21, 22 i 23 punkt porządku dziennego:

  21. Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych o sprawozdaniu z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2014 r. wraz z przedstawioną przez Najwyższą Izbę Kontroli analizą wykonania budżetu państwa i założeń polityki pieniężnej w 2014 r. oraz komisyjnym projektem uchwały w przedmiocie absolutorium (druki nr 3459, 3509 i 3649).
  22. Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych o przedstawionej przez prezesa Rady Ministrów ˝Informacji o poręczeniach i gwarancjach udzielonych w 2014 roku przez Skarb Państwa, niektóre osoby prawne oraz Bank Gospodarstwa Krajowego˝ (druki nr 3546 i 3650).
  23. Sprawozdanie z działalności Narodowego Banku Polskiego w 2014 roku (druk nr 3439) wraz ze stanowiskiem Komisji Finansów Publicznych (druk nr 3557).

Poseł Paweł Arndt:

    Dziękuję bardzo.

    Panie Marszałku! Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Dyskusję o wykonaniu budżetu państwa przez Radę Ministrów w 2014 r. rozpoczynamy w dość szczególnym okresie, bo za trzy miesiące będą wybory. Obawiam się, że nie jest to nadzwyczaj dobry moment na merytoryczną dyskusję o dochodach i wydatkach budżetu państwa, o długu publicznym, o deficycie. Już słyszę hasło: Polska w ruinie. Zresztą jest to hasło od jakiegoś czasu często powtarzane w nadziei, że utkwi w pamięci wyborców. W ubiegłym roku słyszałem hasło czy też sformułowanie, że sytuacja w Polsce jest jak film katastroficzny. Takie malownicze porównania pewnie mogą być przywoływane też dzisiaj. Jak jest naprawdę? Mam nadzieję, że ta dyskusja pomoże nam odpowiedzieć na to pytanie. Poznaliśmy ocenę Najwyższej Izby Kontroli przedstawioną przez pana prezesa, a Komisji Finansów Publicznych zostały zaprezentowane ekspertyzy sporządzone przez niezależnych ekspertów, profesorów ekonomii. Wszystkie one pozytywnie odnoszą się do wykonania budżetu państwa w 2014 r.

    Dzisiaj oceniamy, jak przebiegało zarządzanie dochodami i wydatkami budżetu państwa w 2014 r., ale sądzę, że powinniśmy się też zastanowić, czy to zarządzanie zmierzało tylko do tego, aby zmniejszyć deficyt lub ograniczyć wzrost długu, czy też stwarzano również warunki sprzyjające wzrostowi gospodarczemu, rozwojowi gospodarki, a także temu, by mieszkańcom naszego kraju po prostu żyło się łatwiej. Jestem przekonany, że tak właśnie było. Aby właściwie ocenić dochody i wydatki w każdym roku budżetowym, trzeba zwrócić uwagę na zewnętrzne i wewnętrzne warunki, w jakich realizowany był budżet. Sytuacja gospodarcza Polski w ciągu roku 2014 była dość skomplikowana, a to ze względu na niepewność dotyczącą rozwoju sytuacji w Europie i na całym świecie. W pierwszych miesiącach wystąpiło wiele zjawisk, które spowodowały gwałtowne pogorszenie się nastrojów i doprowadziły do obniżenia prognoz, a były to: zajęcie Krymu przez Rosję, konflikt ukraińsko-rosyjski w Donbasie, rosnące ryzyko niestabilności politycznej i finansowej w krajach Europy Południowej, a zwłaszcza w Grecji, ekspansja Państwa Islamskiego na Bliskim Wschodzie czy też spowolnienie rozwoju gospodarek świata rozwijającego się, zwłaszcza Chin i Indii. Wszystko to wzbudzało niepokój, ale okazało się, że wpływ tych zagrożeń był mniejszy niż sądzono początkowo.

    Budżet państwa realizowany był w roku 2014 w warunkach utrzymującej się na średnim poziomie aktywności gospodarczej. W 2014 r. tempo wzrostu realnego PKB wyniosło 3,4% i było około dwukrotnie wyższe niż w dwóch poprzednich latach, kiedy to odpowiednio w latach 2012 i 2013 wynosiło 1,8% i 1,7%. Polska w ubiegłym roku była jedną z najszybciej rozwijających się gospodarek w Unii Europejskiej. Szybsze tempo wzrostu odnotowały jedynie Luksemburg - 5,6%, Irlandia - 4,8%, Węgry - 3,6% i Malta - 3,5%. Warto może też przypomnieć, że w latach największego kryzysu, w latach 2008-2013 Polska była zdecydowanym liderem, jeśli chodzi o wzrost PKB. W tych latach wzrost wyniósł ok. 20%, kiedy w Europie było to nieco poniżej zera, a druga w kolejności Słowacja miała wzrost o połowę niższy.

