17 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych o poselskim projekcie ustawy o wsparciu kredytobiorców znajdujących się w trudnej sytuacji finansowej (druki nr 3859 i 3944).

Poseł Sprawozdawca Krystyna Skowrońska:

    Szanowna Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Pani Minister wraz ze Współpracownikami! Dlatego tak mówię, bo pracowaliśmy nad tą ważną ustawą wspólnie, wniesiono szereg poprawek, a efektem tego jest sprawozdanie, które mam przyjemność w imieniu komisji przedłożyć Wysokiej Izbie.

    3 września br. marszałek Sejmu nadała bieg projektowi, który zgłosiła grupa posłów, dotyczącemu wsparcia kredytobiorców, którzy znajdują się w trudnej sytuacji finansowej, i w tym zakresie rozpoczęto procedowanie. 10 września, po zakończeniu pierwszego czytania na posiedzeniu plenarnym Sejmu, skierowano ten projekt do dalszych prac w Komisji Finansów Publicznych. Takie zresztą opinie co do dalszych prac nad tym projektem były zgłaszane przez wszystkie kluby poselskie. Efektem tego była praca w Komisji Finansów Publicznych na posiedzeniach w dniach 22 i 23 września br., czyli wczoraj i dzisiaj, i Komisja Finansów Publicznych przedkłada sprawozdanie.

    Chcę rozpocząć od tego, iż w tym projekcie uwzględniono szereg uwag, które były podnoszone przez państwa posłów w trakcie pierwszego czytania, ale również szereg uwag, które pojawiały się w dyskusji na posiedzeniu Komisji Finansów Publicznych.

    Rozpoczynając prezentowanie tego projektu, chcę poinformować Wysoką Izbę, iż Komisja Finansów Publicznych stwierdziła, że ten projekt spełnia potrzeby tej grupy kredytobiorców, którzy zaciągnęli kredyty mieszkaniowe, zarówno w złotych, jak i w walutach obcych, i którzy znajdują się w trudnej sytuacji. Zatem w tym zakresie zaproponowano zmianę tytułu ustawy, doprecyzowując, że chodzi tutaj o zaciągnięte kredyty mieszkaniowe. Wiele poprawek dotyczyło uczynienia tego projektu bardziej precyzyjnym, pokazującym, że chodzi tutaj o zwrotne wsparcie, bo w tym zakresie wsparcie kredytobiorców jest wsparciem zwrotnym, które przysługuje kredytobiorcom znajdującym się w trudnej sytuacji, ale po okresie korzystania z tego wsparcia jest ono zwracane do utworzonego specjalnego Funduszu Wsparcia Kredytobiorców. Doprecyzowano również zapisy dotyczące zaciągniętego kredytu, wskazując bardzo precyzyjnie, iż kredyt, na którego spłatę otrzymuje się wsparcie, musi być związany z zaspokojeniem potrzeb mieszkaniowych.

    Obszerna dyskusja w trakcie prac Komisji Finansów Publicznych dotyczyła m.in. sprawy adresatów tego wsparcia. Chcę przypomnieć, że w przedłożeniu poselskim to wsparcie zaadresowano do osób, które uzyskały status osoby bezrobotnej, osób, w przypadku których obciążenie związane ze spłatą rat kapitałowych i odsetek przekracza 60% dochodów, ale także do osób, w przypadku których wartość kredytu jest większa od zabezpieczenia, które postawiono przy udzieleniu tego kredytu. Dyskusja w tym zakresie... Aha, ten model dotyczył w przedłożeniu poselskim wsparcia osób, jeśli chodzi o określenie powierzchni mieszkania lub domu, na który zaciągnięty został kredyt. Odpowiednio powierzchnia mieszkania została określona na 75 m², a powierzchnia domu rodzinnego na 100 m². W trakcie tej dyskusji, mówiącej m.in. o adresatach, podnoszono uwagę dotyczącą powierzchni.

