22 punkt porządku dziennego:

Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo geologiczne i górnicze oraz niektórych innych ustaw (druk nr 631).

Poseł Tadeusz Arkit:

    Dziękuję bardzo.

    Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Platforma Obywatelska w sprawie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo geologiczne i górnicze oraz niektórych innych ustaw, druk nr 631.

    Projekt ustawy zawiera propozycje zmian legislacyjnych, których zasadniczym elementem jest powołanie Polskiej Służby Geologicznej. Podmiot ten, jako państwowa osoba prawna, ma zapewnić właściwe pod względem merytorycznym wykonywanie zadań służby geologicznej oraz skupienie tych zadań w jednej, spójnej programowo i strukturalnie, jednostce. W uzasadnieniu do projektu ustawy autorzy podkreślają, że dzięki powołaniu Polskiej Służby Geologicznej, samodzielnej i odpowiedzialnej jednostki, całkowicie skoncentrowanej na zadaniach i potrzebach geologii państwa, zostanie ono uwolnione od każdorazowego powierzenia tych zadań rozmaitym podmiotom gospodarczym. W ocenie klubu Platforma Obywatelska problematyka, którą zajmuje się poselski projekt ustawy, jest już regulowana obowiązującymi przepisami, na podstawie których funkcjonuje państwowa służba geologiczna pełniona przez Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy. W związku z tym nasz klub nie popiera przedmiotowej inicjatywy legislacyjnej.

    W Polsce państwowa służba geologiczna istnieje od 1919 r., od daty powołania Państwowego Instytutu Geologicznego. Dzięki badaniom prowadzonym przez instytut zostały odkryte najważniejsze polskie złoża surowców mineralnych, a Polska zyskała obszerną i szczegółową wiedzę o swoim środowisku naturalnym. W lutym 2009 r. w uznaniu zasług instytutu dla rozwoju polskiej nauki i gospodarki Rada Ministrów przyznała instytutowi status państwowego instytutu badawczego.

    Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze umocniła rangę państwowej służby geologicznej, gdyż pełnienie jej funkcji powierzone zostało Państwowemu Instytutowi Geologicznemu - Państwowemu Instytutowi Badawczemu. Dla ułatwienia będę dalej nazywał go instytutem.

    Zadania państwa w dziedzinie geologii, które w porządku prawnym sprzed 2012 r. były rozproszone, zostały skumulowane w instytucie, dzięki czemu został zapewniony optymalny model rozwoju działań państwa w zakresie geologii. Ustawa Prawo geologiczne i górnicze przesądza wprost, że określone w art. 162 zadania państwowej służby geologicznej wykonywane są przez instytut. Można wśród nich wymienić m.in. inicjowanie, koordynowanie i wykonywanie zadań zmierzających do rozpoznania budowy geologicznej kraju, prowadzenie Centralnego Archiwum Geologicznego, gromadzenie, udostępnianie, przetwarzanie i archiwizowanie danych geologicznych czy też prowadzenie baz danych geologicznych.

    W obowiązującym stanie prawnym pozycja państwowej służby geologicznej została znacznie wzmocniona. Zakres jej prac został rozszerzony o nowe zadania, jak również o te zadania, które w dotychczasowym stanie prawnym minister środowiska mógł powierzać różnym podmiotom. O pozycji tej służby świadczy również fakt, że zgodnie z obowiązującą ustawą Prawo geologiczne i górnicze możliwość powierzania wykonywania niektórych zadań innym podmiotom uzyskał instytut.

    Wątpliwości naszego klubu wzbudza założenie zawarte w poselskim projekcie dotyczące statusu prawnego nowej instytucji oraz założenie, że jej wydzielenie odbędzie się bezkosztowo na bazie kadry naukowej i infrastruktury instytutu. Wydaje się wątpliwe, by pracownicy instytutu zaniechali pracy w instytucji naukowej na rzecz organów państwa bez możliwości dalszego własnego rozwoju i współpracy z innymi organizacjami naukowymi świata. Zgodnie z posiadaną przez nas wiedzą najważniejsze służby geologiczne świata są wyspecjalizowanymi instytucjami naukowymi. Jeśli w strukturze danego kraju istnieją instytuty badawcze nadzorowane przez administrację państwową, to właśnie im powierza się funkcję służby geologicznej.

    Ponadto nasz klub nie może zgodzić się z tezą, że wejście w życie projektowanej ustawy nie spowoduje ujemnych skutków finansowych dla budżetu państwa.

    Projekt ustawy nie precyzuje zmiany zakresu działalności instytutu po stworzeniu Polskiej Służby Geologicznej, nie uwzględnia kosztów restrukturyzacji instytutu lub jego ewentualnej likwidacji.

    Przedstawiając powyższe, Klub Parlamentarny Platforma Obywatelska stoi na stanowisku, że niniejsza inicjatywa legislacyjna przyniesie niepotrzebne generowanie kosztów z budżetu państwa, destrukcję obecnego potencjału merytorycznego i technicznego państwowej służby geologicznej pełnionej przez instytut, potencjalne zagrożenie osłabieniem kraju wobec nowych wyzwań związanych m.in. z bezpieczeństwem energetycznym kraju - mówimy o gazie łupkowym, pakiecie klimatycznym, energetyce jądrowej.

    Klub Platforma Obywatelska wyraża przekonanie, że konsekwencją wdrożenia poselskiego projektu ustawy mogą być takie zagrożenia jak brak przejrzystości na styku Polskiej Służby Geologicznej i podmiotów, którym instytucja ta będzie musiała zlecać większość prac, gwałtowny spadek poziomu i niezależności polskiego konsultingu geologicznego i wsparcia eksperckiego oraz w dalszej perspektywie brak udziału Polski w kształtowaniu się struktur europejskich służby geologicznej.

    Wysoka Izbo! Mając na uwadze przedstawione stanowisko, klub Platforma Obywatelska nie widzi potrzeby tworzenia nowego bytu prawnego zajmującego się zadaniami państwa w dziedzinie geologii, a pełnienie funkcji państwowej służby geologicznej przez instytut na podstawie obowiązującej ustawy Prawo geologiczne i górnicze jest na chwilę obecną wystarczające.

    Należy na koniec dodać, że w rządzie trwają intensywne prace nad nowym, całościowym modelem nadzoru nad działalnością w zakresie poszukiwania, rozpoznawania i wydobywania kopalin. Projektowane rozwiązania są oparte na doświadczeniach tych krajów europejskich, które wypracowały już dojrzałe modele regulacji rynku węglowodorów: Norwegia, Holandia, Dania. W dalszej kolejności system ten mógłby objąć również inne kopaliny objęte własnością górniczą państwa. W tym kontekście ewentualne zmiany statusu państwowej służby geologicznej powinny być skorelowane z przyszłym projektem rządowym obejmującym całość wspomnianej materii.

    W tej sytuacji klub Platforma Obywatelska wnosi o odrzucenie w pierwszym czytaniu poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo geologiczne i górnicze oraz niektórych innych ustaw, druk nr 631. Dziękuję bardzo. (Oklaski)