2 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych o rządowym projekcie ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z realizacją ustawy budżetowej (druki nr 2854 i 2915).

Poseł Sprawozdawca Paweł Arndt:

    Bardzo dziękuję.

    Panie Marszałku! Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Pani Minister! Komisja Finansów Publicznych wczoraj zakończyła prace nad projektem ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z realizacją ustawy budżetowej, zwanej ustawą okołobudżetową. Ustawa okołobudżetowa to nic innego jak zbiór ustaw, które umożliwią realizację budżetu w kolejnym roku. Ustawa okołobudżetowa towarzyszy właściwie każdemu budżetowi, jak tylko sięgnąć pamięcią.

    Może warto na początku przypomnieć, że są pewne elementy, pewne czynniki, które w jakiejś mierze determinują przygotowanie ustawy okołobudżetowej, a także ustawy budżetowej. Pierwsza sprawa to kwestia procedury nadmiernego deficytu. Polska jest objęta tą procedurą. Co prawda jakiś czas temu została ona zawieszona, niemniej jednak problem istnieje i tu nie chodzi tylko o to, aby sprostać unijnym wymogom, ale przecież to jest po prostu dla naszego dobra i do tego trzeba zmierzać.

    I druga sprawa. Zgodnie z ustawą o finansach publicznych obowiązuje stabilizująca reguła wydatkowa i ona również ma wpływ na to, co zostało zapisane w projekcie ustawy okołobudżetowej, a także w samym projekcie budżetu.

    Co zawiera ustawa okołobudżetowa? To jest właśnie szereg zmian w wielu - w kilkunastu - ustawach, m.in. dotyczy to sprawy zamrożenia funduszu wynagrodzeń w jednostkach sfery budżetowej. Oczywiście nie jest to jednoznaczne z zamrożeniem poszczególnych wynagrodzeń pracowniczych. Od tej reguły jest szereg wyjątków, takim wyjątkiem są np. instytuty Polskiej Akademii Nauk. To jest oczywiste, bo preferowana jest aktywność naukowa. Instytuty te otrzymują granty, a żeby je realizować, potrzeba dodatkowych środków. Jedne instytuty mają więcej grantów, więc potrzebują więcej pieniędzy. W związku z tym to jest wytłumaczone. Jest też szereg instytucji, w tym instytucji kultury, które zwiększają zakres swojej działalności, poszerzają zakres działania, w związku z czym również potrzebują środków na etaty i te pieniądze są zagwarantowane właśnie w tej omawianej ustawie.

    Co jeszcze ponadto mamy w projekcie ustawy? Kwestie zamrożenia wydatków na zakładowe fundusze świadczeń socjalnych, kwestie finansowania niektórych wydatków z Funduszu Pracy. Mówi się tutaj o sposobie dysponowania częścią środków przeznaczonych dla samorządów terytorialnych na subwencję oświatową, są też zapisy dotyczące możliwości udzielania Agencji Rozwoju Przemysłu dotacji na restrukturyzację Przewozów Regionalnych. Inne zmiany dotyczą sposobu naliczania podatku akcyzowego. Są tu też zawarte zmiany dotyczące sposobu przeznaczania środków Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej. Inne zmiany dotyczą finansowania składek dla organizacji międzynarodowych z funduszy ochrony środowiska, kwestie rozliczania SKOK-ów, należności za nadzór. Szereg właśnie takich rozwiązań zawarty jest w projekcie ustawy okołobudżetowej.

    Chciałbym się skupić przede wszystkim na tym, w jaki sposób Komisja Finansów Publicznych pracowała nad projektem ustawy, w jaki sposób omawiała problemy, w jaki sposób podejmowała decyzje i jakie to były decyzje.

    Komisja Finansów Publicznych podzieliła swoją pracę nad projektem ustawy na dwie części. W pierwszej rozpatrywaliśmy dość szczegółowo niektóre problemy. W tej dyskusji brali udział przedstawiciele środowisk, które zainteresowane były rozstrzygnięciami tej ustawy, i myślę, że to było dobre rozwiązanie, to był dobry pomysł, bo ta dyskusja, jak sądzę, pomogła nam w podejmowaniu decyzji potem, już przy rozpatrywaniu poszczególnych zapisów projektu ustawy.

    I tak pierwszym problemem, który omówiliśmy, była kwestia art. 34. Dotyczy on samorządów terytorialnych i przeznaczania części środków subwencji oświatowej na edukację dzieci i młodzieży niepełnosprawnych. To jest znaczący problem. W ramach subwencji oświatowej jest zagwarantowana czy też zapisana pewna część środków właśnie na edukację dzieci niepełnosprawnych, natomiast nie wszystkie samorządy właśnie te środki na ten cel przeznaczają. I tutaj wywołana została na ten temat dyskusja. Właściwie głos zabierał z jednej strony przedstawiciel środowisk samorządowych, a ściślej mówiąc, Związku Powiatów Polskich, a z drugiej strony przedstawiciele rodziców, stowarzyszeń, które zajmują się dziećmi niepełnosprawnymi. Przedstawiciel Związku Powiatów Polskich podawał w wątpliwość zapis w projekcie ustawy, krytykował go, bo uważał że taki zapis nie powinien mieć miejsca, ponieważ to w jakiejś mierze ogranicza samorządność. Uważa, że ponieważ jest to zapisane w subwencji, samorządy terytorialne mają prawo do decydowania o tym, jak te środki będą wydawane.