    Ostatecznie w tym sprawozdaniu wskazujemy, że pomoc jest traktowana jako stricte socjalne wsparcie osób znajdujących się w rzeczywiście trudnej sytuacji mieszkaniowej. Są to osoby, które mają status osoby bezrobotnej, a także obciążenie ich spłatą kredytu i odsetek przekracza 60% ich dochodów. Wykreślono zatem rozwiązanie, które mówi o wartości zabezpieczenia w stosunku do wysokości zaciągniętego kredytu. Chodzi o wskaźnik popularnie nazywany w sektorze bankowym wskaźnikiem LTV. Równocześnie zaadresowano tę pomoc do wszystkich kredytobiorców, a zatem poszerzyliśmy krąg osób, które mogą z tego rozwiązania skorzystać.

    Pani minister w trakcie pierwszego czytania wskazywała, iż dzisiaj około 38 tys. kredytów jest obsługiwanych nieregularnie, a zatem możemy stwierdzić, że do podmiotów, które spełniają te kryteria, w przypadku których kredyty są dzisiaj obsługiwane nieregularnie, może trafić to wsparcie zwrotne. O tym wsparciu zwrotnym mówiliśmy w trakcie pierwszego czytania. W tym zakresie nie dokonano żadnej zmiany, a zatem wsparcie zwrotne w wysokości do kwoty 1500 zł miesięcznie może być wykorzystywane przez okres 18 miesięcy przez osobę, która spełnia warunki zaproponowane w tym projekcie ustawy.

    Jeżeli potrzeby dotyczące obsługi kredytu są mniejsze, czyli wartość raty kapitałowo-odsetkowej jest niższa niż 1500 zł, to wsparcie to będzie odpowiednio w wysokości takiej, jak wynika to z wyliczenia. Jeżeli będą większe, to pułap maksymalnej pomocy określamy na kwotę 1500 zł. Wsparcie to jest wsparciem zwrotnym po skorzystaniu przez 18 miesięcy, jeżeli przez cały okres będzie wykorzystywane maksymalnie, będą spełniane przesłanki, o których mówiłam.

    Jeżeli osoba straci status osoby bezrobotnej - pewno bardzo by tego chciała - albo wysokość jej dochodów ulegnie w tym przedziale zmianie, to wsparcie nie będzie tej osobie przysługiwało. A zatem z momentem utracenia statusu osoby bezrobotnej ta osoba nie otrzymuje wsparcia.

    Chcę poinformować, że wsparcie zwrotne, o którym mówimy, będzie zwracane przez osobę, której takiego wsparcia udzielono, po dwóch latach od daty ostatniego skorzystania z takiego wsparcia i będzie to rozłożone na osiem lat. Jest to wsparcie, które jest nieoprocentowane, a zatem z tego tytułu nie ma żadnych dodatkowych kosztów.

    Kto będzie się na to składał albo z jakich środków będzie pochodziło to wsparcie? Tak jak wskazywaliśmy w przedłożeniu poselskim, na nowo uruchomiony Fundusz Wsparcia Kredytobiorców będą składały się banki. Banki będą w tym zakresie składały się proporcjonalnie do obliga kredytowego tych banków, tak aby na początku fundusz był napełniony środkami w wysokości 600 mln zł.

    Gdyby kredytobiorcy korzystali z tego funduszu i środki na nim zmalałyby do kwoty poniżej 100 mln zł, następować będą kolejne uzupełnienia tego funduszu do wysokości minimum 300 mln zł również przez podmioty, które powinny złożyć się na ten fundusz.

    Chcę powiedzieć o zasadzie czy procesie składania wniosków, ich rozpatrywania, obsługiwania takiego nowego funduszu, który tą ustawą zostanie wprowadzony. Państwo bardzo mocno krytykowali zaproponowane rozwiązanie polegające na tym, iż ma to być wniosek z odpowiednimi rygorami, o których mówi ustawa, odpowiednio przygotowany, wskazujący, jakie dodatkowe dokumenty trzeba do niego dołączyć. Dotychczas zadania dotyczące realizowania funkcji wypełnienia kryteriów przypisywaliśmy staroście powiatu. W trakcie pierwszego czytania ze strony wszystkich klubów, nawet ze strony wnioskodawców, ta instytucja... Długo rozmawialiśmy na ten temat. Padały informacje, że przepisano ten model, że jest on taki jak w przeszłości, w 2010 r., kiedy również udzielaliśmy wsparcia kredytobiorcom, ale z tytułu klęski powodzi.

