19 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Kultury i Środków Przekazu o komisyjnym projekcie uchwały w sprawie ustanowienia roku 2013 Rokiem Juliana Tuwima (druki nr 866 i 900).

Poseł Sprawozdawca Iwona Śledzińska-Katarasińska:

    Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Komisja ma prawo zgłosić trzech, czy troje kandydatów do patronowania jakiemuś rokowi, chyba dobrze to odmieniłam. Tym razem rzeczywiście, zresztą nie po raz pierwszy, komisja kultury starała się, by były to postaci różne, czasem się uzupełniające, warte tego patronowania, ale nie tylko, bo nie w tym rzecz, lecz także takie, dzięki którym ten patronat nie pozostanie martwym słowem na papierze, tylko rzeczywiście będzie mógł ożywić jakąś dziedzinę życia społecznego.

    Jedną z tych postaci, i mam zaszczyt w imieniu komisji tę uchwałę przedstawić, jest Julian Tuwim. To zbieg okoliczności, że w roku 2013 minie także 60. rocznica śmierci Juliana Tuwima, a przed chwilą mówiliśmy o postaci z takim samym mniej więcej życiorysem, w takim samym okresie umiejscowionej. Oczywiście nie będę się tu siliła, żeby charakteryzować twórczość Tuwima. Myślę, że to jest przeciwstawienie tego pierwszego kandydata, bo z twórczością Tuwima żyjemy od dzieciństwa, od maleńkości, aż do końca. Bo był takim poetą, który znakomicie poruszał się w sferach sztuki wysokiej, kultury wysokiej, ale i popularnej. Był poetą, który rozpoczął swoją działalność twórczą na przełomie epok, a przynajmniej wzorował się na twórczości dwóch epok literackich, sam odcisnął niebywałe piętno na kulturze, literaturze okresu międzywojennego. Był poetą pełnym pasji, z jednej strony znakomitym wręcz agitatorem, tak bym powiedziała, a z drugiej - lirykiem. Był poetą, który bawił się słowem, wykorzystywał to słowo w bardzo różnych formach literackich. Znana jest jego lżejsza twórczość, jeśli tak można powiedzieć, wręcz lekkiej muzy. Był twórcą tekstów kabaretowych, piosenek do dziś przecież bardzo popularnych. Ale jak mówię, ta wysoka kultura nie była mu obca i chyba też nie bez powodu do słów Tuwima komponowali nie tylko twórcy muzyki rozrywkowej, tak to byśmy nazwali, ale także Lutosławski bądź Górecki. Także takie związki były. Był zatem poetą bardzo wszechstronnym, nie tylko zresztą poetą, bo także w jakimś sensie publicystą.

    W tym roku 2013, jeśli oczywiście Wysoki Sejm podzieli opinię komisji kultury, będziemy mieli szansę ożywić życie kulturalne właściwie każdego zakątka Polski. Już w tej chwili pomysł zgłoszenia tej kandydatury odbijał się dość szerokim echem w różnych ośrodkach miejskich. Różne samorządy widziały tutaj szanse na włączenie się do obchodów. Tu jest bardzo bogaty, przemyślany i realny program obchodów tego roku - tego środowiska, które wystąpiło z tym pomysłem, czyli środowiska regionu łódzkiego - rozpisany na miesiące, tysiące złotych, wszystko to dlatego, że ci inicjatorzy nie byli w stanie za kogoś decydować. Natomiast jest już bardzo wiele pomysłów i reakcji, które mówią o tym, że pozostałe samorządy chciałyby, żeby ten rok Tuwima był obchodzony w Polsce. I jest na to szansa i zaręczam, że to będzie chyba z pożytkiem dla polskiej kultury.

    Jeśli chodzi o życiorys, tak jak powiedziałam, Tuwim był wszechstronnym poetą, współtwórcą jednej z najważniejszych grup literackich okresu wojennego, Skamandra. Współpracował z ˝Wiadomościami Literackimi˝. W czasie wojny na emigracji powstał jego największy, najdojrzalszy poemat epicki ˝Kwiaty polskie˝. I do dzisiaj mówimy tymi ˝Kwiatami polskimi˝, tak jak mówimy ˝Sokratesem tańczącym˝, a dzieci mówią ˝Lokomotywą˝. To jest całe bogactwo twórczości Tuwima i myślę, że to jest postać naprawdę warta takiego uhonorowania, jeśli mowa jest o honorach.

    Jeśli państwo pozwolicie, to tutaj coś znajdę na moment. I powiem tak. W roku 1913 na łamach ˝Kuriera Warszawskiego˝ opublikowano wiersz młodego, wówczas 19-letniego, chłopaka, bo przecież jeszcze nie mężczyzny. I był to debiut tego człowieka, a wiersz nazywał się ˝Prośba˝. Nazwisko tego poety to Julian Tuwim. Myślę, że wszyscy znamy całą późniejszą twórczość Juliana Tuwima, ale jeśli państwo pozwolicie, to przeczytam ten debiutancki utwór, choć lepiej byłoby pewnie, gdyby to czytał pan poseł Fedorowicz, ale postaram się przynajmniej zwracać uwagę na interpunkcję.

    Julian Tuwim ˝Prośba˝

    ˝Jedni niech będą rycerze,

    Wojenne niech noszą szaty,

    Niech mają miecze, puklerze,

    Inni niech będą jak kwiaty.

    Jedni niech będą za czynem,

    Niech skroń laurami okręcą.

    Inni - kwitnącym jaśminem,

    Inni niech cicho się smęcą.

    Jedni niech walczą! Niedolę

    Gnieść im potęgą swej ręki!

    Inni niech w zmierzch idą w pole

    I nucą tęskne piosenki.

    Lecz tych i tamtych niech bierze

    Słońce dla ducha obiaty,

    Choć jedni będą rycerze,

    A inni będą jak kwiaty.˝

    Sto lat temu Julian Tuwim zadebiutował takim wierszem. Myślę, że w postulatach warto pamiętać o tej prośbie Juliana Tuwima, bo ona ciągle jest aktualna. Dziękuję państwu za uwagę.