    Z drugiej strony jednak pojawiły się zupełnie odmienne głosy przedstawicieli różnych stowarzyszeń: stowarzyszenia dzieci z autyzmem, stowarzyszenia ˝Nie-grzeczne dzieci˝ i wielu innych. Uważali oni zdecydowanie, że ten zapis powinien zostać utrzymany. Chodzi o to, aby jednak samorządy terytorialne przeznaczały pieniądze, które są zapisane na edukację dzieci niepełnosprawnych, czyli kwotę nie niższą niż ta zapisana w subwencji, właśnie na ten cel. Myślę, że istotna tu jest też informacja, że Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego akceptowała właśnie takie rozwiązanie, które zostało zapisane w projekcie ustawy okołobudżetowej.

    Kolejny problem, który był omawiany, dotyczył akcyzy na papierosy. I tutaj udział w tej dyskusji wzięli przede wszystkim przedstawiciele producentów papierosów, producentów tytoniu. Przede wszystkim zgadzali się z tym i byli zadowoleni z faktu, że w kolejnym roku, w roku 2015, nie będzie podwyżki akcyzy na papierosy. Wszyscy pamiętamy, że w poprzednich projektach czy też poprzednich ustawach okołobudżetowych ta akcyza była podnoszona. Musieliśmy dążyć do tego minimum, które nakłada na nas Unia Europejska. W roku 2015 tej potrzeby już nie ma, w związku z czym akcyza nie zostaje podwyższona.

    Zostały natomiast podniesione dwa inne problemy. Pierwszy dotyczy tzw. minimalnej stawki podatku akcyzowego. Niektórzy producenci uważali, że brak zamrożenia tej stawki spowoduje podniesienie ceny na najtańsze papierosy. Ale były też inne głosy, także producentów tych najtańszych papierosów, którzy uważali, że jest to marginalna sprawa i że taki zapis może zostać, że bardziej istotne jest to, że nie zmieniamy całego systemu poboru stawki akcyzowej, aniżeli teraz jeszcze próba wprowadzenia tego typu zmian.

    Natomiast największy problem w tej części dyskusji spowodowała sprawa zmiany opodatkowania cygar i cygaretek. Do tej pory cygara i cygaretki były opodatkowane od sztuki i była stawka za tysiąc sztuk. Teraz jest propozycja, żeby to było od wagi. Z czego to wynika? Okazuje się, że niektórzy producenci próbują omijać tutaj prawo. Niektóre cygara tylko z nazwy są cygarami - są to olbrzymie cygara, z których tytoniu produkuje się papierosy. Jest to próba omijania prawa i w ten sposób wykorzystuje się czy wykorzystywało się w niektórych przynajmniej przypadkach kwestię płacenia wyższego podatku akcyzowego. Tu również wielu producentów zgodziło się z tym, że zapisy w projekcie budżetu są jednak słuszne i że taki proceder powinien być w przyszłości uniemożliwiony.

    Kolejna kwestia, która była poruszona w części dotyczącej dyskusji nad zapisami, przynajmniej niektórymi zapisami projektu ustawy, dotyczyła SKOK-ów i rozliczania składek zaległych, które SKOK-i powinny zapłacić z tytułu nadzoru. Przedstawiciel kasy krajowej uważał, że prawo nie powinno działać wstecz, ponieważ te rozliczenia dotyczą lat 2012 i 2013. W sumie, jak potem przekazał nam informacje przewodniczący Komisji Nadzoru Finansowego, jest to kwota ok. 4700 tys. zł. Przewodniczący Komisji Nadzoru Finansowego jasno stwierdził, że to nie jest kwestia działania prawa wstecz, że SKOK-i przecież wiedziały o tym, że takie składki z tytułu nadzoru trzeba zapłacić, i ta sprawa powinna zostać wreszcie uregulowana. Zresztą część tej składki również kierowana jest do kasy krajowej.