    W tym przypadku krytyka ze strony wszystkich klubów spowodowała złożenie przez Klub Parlamentarny Platforma Obywatelska kompletu poprawek mówiących o nowym sposobie przeprowadzania całego procesu przyjmowania i rozpatrywania wniosków. A zatem w tym zakresie wnioski przygotowuje się i przesyła do Banku Gospodarstwa Krajowego, jeśli spełnia się określone kryteria. Bank Gospodarstwa Krajowego, po pierwsze, te wnioski gromadzi, a po drugie, podejmuje decyzję o przyznaniu takiej pomocy i obsłudze dokonywanej na konto kredytobiorcy przeznaczone do przekazywania zwrotnego wsparcia. Bank Gospodarstwa Krajowego z tego tytułu, że będzie w nim usytuowany Fundusz Wsparcia Kredytobiorców - o napełnianiu tego funduszu powiedziałam - będzie pobierał opłaty za prowadzenie tej obsługi. Tak się dzieje w przypadku innych funduszy, którymi zarządza Bank Gospodarstwa Krajowego. W celu zapewnienia poprawności, skuteczności tego działania powołuje się radę funduszu i określa przedstawicieli, którzy wchodzą w skład rady funduszu. Chcę przypomnieć, że w skład rady funduszu będą wchodzili m.in. przedstawiciel ministra finansów, który będzie pełnił funkcję przewodniczącego rady funduszu, przedstawiciel przewodniczącego Komisji Nadzoru Finansowego, przedstawiciel prezesa Banku Gospodarstwa Krajowego, przedstawiciel rzecznika finansowego oraz przedstawiciel kredytodawców, wskazany wspólnie przez pięć banków, które wpłacają najwyższą składkę lub najwyższe uzupełnienie.

    Dokonano również w poprawkach uzupełnienia formuły podejmowania uchwał i bardzo jasno określono, że uchwały podejmowane są zwykłą większością głosów w obecności co najmniej trzech członków rady, a w przypadku równej liczby głosów będzie decydował głos przewodniczącego funduszu. W tej kwestii były pytania już w trakcie pierwszego czytania. Pani minister, przypomnę, objaśniała, że uczestniczenie w ciele przedstawicieli poszczególnych instytucji nie będzie dawało żadnych gratyfikacji członkom rady funduszu. Rada funduszu za swoją pracę, za tę obsługę będzie mogła pobierać prowizję. W tym zakresie określi to rozporządzenie ministra finansów.

    Wskazujemy również możliwość i dajemy delegację - Bank Gospodarstwa Krajowego będzie mógł dać kredytodawcom delegację do obsługi całego procesu powiadamiania i informowania kredytobiorców, przypominania kredytobiorcom o decyzjach podejmowanych przez Bank Gospodarstwa Krajowego, łącznie z możliwością delegacji do podpisania umowy pomiędzy Bankiem Gospodarstwa Krajowego a kredytobiorcą o uzyskaniu wsparcia z tego funduszu.

    Doprecyzowaliśmy również poprawkami, i zostały one przyjęte w komisji, kwestię możliwości zwolnień z podatku PIT takiego wsparcia. A zatem wskazujemy także, w jakim okresie i w jakiej formie kredytodawcy będą informowani o terminach wnoszenia wpłat na rzecz funduszu. W tym zakresie to przewodniczący Komisji Nadzoru Finansowego będzie informował o wysokości środków, które poszczególni kredytodawcy powinni wnieść na rzecz funduszu wsparcia. Określamy również w tym projekcie ustawy terminy, po pierwsze, pierwszego wniesienia wpłaty, a po drugie, rozpoczęcia dokonywania wypłat. Określamy także, że wnioski, które zostaną złożone przez kredytobiorców, winny być rozpatrzone w terminie 30 dni.

