zadaniowego budżetu państwa.

    NIK negatywnie ocenia przebieg komercjalizacji i restrukturyzacji Poczty Polskiej. Izba negatywnie oceniła pod względem celowości, gospodarności i rzetelności wykonywanie zadań przez organy Poczty Polskiej w zakresie przeprowadzania restrukturyzacji organizacyjnej, finansowej oraz zatrudnieniowej. Komercjalizacja, która miała na celu eliminację szeregu ograniczeń związanych z funkcjonowaniem Poczty Polskiej w dotychczasowej formie prawnej, nie doprowadziła do zmiany wizerunku firmy kojarzonej z niedostateczną jakością świadczonych usług.

    Nie są również optymistyczne wnioski z kontroli wykorzystania środków publicznych na naukę, o czym mówił pan prezes. Pomimo wzrostu ilości środków publicznych na naukę oraz liczby osób i jednostek zajmujących się nauką, efekty działalności naukowej i wdrożeniowej nie są zadowalające. Wyniki tej kontroli wskazują, iż skontrolowane jednostki naukowe osiągnęły założone cele badawcze w ramach realizacji projektów, ale w większości nie uzyskały znaczących efektów naukowych, które przekładałyby się na publikacje w czasopismach naukowych, patenty czy też wynalazki, o czym mówił pan prezes.

    Wyniki kontroli wykazały również niski poziom uzyskiwania przez małe samorządy terytorialne środków unijnych. Główne powody, które wskazuje Izba, to brak środków własnych na prefinansowanie i finansowanie wkładu własnego, zbyt skomplikowane procedury aplikowania o środki unijne, w tym konieczność składania wniosków o dofinansowanie oraz dużej liczby załączników sporządzonych często odpłatnie przez te samorządy.

    W ocenie Najwyższej Izby Kontroli uzyskanie w latach 2011-2012 zadanego udziału energii elektrycznej wytworzonej w OZE w całkowitym zużyciu energii elektrycznej w Polsce może okazać się trudne do realizacji lub wręcz niemożliwe, co wynika z tego raportu. Możemy nie osiągnąć celu, który jest zawarty w ˝Polityce energetycznej Polski do roku 2030˝.

    Najwyższa Izba Kontroli kontrolowała również proces budowy dróg i autostrad oraz Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad. Sztandarowym przykładem niegospodarności czy też, powiedzmy sobie, złego finansowania inwestycji jest budowa drogi ekspresowej S8 na odcinku od węzła Konotopa do węzła Prymasa Tysiąclecia. Najwyższa Izba Kontroli powiadomiła w tej sprawie prokuraturę i wnioskowała o śledztwo w związku z tym, że jest podejrzenie popełnienia przestępstwa przez funkcjonariusza publicznego, który nie dopełnił obowiązków.

    NIK negatywnie oceniła również nadzór prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego nad ochroną lotnictwa cywilnego, negatywnie oceniła działania PKP Polskie Linie Kolejowe SA w zakresie realizacji inwestycji infrastrukturalnych, negatywnie oceniła organizacyjno-instytucjonalne przygotowanie PLK SA do sprawnego wykorzystania pomocowych środków unijnych.

    NIK przeprowadziła kontrolę działań organów administracji publicznej podejmowanych w celu zapewnienia dostępu do sieci i usług telekomunikacyjnych. Z raportu i z informacji NIK po kontroli wynika, że Polska ma wielkie problemy z budową infrastruktury Internetu szerokopasmowego. Jeśli chodzi o te działania, o te prace, to w Unii Europejskiej jesteśmy na końcu listy.

    Najwyższa Izba Kontroli również negatywnie oceniła realizację zadań przez Narodowy Fundusz Zdrowia, chodzi przede wszystkim o równy dostęp do świadczeń dla osób ubezpieczonych. NIK ustaliła znaczne różnice w dostępie do niektórych świadczeń w poszczególnych oddziałach wojewódzkich.

    Najwyższa Izba Kontroli zajmowała się też edukacją. Kontrola wykazała, że nadzór pedagogiczny sprawowany przez kuratorów oświaty i dyrektorów szkół publicznych nie był dostatecznie sprawny i efektywny, a wdrożone w 2009 r. nowe zasady nadzoru pedagogicznego nie zostały właściwie przygotowane. W badanym okresie w niewystarczającym stopniu wykorzystywane były poszczególne formy nadzoru, a uzyskane efekty kształcenia w części szkół, według Najwyższej Izbie Kontroli, po prostu się obniżyły.

    Najwyższa Izba Kontroli badała, kontrolowała również powiatowe urzędy pracy. Okazuje się - dotyczy to województwa świętokrzyskiego - że dyrektorzy tych urzędów kierowali na szkolenia zagraniczne pracowników, których zakres wykonywania obowiązków był niezgodny z tematyką szkoleń, udzielali zamówień publicznych na usługi szkoleniowe niezgodnie z wewnętrznymi procedurami, co wobec skali bezrobocia jest sygnałem, że badane urzędy, nie wszystkie, ale badane urzędy pracy nie pracują należycie i nie wykorzystują należycie środków, którymi gospodarują.

    Pan prezes Jezierski w swoim wystąpieniu mówił o funkcjonowaniu Najwyższej Izby Kontroli, o pracownikach izby, o ich wysokich kwalifikacjach, o przygotowaniu, o wykształceniu pracowników, kontrolerów Najwyższej Izby Kontroli, określił ich jako największy skarb izby, powiedział, że największym skarbem izby są właśnie pracownicy Najwyższej Izby Kontroli. My oczywiście się z tym zgadzamy, bo Najwyższa Izba Kontroli jest przykładem do naśladowania dla innych instytucji w państwie. Wysokie kwalifikacje i wykształcenie pracowników sprawiają, że jest to przykład do naśladowania.

    Chciałbym zapytać pana prezesa właśnie o sprawy pracownicze. W ostatnim okresie pojawiły się publikacje, informacje prasowe, które dotyczą spraw pracowniczych wewnątrz Najwyższej Izby Kontroli. Okazuje się, że izba, która kontroluje inne instytucje, jest kontrolowana przez Państwową Inspekcję Pracy. W związku z tym chciałbym zapytać pana prezesa, ile jest spraw związanych z mobbingiem, inwigilacją, dyskryminacją czy też szykanowaniem pracowników Najwyższej Izby Kontroli przez przełożonych. Ile jest kontroli Państwowej Inspekcji Pracy prowadzonych w tej sprawie? Ile wniosków trafiło do pana prezesa w sprawie mobbingu czy szykanowania? (Dzwonek) Jaka jest skala tego problemu? Dobrze byłoby, aby Najwyższa Izba Kontroli rzeczywiście, w 100% była przykładem dla innych instytucji państwowych i sama przepisów prawa, a przede wszystkim prawa pracy, przestrzegała. Dziękuję bardzo. (Oklaski)