Poseł Maria Nowak:

    Panie Marszałku! Panowie Posłowie! Tylko panowie bowiem są na sali.

    W sierpniu bieżącego roku uczestniczyłam w wyprawie naukowej zorganizowanej przez Instytut Geofizyki PAN wspólnie z Akademią Morską w Gdyni. Był to XXX rejs w rejony polarne polskiego statku badawczego Horyzont II. Celem była polska stacja polarna na Spitsbergenie. W trakcie wyprawy naukowcy z różnych jednostek naukowych i uczelni wyższych prowadzili swoje badania. Jednym z etapów rejsu była wizyta na Wyspie Niedźwiedziej. W 1932 r. pod kierownictwem Czesława Centkiewicza właśnie na tej wyspie miała miejsce pierwsza polska wyprawa polarna, w której oprócz Czesława Centkiewicza udział brali także Władysław Łysakowski i 19-letni wtedy student Stanisław Siedlecki.

    Czesław Centkiewicz żył w latach 1904-1996. Urodził się i zmarł w Warszawie, pochowany jest na Cmentarzu Powązkowskim. Jest autorem licznych książek, przy czym wiele z nich napisał wspólnie ze swoją żoną Aliną. Pobyt na Wyspie Niedźwiedziej opisał w książce ˝Wyspa mgieł i wichrów˝. Władysław Łysakowski urodził się w 1905 r. w Małej Wsi. Został prawdopodobnie rozstrzelany w 1940 r. przez Niemców. Zaś Stanisław Siedlecki żył w latach 1912-2002. Urodził się w Krakowie, a zmarł w Łodzi. Jest to znany wybitny polski geolog, polarnik, taternik. To właśnie on w 1957 r. założył polską bazę na Spitsbergenie, z której do dziś korzystają polscy badacze polarnicy.

    W bieżącym roku mija 80. rocznica tej pierwszej polskiej wyprawy. W okresie międzywojennym, kilkanaście lat po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, w naszym kraju znalazła się grupa naukowców, ale też pasjonatów i wizjonerów, którzy zorganizowali i przeprowadzili to jakże ambitne na ówczesne lata przedsięwzięcie badawcze. Spędzili na Wyspie Niedźwiedziej w bardzo trudnych, prymitywnych warunkach 13 miesięcy, w tym noc polarną. I nie była to jednorazowa akcja, gdyż od tej pierwszej wyprawy Polacy systematycznie i z wielkimi sukcesami prowadzą badania rejonów polarnych. Dla upamiętnienia tej pierwszej ekspedycji członkowie naszej wyprawy umieścili na Wyspie Niedźwiedziej pamiątkową tablicę, której treść w języku polskim, norweskim i angielskim głosi: ˝W 80. rocznicę polsko-norweskiej współpracy polarnej na Wyspie Niedźwiedziej, dla upamiętnienia pierwszej ekspedycji polarnej z niepodległej Polski Czesław Centkiewicz, Władysław Łysakowski i Stanisław Siedlecki prowadzili na tej wyspie badania geofizyczne wspólnie z załogą norweskiej stacji radiowej i meteorologicznej w czasie II Międzynarodowego Roku Polarnego 1932/33˝. Koniec cytatu. Postawa tych odważnych ludzi, którzy swój zapał i energię poświęcili pracy naukowej, ale także pracy na rzecz odrodzonej ojczyzny może i dziś być przykładem dla nas wszystkich, a zwłaszcza dla młodego pokolenia Polaków. Bez tej pierwszej wyprawy nie byłoby dziś tak silnej obecności polskiej nauki w badaniach rejonów polarnych. Muszę tu zaznaczyć, że pomimo licznych kłopotów, z jakimi zmagają się nasze środowiska naukowe, polskie badania polarne cieszą się wielkim uznaniem na arenie międzynarodowej.

    Przygody opisane przez Czesława Centkiewicza w jego książkach są z pewnością dla młodzieży romantyczną legendą, ale powinny także być wskazówką, że bez wytrwałości, hartu ducha, samozaparcia i solidnej pracy nie da się osiągnąć sukcesu. Jest to tym ważniejsze, że dziś często pokazuje się osoby, które swój sukces budują na cwaniactwie i kombinatorstwie.

    Widzę, że mój czas się kończy. Ponieważ nie pozwala mi to opowiedzieć państwu więcej o polskiej stacji polarnej w Hornsundzie, czyli o celu naszej wyprawy, oraz o międzynarodowej konferencji, jaka odbyła się w Longyearbyen, w jakiej brałam udział, pozwolę sobie kontynuować swoje wystąpienie w dniu jutrzejszym. Dziękuję bardzo. (Oklaski)