7 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw (druki nr 3590 i 3613).

Poseł Sprawozdawca Tomasz Piotr Nowak:

    Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Przedstawiam sprawozdanie o projekcie ustawy o zmianie ustawy Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw, druki nr 3590 i 3613.

    W związku z uchwaleniem unijnego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1227/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie integralności i przejrzystości hurtowego rynku energii, tzw. rozporządzenia REMIT, powstała konieczność dostosowania regulacji krajowych, głównie ustawy Prawo energetyczne, w celu zapewnienia skutecznego stosowania tego rozporządzenia. Rozporządzenie REMIT, które zgodnie z art. 288 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej bezpośrednio obowiązuje w polskim porządku prawnym, wiąże w całości wszystkie państwa członkowskie UE i jest w nich bezpośrednio stosowane, nie wymaga implementacji do krajowego porządku prawnego. Jednakże w celu zapewnienia jego stosowania konieczne jest dokonanie odpowiedniej modyfikacji przepisów, w szczególności poprzez rozszerzenie uprawnień niektórych organów regulacyjnych oraz określenie sankcji za dokonywanie naruszeń obowiązków przewidzianych w przepisach rozporządzenia.

    Rozporządzenie w sprawie integralności i przejrzystości rynku energii zawiera spójne przepisy dostosowane do specyfiki rynków energii. Sformułowane zostało w celu skutecznego wykrywania nadużyć na rynku polegających na niewłaściwym wykorzystywaniu informacji wewnętrznych, dokonywaniu manipulacji i prób manipulacji w obrocie produktami energetycznymi oraz zapobiegania tym nadużyciom. Rozporządzenie przewiduje ścisłą współpracę pomiędzy Agencją ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki a krajowymi organami regulacyjnymi oraz innymi właściwymi organami w celu monitorowania rynków energii elektrycznej i gazu oraz zapewnienia podejmowania skutecznych i skoordynowanych działań egzekwujących jego przepisy. Głównym celem rozporządzenia REMIT jest zwalczanie nadużyć na hurtowym rynku energii. Zgodnie z zaleceniami zawartymi w preambule rozporządzenia REMIT państwa członkowskie powinny zapewnić egzekwowanie przepisów niniejszego rozporządzenia poprzez stworzenie odpowiednich regulacji, jak również dostosowanie do nich regulacji krajowych, w szczególności poprzez określenie proporcjonalnych, skutecznych i odstraszających sankcji za naruszenie przepisów REMIT oraz zapewnienie, aby sankcje te odzwierciedlały wagę naruszeń, szkodę wyrządzoną konsumentom oraz potencjalne korzyści osiągnięte w wyniku obrotu prowadzonego w oparciu o informacje wewnętrzne i manipulację na rynku. Obecnie w Polsce nie ma przepisów prawnych regulujących to zagadnienie.

    Zgodnie z przepisami rozporządzenia REMIT obowiązek stosowania i egzekwowania określonych w nim obowiązków spoczywa na krajowych organach regulacyjnych. W Polsce funkcję takiego organu pełni oczywiście prezes Urzędu Regulacji Energetyki działający na podstawie przepisów ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne. Z uwagi na fakt, że zapewnienie stosowania rozporządzenia REMIT wymaga współpracy organu właściwego w sprawach ochrony konkurencji i konsumentów oraz organu właściwego w zakresie nadzoru nad rynkiem finansowym, którymi są prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz Komisja Nadzoru Finansowego, konieczne było również dokonanie zmian w ustawach regulujących te obszary. W związku z tym oprócz zmian w ustawie Prawo energetyczne planuje się nowelizację ustawy z dnia 26 października 2012 r. o giełdach towarowych, ustawy z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym oraz ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów.

