15 i 16 punkt porządku dziennego:

  15. Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o podatku dochodowym (druk nr 424).
  16. Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy Przepisy wprowadzające ustawę o podatku dochodowym (druk nr 425).

Poseł Krystyna Skowrońska:

    Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panie i Panowie Posłowie! Gdyby ktoś słuchał wystąpienia pani poseł Szydło reprezentującej wnioskodawców, a nie przeczytał obu projektów ustaw, miałby pewną nadzieję, że to wszystko jest proste, czytelne, jasne, łatwe, niebudzące najmniejszych wątpliwości i że jest to nowa jakość w systemie podatkowym. Nic bardziej mylnego. Nic bardziej mylnego, bo w przypadku obu projektów ustaw 90% to przeniesienie obecnie istniejących przepisów podatkowych, a 10% przepisów, które wnioskodawcy próbują tworzyć, niestety wbrew założeniu albo chęci osiągnięcia określonego celu rozszczelnia system podatkowy. Żeby ktoś to czytał pokrótce albo zapoznawał się z tą opinią... Są też głębokie kieszenie, tak bardzo krytykowane przez wnioskodawców - stamtąd powinny pochodzić pieniądze, które dodatkowo wpłyną do budżetu i które będą zasilać różne prorozwojowe rozwiązania. A w tym zakresie co? Do głębokich kieszeni wnioskodawcy dalej i dalej dodają i postaram się to udowodnić.

    Nie wiem, czy państwo mieliście szczytne założenia, wyszło kiepsko i próbujecie państwo tego bronić, bo to przedłożyliście, czy rzeczywiście mieliście zamiar, o którym mówię, dodania bogatym, żeby zaproponowanej ulgi prorodzinnej nie dawać tym, którzy mogliby ją w całości wykorzystać, tylko również tym, którzy osiągają wysokie dochody, czyli niemożliwe jest jej skonsumowanie. Ale żeby pochylić się nad oboma projektami, pewnie należy powiedzieć o pewnej systematyce podatkowej. I od tego chciałabym zacząć, następnie przejść do pokazania niektórych, poszczególnych rozwiązań. Niestety myślę, że jeżeli dzisiaj państwo to usłyszycie, przyznacie się, że popełniliście błąd i będzie wam wstyd, że proponujecie takie rozwiązania.

    Omawiany projekt powstał na bazie trzech ustaw, tak jak mówiła pani poseł wnioskodawca: ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, a także wprowadza, implementuje rozwiązania zawarte w ustawie Ordynacja podatkowa oraz w rozporządzeniach ministra finansów w zakresie m.in. sposobu określania dochodów osób prawnych w drodze oszacowania sposobów i terminów eliminowania podwójnego opodatkowania, właściwości miejscowej organów podatkowych, naliczania odsetek za zwłokę oraz opłaty prolongacyjnej, prowadzenia kart przychodów, prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów i prowadzenia ewidencji przychodów i wykazu środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. W tym projekcie poselskim podzielono dotychczas obowiązujące w prawie podatkowym instytucje i rozwiązania, powielono stawki, w tym stawki podatku od niektórych rodzajów dochodów, skalę podatkową i wysokość progów podatkowych określonych w ustawie o PIT. Nie ma żadnej zmiany dotyczącej istniejącego obecnie sposobu funkcjonowania przepisów ustawy, przy istotnych zmianach systemowych podatku dochodowego, która uzasadniałaby potrzebę, konieczność przyjęcia nowego aktu prawnego.