    Poprawa sytuacji na rynku pracy przy stabilizacji cen towarów i usług konsumpcyjnych wpłynęła na poprawę dynamiki realnych dochodów do dyspozycji gospodarstw domowych i w efekcie przyspieszenie tempa wzrostu konsumpcji gospodarstw domowych do 3,1% z 1,2% rok wcześniej. Wzrostowi konsumpcji sprzyjały również poprawa indeksu nastrojów konsumentów oraz wyższa dynamika kredytów konsumpcyjnych. Poprawa dynamiki konsumpcji oraz inwestycji wyraźnie przełożyła się na przyspieszenie tempa wzrostu popytu krajowego do 4,9% wobec praktycznie stagnacji w latach 2012-2013. Zwiększyły się również obroty w handlu zagranicznym, choć dynamika importu była wyższa niż eksportu.

    Kilka zdań o rynku pracy. Sytuacja na rynku pracy w 2014 r. stopniowo się poprawiała. Przeciętne zatrudnienie w gospodarce narodowej w 2014 r. było wyższe o 1% niż przed rokiem. Wzrost popytu na pracę sprzyjał spadkowi bezrobocia. Stopa bezrobocia rejestrowanego obniżyła się do 11,5% na koniec 2014 r. z 13,4% rok wcześniej.

    Liczba pracujących według BAEL, badania aktywności zawodowej, zwiększyła się o 1,9%, co oznacza najwyższą dynamikę od 2008 r. oraz większy wzrost liczby pracujących niż średnio w Unii Europejskiej. Tam było to 1,3%. W 2014 r. przyrost liczby pracujących w liczbach bezwzględnych był jednym z najwyższych w Unii Europejskiej. Pod tym względem Polska była czwarta po Wielkiej Brytanii, Francji i Niemczech, ale to oczywiście duże, znacznie liczniejsze kraje.

    Między innymi dzięki wzrostowi liczby pracujących w Polsce miał miejsce szybszy niż przeciętnie w Unii Europejskiej spadek bezrobocia. W 2014 r. stopa bezrobocia, znowu według BAEL, obniżyła się do 9% z 10,3% rok wcześniej i trzeci rok z rzędu była niższa od przeciętnej dla Unii Europejskiej, która w 2014 r. wyniosła 10,2%.

    Jeśli chodzi o sektor finansów publicznych, to nie ma wątpliwości, że dobrze wykonano budżet państwa w 2014 r. Deficyt budżetu państwa został zrealizowany na poziomie o ponad 13 mld niższym niż w 2013 r., osiągnął niecałe 29 mld zł wobec planowanych 47,5 mld zł. Tak niski deficyt był wynikiem zarówno wyższych niż planowano dochodów, jak i niższych niż planowano wydatków.

    Dochody budżetu państwa w 2014 r. wyniosły ponad 283,5 mld zł. Głównym motorem wzrostu dochodów budżetowych były wpływy z podatku od towarów i usług, które w stosunku do prognozy budżetowej były wyższe o 7,4% i o 9,6% wyższe w porównaniu z wykonaniem w roku 2013. Warto podkreślić, że wzrost dochodów z VAT nastąpił w warunkach ograniczenia bazy podatkowej. W 2014 r. po raz pierwszy w historii w gospodarce polskiej nie zanotowano inflacji, zaś spożycie prywatne, będące jednym z głównych elementów bazy podatku VAT, wzrosło nominalnie o 2,6%. Wysoka dynamika wzrostu wpływu z podatku VAT jest odzwierciedleniem dobrej kondycji polskiej gospodarki.

    Gdyby spojrzeć na inne dochody, to one również zostały zrealizowane zgodnie z planem. Dochody z innych podatków, z podatków dochodowych PIT i CIT były mniej więcej na poziomie 100%. Podobnie zresztą było w przypadku akcyzy. Oczywiście w przypadku akcyzy można mówić o dwóch podatkach czy źródłach, w których nie została wykonana planowana wielkość, myślę o wyrobach tytoniowych i alkoholu, ale mówiła już o tym pani poseł sprawozdawca, że były to warunki szczególne - rzeczywiście podniesiono akcyzę, w przypadku alkoholu nastąpił wzrost zakupu jeszcze przed rokiem 2014, natomiast w przypadku tytoniu, myślę, że nastąpiła jednak zmiana spożycia. Myślę, że mniej palimy i to jest z pewnością dobre także dla budżetu, mimo że dochody były mniejsze, bo sądzę, że wydatki na służbę zdrowia z tego tytułu będą niższe. Myślę, że również e-papierosy przyczyniły się do tego, że te wpływy w 2014 r. były nieco niższe.