    Celem przedmiotowego projektu jest zapewnienie stosowania przepisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady, tzw. rozporządzenia REMIT. W konsekwencji w projekcie przedmiotowej ustawy poszerzono słowniczek ustawowy o nowe definicje legalne, którymi posługuje się rozporządzenie REMIT. Są to: informacja wewnętrzna, manipulacja na rynku, próba manipulacji na rynku, produkty energetyczne sprzedawane w obrocie hurtowym, uczestnik rynku. Zastosowano technikę odesłania do definicji znajdujących się w rozporządzeniu REMIT. Rozszerzono uprawnienia prezesa Urzędu Regulacji Energetyki o współpracę z Agencją ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki, organami regulacyjnymi państw członkowskich Unii Europejskiej oraz UOKiK i KNF w zakresie niezbędnym do wykonania obowiązków wynikających z tego rozporządzenia, przekazywanie ACER informacji o podejrzeniach manipulacji na rynku, zapewnienie możliwości rejestrowania się uczestników hurtowego rynku energii, prowadzenie kontroli w sprawie niewłaściwego wykorzystania informacji wewnętrznej na rynku energii - w tym celu bardzo szczegółowo określono procedurę prowadzenia kontroli i postępowania wyjaśniającego, i wreszcie rozszerzono je o możliwość nałożenia kar pieniężnych. Określono podstawę prawną do współpracy organów krajowych URE, UOKiK i KNF ze sobą oraz z agencją europejską w ramach wykonywania obowiązków nałożonych przez rozporządzenie REMIT, mają one możliwość zawierania porozumień. Określono, kiedy tajemnica służbowa może być ujawniona i na żądanie jakich organów, np. ABW, NIK czy URE, oraz przypadki, które nie naruszają zakazu ujawniania tajemnicy służbowej, np. zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa. Określono sankcje za dokonywanie naruszeń obowiązków przewidzianych w przepisach rozporządzenia. Są to sankcje administracyjne - kara pieniężna wymierzana przez prezesa URE w wysokości od 10 tys. zł do miliona złotych, m.in. za nieprzekazywanie informacji na temat transakcji zawartych na hurtowym rynku energii, za dokonywanie sprzedaży produktów energetycznych na hurtowym rynku energii bez wymaganego wpisu do rejestru, a także sankcje karne za dokonywanie manipulacji lub prób manipulacji na hurtowym rynku energii, za sprzeczne z prawem wykorzystywanie informacji, za ujawnianie informacji wewnętrznej, za ujawnienie tajemnicy służbowej - kara grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności.

    Zmiany dotyczące innych ustaw są następujące: w ustawie o giełdach towarowych - uzupełnienie przepisów ustawy o regulacje mające na celu zwiększenie bezpieczeństwa obrotu produktami energetycznym na giełdzie towarowej oraz uwzględniające istotną rolę prezesa Urzędu Regulacji Energetyki w realizacji rozporządzenia REMIT; w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej - wyłączenie z procedury kontroli prowadzonej przez prezesa URE pewnych ograniczeń mających na celu zapewnienie maksymalnej skuteczności kontroli dokonywanej przez prezesa URE, związanej ze stosowaniem rozporządzenia REMIT; w ustawie o nadzorze nad rynkiem finansowym - rozszerzono zakres przedmiotowy nadzoru nad rynkiem kapitałowym o produkty energetyczne sprzedawane w obrocie hurtowym, są to instrumenty finansowe, oraz określono podstawę prawną do współpracy organów regulacyjnych; w ustawie o ochronie konkurencji i konsumentów - określono podstawę prawną do współpracy Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z innymi krajowymi organami regulacyjnymi oraz ACER.

    Ponadto w projekcie zawarto trzy rozwiązania, które nie są bezpośrednio związane z rozporządzeniem REMIT, lecz wymagają modyfikacji: 1) redukcja obowiązków sprawozdawczych niektórych przedsiębiorstw energetycznych przez wyłączenie ich z obowiązku sporządzania sprawozdań finansowych o rozszerzonym zakresie, tj. odrębna rachunkowość dla poszczególnych rodzajów wykonywania odmiennej działalności - modyfikacja pod względem zgodności z prawem Unii Europejskiej; 2) wyeliminowanie obligatoryjnego pobierania opłat za sprawdzenie kwalifikacji od osób kierujących wnioski do komisji powołanych przez Ministerstwo Obrony Narodowej; celem jest wyeliminowanie konieczności dublowania kosztów związanych z zapewnieniem w resorcie obrony narodowej obsługi urządzeń energetycznych; 3) techniczna modyfikacja odesłań w ustawie Prawo energetyczne do aktualnie obowiązującego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie zgłaszania Komisji projektów inwestycyjnych dotyczących infrastruktury energetycznej w Unii Europejskiej.

    Przedmiotowy projekt skierowano 30 czerwca 2015 r. do pierwszego czytania, a pierwsze czytanie projektu ustawy odbyło się 7 lipca 2015 r., podczas którego przyjęto nieliczne poprawki o charakterze wyłącznie legislacyjnym, w związku z czym projekt podczas pierwszego czytania nie uległ żadnym merytorycznym modyfikacjom.

    Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Uważam, że projekt ustawy, po jego uchwaleniu w prezentowanym kształcie, przyczyni się do wzrostu przejrzystości hurtowego rynku energii, a tym samym do jego rozwoju. Dzięki większej integralności i przejrzystości hurtowych rynków energii będziemy mieli do czynienia z otwartą i uczciwą konkurencją na hurtowych rynkach energii, co jest w interesie wszystkich jego uczestników, a w szczególności w interesie odbiorców końcowych energii. Skuteczne monitorowanie rynku na szczeblu Unii oraz na szczeblach krajowych ma zasadnicze znaczenie dla wykrywania nadużyć na hurtowych rynkach energii i zapobiegania im, a skuteczne mechanizmy kontroli oraz odstraszające sankcje za wszelkie manipulacje na hurtowym rynku energii uzupełniają cały system, którego głównym celem jest zapewnienie przejrzystości tego skomplikowanego segmentu rynku. Dziękuję bardzo. (Oklaski)