    Projekt zakłada, że podmiotem podatku dochodowego będą podatnicy bez względu na formę prawną, źródło uzyskania dochodu. Jedyną nową propozycją jest uznanie za podmiot handlowych spółek osobowych, a nie - jak obecnie - wspólnika spółki osobowej. Niestety brak ograniczenia dotyczącego tego, w jaki sposób będzie dzielony dochód i w jakim zakresie członkowie tej spółki będą płacili podatek dochodowy, brak istotnych zmian systemowych w podatku dochodowym, które uzasadniałyby potrzebę, konieczność przyjęcia nowego aktu normatywnego oraz brak wskazania korzyści wynikających z wprowadzenia nowego jednolitego podatku dochodowego budzi wątpliwości co do zasadności przyjętej przez wnioskodawców koncepcji. Nie zgadzamy się do końca z tym, iż państwo przemyśleli od początku do końca, w jakim zakresie te przepisy należy wprowadzić.

    Jak wynika z uzasadnienia projektu, strategicznym celem wprowadzenia nowej ustawy jest zwiększenie efektywności fiskalnej opodatkowania dochodów w Polsce, jednak autorzy projektu nie przedstawili rzetelnego oszacowania kosztów i skutków fiskalnych wprowadzenia ustawy o podatku dochodowym. Nie oszacowano ewentualnych korzyści, jakie mogłyby osiągnąć finanse publiczne oraz sami podatnicy po wprowadzeniu nowej ustawy. Był apel pani poseł reprezentującej wnioskodawców, żeby o tym rozmawiać. Wszyscy przeczytaliśmy to wnikliwie. Jeszcze takiego projektu, który mówi o fundamentalnym rozwiązaniu w zakresie podatków, a który nie posiada oszacowania skutków wprowadzenia ustawy, nie ma. Piszecie państwo, że nie wiecie, że możliwe, nie został podany żaden wskaźnik, który mówiłby o tym, ile będzie kosztować zaproponowane rozwiązania. Postaram się taką informację wskazać, przynajmniej wyliczoną na podstawie tego, co państwo proponujecie.

    W uzasadnieniu twierdzicie państwo również, że obecnie podatnicy są obciążeni nadmierną liczbą szczegółowych, niejasnych wymogów i obowiązków. Jednocześnie proponujecie w projekcie ustawy przywrócenie na przykład obowiązku składania deklaracji miesięcznych czy kwartalnych. Przecież to nic innego, jak dodatkowe utrudnienie, potrzeba zatrudnienia kolejnych służb, wprowadzania kolejnych rozliczeń, przekazywania informacji do urzędów skarbowych, a tam, po raz kolejny, urzędnicy. Zastanówcie się państwo nad tym, pamiętajcie, że wspólnie ustalaliśmy, żeby z takich rozwiązań kiedyś, w przyszłości, zrezygnować. Dzisiaj to wprowadzacie i mówicie, że to jest atut tego rozwiązania.

    O czym chciałabym jeszcze powiedzieć? Jeśli chodzi o Ordynację podatkową, pani poseł wnioskodawca przedstawiała, jak to trudno jest z interpretacjami w zakresie przepisów prawa podatkowego. Ordynacja podatkowa rozstrzyga tę kwestię. Istnieje instytucja wydawania określonych interpretacji przepisów prawa podatkowego, która ma na celu zapewnienie przyjaznego otoczenia prawnego dla przedsiębiorczości podatników. Jak już wspomniałam, polski system podatkowy charakteryzuje się względnie niskimi stawkami podatkowymi. Potwierdza to m.in. porównanie stawek podatkowych występujących w Polsce ze stawkami w innych państwach Unii Europejskiej. Niski poziom opodatkowania osób fizycznych w Polsce podatkiem PIT w porównaniu do tego, jaki jest w innych krajów Unii Europejskiej, plasuje nas jako kraj w grupie państw o stawkach niższych niż średnia unijna. Główna stawka jest na relatywnie niskim poziomie 32%. O tym, komu państwo chcecie dodać, kto więcej zarabia, powiem za chwilę.