    Kolejna sprawa, która była omawiana dość szeroko, to są zapisy art. 3. One dotyczą finansowania staży podyplomowych i szkolenia specjalizacyjnego z Funduszu Pracy. To już jest kolejny rok, kiedy właśnie tak to się odbywa, te szkolenia i staże są finansowane z Funduszu Pracy i chyba się wszyscy już do tego przyzwyczailiśmy. Na posiedzeniu komisji ta sprawa nie wywołała aż tak wielkiej dyskusji. Dyskusję natomiast wywołał inny problem, a mianowicie kwestia tego, że z ustawy wynika, iż lekarze odbywający specjalizację nie powinni zmieniać tej specjalizacji w trakcie jej odbywania i nie powinno się również zmieniać miejsca, w którym te staże się odbywają. Wydaje się, że jest to zapis dość racjonalny. Myślę, że minister zdrowia powinien jednak wiedzieć i podejmować decyzje, gdzie jakie specjalizacje są potrzebne i ile tych specjalizacji jest. Środowisko lekarskie, reprezentowane przez Naczelną Radę Lekarską, jednak było innego zdania. Uważało ono, że taki zapis nie powinien mieć miejsca, że powinno być tak jak do tej pory, żeby lekarze po studiach odbywający specjalizację mogli zmieniać tę specjalizację, mogli zmieniać miejsce. Ten zapis jest dosyć istotny, ponieważ tutaj jest próba racjonalizacji wydawania tych środków. Chodzi o to, aby maksymalnie wykorzystać środki z budżetu państwa na maksymalną liczbę lekarzy, którzy specjalizacje mogą odbywać. Jest szansa, że wszyscy absolwenci szkół medycznych od roku 2012 takie specjalizacje w najbliższym czasie mogliby odbyć.

    To była pierwsza część pracy Komisji Finansów Publicznych - dość szczegółowa dyskusja nad niektórymi zapisami projektu ustawy. W drugiej części rozpatrywaliśmy już szczegółowo zapisy samej ustawy.

    Do ustawy zgłoszono 14 poprawek. Jedna z tych poprawek została wycofana. Czego dotyczą te poprawki? Przede wszystkim skreślenia niektórych artykułów samej ustawy. Dotyczy to między innymi zamrożenia funduszu świadczeń socjalnych, zakładowych funduszy świadczeń socjalnych dla nauczycieli, dla pracowników publicznych szkół wyższych. Tutaj przeważyła opcja, że jednak niestety musimy oszczędzać, że jest to problem, który cały czas nad nami ciąży, i rozwiązanie dotyczące skreślenia tych artykułów nie zostało przyjęte.

    W jednej z poprawek autorzy proponowali, aby skreślić te artykuły, które dotyczą finansowania staży podyplomowych i szkoleń specjalizacyjnych z Funduszu Pracy, a zwłaszcza tych części, które są związane z możliwością zmiany specjalizacji i miejsca specjalizacji. Ta poprawka nie została przyjęta. Natomiast została przyjęta poprawka, która umożliwia zmianę miejsca odbywania szkolenia specjalizacyjnego, ale nie wcześniej niż po upływie roku od dnia zakwalifikowania się do odbywania tego szkolenia.

    Kolejna z poprawek dotyczyła spraw akcyzowych. Mówiłem o tym dość szeroko. W tej poprawce zakłada się między innymi zmianę sposobu naliczania akcyzy na cygara i cygaretki, dość szczegółowo ta poprawka była omawiana. Biuro Legislacyjne tutaj wytknęło również szereg błędów legislacyjnych, w rezultacie poprawka nie została przyjęta. Również nie została przyjęta poprawka, która mówiła o skreśleniu art. 11 dotyczącego SKOK-ów. Też mówiłem o tym szerzej, SKOK-i nie zostaną zwolnione z zapłaty zaległych składek. Taką decyzję właśnie podjęła komisja.

    Poprawką, która wywołała żywą dyskusję w czasie prac komisji, była poprawka dotycząca Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej. Autorzy tej poprawki również proponowali skreślić art. 30. Art. 30 mówi o tym, że Fundusz Rozwoju Kultury Fizycznej może również służyć do finansowania sportu wysoko kwalifikowanego. Rok 2015 jest rokiem przedolimpijskim, w związku z tym będą przygotowania do olimpiady, różnego rodzaju kwalifikacje i warto sięgnąć po te pieniądze, żeby ten sport wspomóc. Generalnie Fundusz Rozwoju Kultury Fizycznej powstał na mocy ustawy o grach hazardowych i raczej jest skierowany do osób młodych, do osób niepełnosprawnych. Z tego funduszu mogą być również finansowane pewnego rodzaju inwestycje i remonty. Dyskusja była tutaj dość ciekawa; to jest jedna z tych poprawek, które zostały odrzucone bardzo niewielką ilością głosów. Komisja uznała jednak, że minister kultury fizycznej może sięgnąć po te pieniądze, aby dofinansować sport wysoko kwalifikowany. Wyraz ˝może˝ właśnie tu jest dość istotny: minister nie musi z tego korzystać, ale ta ustawa daje mu taką możliwość.

    Ostatnia z poprawek dotyczyła spraw związanych z biokomponentami i biopaliwami. Posłowie proponowali skreślić artykuł, który umożliwia niestosowanie przepisu dotyczącego tworzenia funduszy na promocję tych właśnie biokomponentów i paliw ciekłych. Komisja jednak uznała, że ze względu na potrzebę szukania środków, rezerw i oszczędności takiej poprawki nie przyjmie.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Tyle chciałem powiedzieć o pracy Komisji Finansów Publicznych nad projektem ustawy okołobudżetowej. W imieniu Komisji Finansów Publicznych chciałbym zwrócić się do Wysokiej Izby o poparcie i przyjęcie sprawozdania Komisji Finansów Publicznych zawartego w druku nr 2915. Bardzo dziękuję.