24 punkt porządku dziennego:

Informacja rzecznika praw dziecka o działalności za rok 2012 oraz uwagi o stanie przestrzegania praw dziecka (druk nr 1244) wraz ze stanowiskiem Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży oraz Komisji Polityki Społecznej i Rodziny (druk nr 1425).

Poseł Artur Ostrowski:

    Panie Marszałku! Panie Rzeczniku! Panie i Panowie Posłowie! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej dotyczące informacji rzecznika praw dziecka oraz stanu przestrzegania praw dziecka w Polsce.

    Co do działań pana rzecznika, na pewno należy tu podkreślić fakt, że jest kolosalna różnica w porównaniu z poprzedniczką pana rzecznika. I to jest niezaprzeczalne. Pani poseł Augustyn sformułowała to w ten sposób, że pan rzecznik przestrzega praw dziecka. Ja jestem przekonany, że to jest fakt, ale pan rzecznik ma za zadanie bronić tych praw dziecka w Polsce. I w tej informacji, w tym sprawozdaniu jest zawarte to, że w wielu obszarach pan rzecznik ma osiągnięcia, że wiele się udało dokonać. Natomiast chciałbym zwrócić uwagę pana rzecznika, iż na ręce posłów i do klubów poselskich, nie tylko do klubu SLD, wpływają listy od organizacji pozarządowych, w których formułuje się takie oto hasło: ˝Rzeczniku naszych praw, co zrobiłeś, aby nie dochodziło do utrudniania kontaktów dzieci z rodzicami?˝. Jest list otwarty, w którym kilka organizacji, w tym Fundacja ˝Centrum Praw Ojca i Dziecka˝, Stowarzyszenie na rzecz Poszanowania Prawa Dzieci i Rodziny, Śląskie Stowarzyszenie Obrony Praw Ojca, Fundacja ˝Mam Prawo Mieć Tatę˝ i inne organizacje pozarządowe, wprost formułuje apel do posłów, aby nie powoływać pana Marka Michalaka na drugą kadencję jako rzecznika praw dziecka. Chciałbym, aby pan rzecznik odpowiedział na te zarzuty i na te listy, które kierowane są nie tylko do posłów, ale też do prezydenta państwa. Mam nadzieję, że dzisiaj pan rzecznik, korzystając z tej debaty, to zrobi.

    Przechodząc do informacji na temat stanu przestrzegania praw dziecka, posłużę się danymi z informacji, którą pan rzecznik nam przedstawił, ale również z innych źródeł.

    Co do stanu materialnego polskich dzieci - co piąte dziecko w Polsce jest ubogie. Posłużę się raportem UNICEF. W Polsce ponad 1300 tys. dzieci nie ma tego, co jest im potrzebne, niezbędne do prawidłowego rozwoju. W rankingu UNICEF dotyczącym poziomu życia dzieci Polska zajęła 21 miejsce, jeśli chodzi o państwa OECD - brano pod uwagę 24 państwa, a więc to jest końcówka tej tabeli. Okazuje się, że ubóstwo dzieci w Polsce jest wielkim problemem. To jest grupa najbardziej zagrożona ubóstwem, aż 22% z nich stoi przed groźbą życia w nędzy. 130 tys. dzieci w Polsce w wieku od 7 do 12 lat, czyli 6% ogółu uczniów szkół podstawowych, cierpi z powodu niedożywienia. Prawie ćwierć miliona dzieci ze szkół podstawowych nie odżywia się w sposób niezbędny dla ich prawidłowego rozwoju - wychodzą z domu bez śniadania, przychodzą do szkoły bez drugiego śniadania, nie jedzą codziennie obiadu. W 40% klas w szkołach podstawowych jest przynajmniej jedno dziecko niedożywione. 13% dzieci potrzebujących dożywiania nie otrzymuje tej pomocy. To są dane z ostatnio przeprowadzonych badań dotyczących polskich dzieci.

    Kwestia prawa do opieki zdrowotnej. Nadal większość dzieci i młodzieży w Polsce choruje, panie rzeczniku, na próchnicę. Ja tu przedstawię dane z pańskiej informacji; dobrze, że pan rzecznik to zauważył, że zajął się tym problemem. Klub SLD wielokrotnie stwierdzał, że w każdej polskiej szkole powinien być gabinet stomatologiczny i lekarski. Do tego celu, myślę, panie rzeczniku, będziemy zmierzać razem, tutaj jest wsparcie ze strony Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Okazuje się, że w województwach dolnośląskim, podkarpackim, warmińsko-mazurskim odsetek dzieci z próchnicą sięga 97%. To jest poważne zjawisko. Musimy to zatrzymać i następnie doprowadzić do takiego stanu, że żadne dziecko w Polsce albo prawie żadne dziecko w Polsce nie będzie narażone na próchnicę.