    Podobnie jest w przypadku opodatkowania osób prawnych podatkiem CIT. Stawki, które obowiązują w naszym kraju, na poziomie 19%, są zdecydowanie niższe niż średnia stawka unijna. Za ogólną przyczynę komplikacji tego systemu podatkowego należy uznać funkcjonujące w nim ulgi i zwolnienia podatkowe, które stanowią odstępstwo od zasady powszechności opodatkowania wyrażonej w konstytucji. Konstytucja przyjęła zasadę powszechności opodatkowania. Są od tego odstępstwa, świadomie przez tę Izbę przyjmowane, przez wszystkich nas akceptowane. One mają służyć realizacji określonych celów społecznych i gospodarczych, które będą wspierały decyzje podatników co do przeznaczenia części uzyskanych dochodów. Tak jest do tej pory w obowiązujących przepisach prawa.

    Postulat uproszczenia systemu opodatkowania można też rozumieć jako zamiar uproszczenia przepisów prawa podatkowego, czyli konstruowania krótkich i siłą rzeczy dość ogólnych przepisów zrozumiałych dla każdego. Taki państwa postulat wydaje się chybiony z uwagi na to, iż prawo podatkowe zajmuje się całym obszarem aktywności gospodarczej i społecznej, próbuje definiować, klasyfikować oraz normować skutki podatkowe zdarzeń dotyczących wszystkich dziedzin życia. Z tych wzglądów nie może być proste. Pani poseł sama powiedziała, jak wiele dziedzin próbujecie państwo teraz wprowadzić. Precyzyjne przepisy, nawet jeżeli mogą wydawać się zbyt skomplikowane, mają z jednej strony zapobiegać powstawaniu luk w opodatkowaniu, a z drugiej strony zmniejszać swobodę oceny praw i obowiązków podatnika przez organy stanowiące prawo.

    Biorąc powyższe pod uwagę, poselski projekt ustawy o podatku dochodowym bez przeprowadzenia głębokiej zmiany systemu podatkowego oraz innych związanych z nim gałęzi prawa nie spełni oczekiwanych celów w postaci poprawy efektywności fiskalnej, jak również stworzenia nowego, jakościowo jednolitego podatku dochodowego. Jak wskazywałam wcześniej, do omawianego projektu przeniesiono regulacje dotychczas obowiązujące i dotyczące tego samego zakresu z ustawy o podatku PIT i z ustawy o CIT. Projektowana ustawa jest bardzo obszerna i nieczytelna.

    Pani poseł mówiła, że obecne ustawy są nieczytelne. Ta jest bardziej nieczytelna. Niewątpliwie dla tych aktywnych podmiotów gospodarczych, które posiadają wyspecjalizowane służby księgowe, dla doradców podatkowych takie rozwiązanie może wydawać się ułatwieniem. Jednakże dla podatnika będącego osobą fizyczną, niewprawną w działaniu, nieprowadzącą działalności gospodarczej, na przykład dla emeryta, który rozlicza się razem ze współmałżonkiem, korzysta z ulgi rehabilitacyjnej, samo zapoznanie się z przepisami będzie bardzo trudne.

    To wielokrotna nowelizacja tych przepisów. Wskazanie tekstów jednolitych porządkuje to. Wielokrotnie dyskutowaliśmy nad tymi przepisami. Wprowadzone przepisy - i te z dyrektyw unijnych, i te, które są potrzebne w obecnej sytuacji - zostały uwidocznione w tekście jednolitym. Akty prawne i z 2011 r., i z 2012 r. posiadają tekst jednolity.

    Myślę, że tego czasu jest, niestety, trochę za mało, żeby o wszystkim powiedzieć. Chciałabym powiedzieć, że mamy duże wątpliwości co do konstytucyjności zaproponowanych rozwiązań w zakresie niektórych przepisów. Przykładowo projektodawcy dopuszczają możliwość skorzystania z odliczeń od podstawy opodatkowania w ramach tzw. ulgi na nową technologię, z jednoczesną delegacją dla ministra finansów oraz ministra nauki i szkolnictwa wyższego do wydania rozporządzenia określającego warunki kwalifikowania nowych technologii, które będą odliczane. A przecież art. 217 konstytucji mówi, że przyznawanie ulg i umorzeń oraz określanie kategorii podmiotów zwolnionych z opodatkowania następuje w drodze ustawy. To jeden z generalnych zarzutów dotyczących niekonstytucyjności.