    To rozwiązanie - zmierzam do końca - jest rozwiązaniem kompleksowym. Rozmawialiśmy o tym, dyskusja na posiedzeniu komisji finansów dotyczyła m.in. tego, że jeśli chodzi o podmioty, które udzielają kredytów, które są zaklasyfikowane do innych grup ryzyka i nieterminowo obsługiwane, w tym zakresie powinniśmy powiązać model dokonywania wpłat. Niemniej jednak do dzisiaj takiego rozwiązania w tym projekcie nie wprowadzono.

    Chciałabym powiedzieć, że komisja nie przyjęła dwóch poprawek mówiących m.in. o składzie rady funduszu. Pojawiła się propozycja poprawki Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość dotyczącej tego, że do rady funduszu powinni być delegowani przedstawiciele kredytodawców. Jeżeli mówimy o przedstawicielach kredytodawców, to są to przedstawiciele banków i spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych. Ten projekt jest adresowany zarówno do kredytodawców, którymi są banki, jak i do kredytodawców, którymi są spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe. Ta poprawka nie zyskała przychylności Komisji Finansów Publicznych, a zatem nie znalazła się w sprawozdaniu.

    Chciałabym powiedzieć, że dyskusja była bardzo poważna i że jest to projekt rzeczywiście zaadresowany do kredytobiorców, którzy takiej pomocy potrzebują. Chciałabym również poinformować tych z państwa, którzy nie uczestniczyli w posiedzeniu Komisji Finansów Publicznych, że uczestniczyły w nim również podmioty społeczne i w tym zakresie wyrażały się bardzo przychylnie o dokonanych zmianach, głównie o zmianach w odniesieniu do adresatów tego projektu, o tym, iż adresujemy go do wszystkich, którzy zaciągnęli kredyty, a mają kłopot ze spłatą, bez wskazywania jakichkolwiek norm powierzchni. Te poprawki zyskały akceptację przedstawicieli strony społecznej, którzy uczestniczyli w posiedzeniu Komisji Finansów Publicznych.

    Jestem przekonana, że jest właściwe zaproponowane rozwiązanie dotyczące wejścia ustawy w życie w terminie 90 dni od daty jej ogłoszenia, z tym że niektóre przepisy wejdą w życie w terminie 14 dni, tak żeby przygotować proces uruchomienia funduszu, powołania rady, delegowania przedstawicieli, ale także napełniania tego funduszu środkami, czyli dokonywania wpłat przez podmioty obowiązane. Chodzi o to, żeby ten proces mógł zostać uruchomiony.

    Raz jeszcze wyrażam pełne przekonanie, iż ten poselski projekt ustawy, który dzisiaj jest własnością parlamentu i o którym przedstawiam sprawozdanie, zyska akceptację państwa posłów. Chciałabym zarekomendować Wysokiej Izbie jego przyjęcie.

    Chcę też poinformować już na koniec, że Związek Powiatów Polskich takie rozwiązanie, iż starosta nie będzie w tym procesie uczestniczył, a przenosimy to na taką instytucję, jaką jest Bank Gospodarstwa Krajowego, przyjął z dużym zadowoleniem.

    W tym miejscu, bo może nie na koniec, chciałabym podziękować bardzo serdecznie pani minister Izabeli Leszczynie i przedstawicielom Ministerstwa Finansów, bo ten projekt był przygotowywany w Ministerstwie Finansów, a został zgłoszony jako projekt poselski z uwagi na pilność prac. Był on konsultowany w trakcie prac parlamentarnych z różnymi podmiotami, bo one przesyłały swoje opinie, ekspertyzy i uczestniczyły w posiedzeniach komisji.

    Pani minister, na pani ręce dla wszystkich, którzy w resorcie finansów pracowali nad tym projektem, chciałabym przekazać podziękowania. Myślę, że kredytobiorcy będą zadowoleni z tego rozwiązania. Dziękuję bardzo. (Oklaski)