    Bardzo dobrze, że pan rzecznik zajął się sprawą finansowania Centrum Zdrowia Dziecka. Bulwersujące było zachowanie pana ministra w tej sprawie. Moim zdaniem nie dostrzegł problemu. Dobrze, że pan rzecznik ten problem dostrzegał i dostrzega. Musimy wszyscy zabiegać o to, aby do takiej sytuacji nigdy nie dochodziło. Nie może być tak, że nie ma pieniędzy na leczenie dzieci w Polsce.

    Kwestia wypoczynku. Głęboko niepokojący jest fakt, że tylko 62 spośród ponad 4 tys. uczestników wypoczynku poza miejscem zamieszkania objętych kontrolą pana rzecznika to dzieci z niepełnosprawnością. To jest zaledwie 1,4% wypoczywających dzieci. To też jest porażająca statystyka. Podczas wakacji 2012 r. poddano badaniu wypoczynek dzieci i młodzieży na terenie naszego kraju i w ok. 35% miejsc kontrolujący stwierdzili nieprzestrzeganie przepisów prawa w zakresie organizacji i nadzorowania wypoczynku. 35% miejsc to też jest ta czarna statystyka ujęta przez pana rzecznika. Rozumiem, że pan rzecznik, badając to, wyciągnie teraz odpowiednie wnioski i będzie reagował na te nieprawidłowości.

    Problem związany z przygotowaniem szkół do obniżenia wieku szkolnego to jeden z najistotniejszych problemów, który stoi nie tylko przed panem rzecznikiem, ale przed parlamentem i przed każdym rodzicem, który będzie miał możliwość posłania swojego 6-letniego dziecka do I klasy. Pan rzecznik zbadał wiele szkół pod tym właśnie kątem. W 11 przypadkach stwierdzono naruszenie prawa w zakresie liczby dzieci w grupach świetlicowych, w 13 placówkach liczebność oddziałów przedszkolnych przekraczała 25 dzieci, co jest niezgodne z prawem oświatowym. Jeden pedagog przypada na 197 uczniów, jeden psycholog przypada na 620 uczniów. Jest jeszcze wiele innych danych, które przemawiają raczej na tym, że polska szkoła nie jest przygotowana albo nie jest przygotowana w 100% na objęcie każdego 6-letniego dziecka obowiązkiem szkolnym. Musimy podjąć decyzję, czy w przyszłym roku każdy 6-latek ma obowiązek pójścia do I klasy, czy też trzeba będzie znaleźć inne rozwiązanie. Ale skoro pan rzecznik na podstawie tych przykładów potwierdza tę tezę, że nie wszystkie szkoły w Polsce są przygotowane, to jest poważny sygnał dla Ministerstwa Edukacji Narodowej i trzeba wyciągnąć z tego konkretne wnioski.

    Jeśli chodzi o problemy związane z przemocą wobec dzieci, to z informacji, które przedstawił pan rzecznik, wynika, że poziom społecznej akceptacji bicia dzieci w społeczeństwie polskim nadal jest wysoki. Ponad 2/3 Polaków akceptuje tzw. klapsy stosowane wobec dzieci. Niemal 1/4 Polaków aprobuje bicie dzieci jako metodę wychowawczą. Wyniki pokazują również, że 24% badanych uznało bicie za skuteczną metodę wychowawczą. To jest sygnał dla wszystkich, panie rzeczniku, że jest jeszcze wiele do zrobienia w tej mierze. Musimy przyjąć te smutne statystyki do wiadomości i starać się jednak przekonać tych, którzy do tej pory przekonać się nie dali.

    Ja i mój klub namawiamy pana rzecznika, aby pan rzecznik bronił przede wszystkim praw dzieci narodzonych. Jest apel z prawej strony, aby pan przede wszystkim zajął się dziećmi poczętymi. (Dzwonek) Jest jednak olbrzymi obszar obrony praw dzieci narodzonych. Podałem tutaj wiele przykładów mówiących o tym, że jest wiele do nadrobienia, do przepracowania, do poprawienia.

    Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:

    Panie pośle, pan poseł Dolata będzie miał do mnie pretensje, że byłem wobec niego rygorystyczny.

    Poseł Artur Ostrowski:

    Pan rzecznik wykonał już pewną określoną pracę, ale jest jeszcze wiele dziedzin i obszarów, którymi należy się szybko i skutecznie zająć. Dziękuję bardzo. (Oklaski)