    Mamy wątpliwości, są zarzuty dotyczące niezgodności z prawem Unii Europejskiej w zakresie opodatkowania gier. I w tym przypadku obowiązuje dyrektywa unijna, która mówi o zupełnie innym systemie opodatkowania od tego, który państwo wprowadzacie. Ale żeby oszacować skutki, bo to jest rzecz najistotniejsza, a tego nie ma w projekcie, chciałabym przedłużyć moją wypowiedź o minutę, jeśli można, panie marszałku.

    Projektodawcy wskazują, że chcą uprościć system podatkowy, pokazują niektóre rozwiązania, ale nie wskazują, ile to będzie kosztowało. Jedną z takich ulg jest ulga na koszty uzyskania przychodów związanych z pracą, gdzie albo określa się ją ryczałtowo, albo wskazuje się, iż poniesione wydatki mogą być rozliczane fakturami VAT. Jest tu m.in. bawienie dzieci, sprzątanie mieszkania i inne. Kogo na to stać? Proszę państwa, wskazujecie, że ta kwota, koszty uzyskania przychodów, to na początku 10% uzyskania, a kolejno 20 do 30%. Przecież to są głębokie kieszenie. Kogo będzie stać, żeby ponieść 30%? To jest ubytek dla budżetu. Chcemy wskazać, że podwyższenie pracowniczych kosztów uzyskania przychodów do 30% w 2016 r., przy założeniu, że z proponowanej regulacji skorzystają wszyscy podatnicy, daje kwotę 21 mld zł.

    Po drugie, proponujecie państwo, o czym mówiła pani poseł, wprowadzenie ulgi inwestycyjnej dla przedsiębiorców, przy założeniu, że będzie (Dzwonek) korzystało z niej 5% podatników. Jest to kwota 3 mld zł.

    Zostaje to, czego nie powiedziałam, a chciałam, panu marszałku, powiedzieć - zmiana opodatkowania menedżerów. Dotychczas mówiliście, że dużo zarabiają, że powinni płacić wyższy podatek, że 32% to mało. A co teraz proponujecie? Proponujecie państwo zmianę w opodatkowaniu menedżerów poprzez umożliwienie opodatkowania tych przychodów w ramach działalności gospodarczej podatkiem w wysokości 19%. Czy taki był wasz zamysł? Jeśli chodzi o ten projekt ustawy, jak policzyliśmy, kosztuje to 24 mld zł. 90% zabałaganionych przepisów wprowadza do tej propozycji nowelizacji 10%, jeśli chodzi o roszczenia. O szczegółach moglibyśmy mówić pewnie do północy, ale czas określony przez marszałka Sejmu to 15 minut. Kosztuje to 24 mld zł.

    Jeśli państwo podtrzymujecie, że różne rzeczy powinny być finansowane z tzw. głębokich kieszeni, to sami powinniście być za tym, żeby ten projekt wycofać jeszcze przed jutrzejszym głosowaniem. Jeśli państwo tego nie uczynicie, klub Platforma Obywatelska złoży wniosek o odrzucenie tego projektu w pierwszym czytaniu, gdyż jest to projekt szkodliwy, rozszczelniający. Sami państwo jeszcze raz dokładnie to przeczytajcie, jeśli zamierzacie jutro głosować.

    Wydaje się nam, że zamiar państwa nie był taki, żeby wszyscy chodzili do doradcy podatkowego z dokumentem i tam się radzili, z czego i jak mogą skorzystać. Naprawdę, to jest projekt, z którym trzeba będzie każdorazowo chodzić do doradcy podatkowego. Jesteśmy za jego odrzuceniem. Dziękuję. (Oklaski)