    Jeśli chodzi o wydatki budżetu państwa, to one wyniosły ponad 312,5 mld zł i były o blisko 13 mld niższe niż zaplanowano w 2014 r. i blisko 9 mld niższe niż w roku 2013. Niewątpliwie czynnikiem wpływającym na ograniczenie wydatków w 2014 r. była reforma w zakresie otwartych funduszy emerytalnych.

    Mimo niższych wydatków ogółem udało się wprowadzić kilka nowych rozwiązań skutkujących wzrostem finansowania, ale z pewnością społecznie potrzebnych, jak udzielanie wsparcia rodzinom wielodzietnym i rodzinom z osobą niepełnosprawną. Nastąpił wzrost instytucji opieki nad dziećmi w wieku do lat trzech. Sfinansowano darmowy podręcznik. Realizowano szereg wydatków prorozwojowych w infrastrukturę, ale także w naukę, innowacyjność. Szczegółowiej o tych sprawach powiedzą koleżanki i koledzy z klubu Platformy Obywatelskiej.

    Państwowy dług publiczny na koniec 2014 r. wyniósł 47,8% PKB, zaś dług sektora instytucji rządowych i samorządowych - 50,1%. W porównaniu ze stanem na koniec 2013 r. zmniejszył się o 55,5 mld zł, natomiast według metodyki europejskiej - o 59,5 mld zł. Nasz dług publiczny wyniósł 50,1%. Pan prezes NIK przedstawiał, jak to jest w krajach Unii Europejskiej, w krajach strefy euro, my jesteśmy zdecydowanie poniżej średniej.

    Reforma emerytalna nie wpłynęła negatywnie na popyt na przetargach obligacji skarbowych ani na płynność rynku wtórnego, choć były takie obawy.

    Deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych według ESA, będący podstawą oceny finansów publicznych w Polsce przez Komisję Europejską, wyniósł w 2014 r. 52,2 mld zł, to jest 3,2% PKB. Oznacza to, że ukształtował się na poziomie dalece poniżej rekomendowanego przez Radę ECOFIN celu 3,9% PKB. W efekcie 19 czerwca 2015 r. Rada zakończyła procedurę nadmiernego deficytu wobec Polski i myślę, że można to uznać za duży sukces.

    Dwa zdania o podatkach, bo często mówimy, że w Polsce podatki są wyższe. Otóż Polska jest siódmym w Unii Europejskiej krajem pod względem najniższych obciążeń podatkowych. W 2014 r. obciążenia podatkowe w Polsce wyniosły 32% PKB, zaś średnia w Unii Europejskiej - 39,1%.

    Wydatki sektora instytucji rządowych i samorządowych w Polsce w roku 2014 były o ok. 3 punkty procentowe PKB niższe, niż wynosi średnia dla Unii Europejskiej: odpowiednio w Polsce 48,1 i 41,8 dla Unii Europejskiej. Znaczny udział w tych wydatkach mają inwestycje. Nakłady brutto na środki trwałe wyniosły w Polsce 4,4% PKB, dla porównania średnia w Unii Europejskiej - 2,9.

    Wysoki poziom inwestycji odnotowano także w całej gospodarce. W 2014 r. Polska zajęła czwarte miejsce wśród krajów o najwyższej dynamice realnej inwestycji w gospodarce. W Polsce było to 9,2%, w Unii Europejskiej - 2,5%. W porównaniu do 2007 r. Polska osiągnęła najwyższą w Unii Europejskiej realną dynamikę inwestycji w gospodarce.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Te wszystkie argumenty, które przedstawiłem, świadczą o tym, że budżet w 2014 r. został właściwie wykonany. Co więcej, stworzono warunki do dalszego rozwoju gospodarczego, nie zapominając jednocześnie o tych, którzy rzeczywiście potrzebują pomocy ze strony państwa.

    Wysoki Sejmie! W imieniu klubu Platformy Obywatelskiej wnoszę, aby Wysoka Izba udzieliła rządowi absolutorium za rok 2014. Bardzo dziękuję za uwagę. (Oklaski)

    (Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Marek Kuchciński)