2 punkt porządku dziennego:

Poseł Krystyna Skowrońska:

    Panie Marszałku! Szanowna Pani Premier! Państwo Ministrowie! Panie i Panowie Posłowie! Dzisiejsza debata nad przedłożonym przez rząd projektem budżetu państwa na rok 2015 to jedna z najważniejszych debat, gdyż poza określeniem wydatków sztywnych, które wynikają z obowiązku realizacji ustaw - przypomnę, że będą to m.in. ustawy dotyczące przeznaczenia środków dla samorządów, na szkolnictwo i naukę, w zakresie polityki społecznej, a także wydatków na wojsko - określamy również kierunki inwestowania w bezpieczeństwo obywateli i rozwój gospodarki. Warto zatem za panem ministrem przytoczyć w dzisiejszej debacie informacje dotyczące stanu polskiej gospodarki, a także prognoz makroekonomicznych, w oparciu o które konstruowano budżet, pokazać plan dochodów i wydatków państwa oraz budżet środków europejskich. Dlaczego właśnie w ten sposób i w takiej chronologii prezentować należy budżet? Z prostej przyczyny - aby mówić o faktach, o miejscu i sytuacji Polski w latach kryzysu, porównywać obiektywne zjawiska ekonomiczne w Polsce i w innych krajach europejskich. Tylko takie porównanie pokaże, jak radziliśmy sobie w okresie kryzysu, pozwoli również ocenić działania rządu w tym okresie.

    W latach 2008-2013 rozwijaliśmy się najszybciej spośród krajów Unii Europejskiej. Raz jeszcze warto przytoczyć informację o tym, że nasz skumulowany wzrost produktu krajowego brutto wyniósł ponad 20%. Pan minister mówił właśnie o tych danych. Dla porównania kolejna za nami Słowacja odnotowała skumulowany wzrost produktu krajowego brutto w wysokości 11%. Jeśli chodzi o porównanie do niemieckiej gospodarki, warto pokazać, że niemiecka gospodarka w zakresie skumulowanego wzrostu PKB odnotowała wartość 4,2%, Francja - 0,7%, średnia Unii Europejskiej to 0,9%, w Wielkiej Brytanii, Hiszpanii i we Włoszech mieliśmy spadki, a grecka gospodarka skurczyła się o 24%.

    Polska w 2014 r. nadal pozostaje jednym z liderów w zakresie wzrostu. Prognoza wzrostu produktu krajowego brutto, o czym mówił pan minister, wynosi w Polsce 3,2%. Za nami są Wielka Brytania i Niemcy ze wskaźnikiem 1,8%, średnia europejska wynosi 1,6%, w przedziale od 1 do 1,5% wzrostu PKB mieszczą się m.in. Francja i Hiszpania, a cypryjski PKB skurczył się o prawie 5%.

    Bezrobocie - to niezwykle trudny problem w okresie kryzysu i wszystkie gospodarki państw unijnych muszą sobie lepiej lub gorzej z tym poradzić. W żadnym przypadku nie możemy zaprzestać działań, które będą zmierzały do poprawy sytuacji. Jednakże stopa bezrobocia w Polsce jest niższa niż w strefie euro i niższa niż średnia unijna. A zatem chcę jeszcze przypomnieć, aby ta dyskusja była uporządkowana, że w 2007 r. byliśmy na drugim od końca miejscu w pozycji: bezrobocie Polski w porównaniu do innych krajów Unii Europejskiej, a w sierpniu 2005 r. - na ostatnim miejscu, mieliśmy 28. pozycję ze wskaźnikiem bezrobocia. A zatem jeżeli dzisiaj nawet na tej sali będziemy krytycznie mówić o stopach bezrobocia, warto pamiętać zawsze, jak wyglądały wskaźniki, kiedy kończyły działanie poszczególne rządy.

    (Poseł Ryszard Zbrzyzny: To już 8 lat.)

    Ależ tak, oczywiście, to już 8 lat, ale warto to porównywać i porównywano, panie pośle, do danych z tych właśnie okresów...

    (Poseł Jan Vincent-Rostowski: 8 lat dobrych rządów.)

    ...z 2005 r., z 2007 r. oraz z 2013 r. i 2014 r. A zatem warto również pamiętać, aby się odnosić do tego i aby ta dyskusja była obiektywna.

    Miejsca pracy - w okresie ostatnich 6 lat w Polsce mieliśmy rynek pracy, na którym utworzono 700 tys. nowych miejsc pracy. Było to drugie miejsce w krajach Unii Europejskiej. Oczywiście Niemcy stworzyły więcej miejsc pracy, ale jest to, po pierwsze, zdecydowanie większy kraj. W Wielkiej Brytanii zwiększenie liczby miejsc pracy jest na porównywalnym poziomie co w Polsce, 3-krotnie mniej miejsc pracy utworzyła Francja, a w Unii Europejskiej, pamiętamy tę zdecydowaną recesję, w tym okresie rynek pracy skurczył się o 2800 tys. miejsc pracy.

    Dług publiczny - to temat niezwykle ważny. Jeżeli jest przedstawiany w tej prezentacji w liczbach bezwzględnych, nie pozwala na żadne porównanie sytuacji Polski do innych krajów europejskich. A zatem pozwoliłam sobie na przedstawienie Wysokiej Izbie takiego porównania, które pokazuje wskaźnik wzrostu długu do produktu krajowego brutto w okresach: koniec 2007 r. i koniec 2014 r., czyli na koniec bieżącego roku budżetowego. W Polsce mieliśmy drugi najniższy wzrost długu do produktu krajowego brutto, ten wskaźnik wynosił 4,2%. Lepsza od nas była tylko Szwecja, gdzie wzrost długu do produktu krajowego wynosił 1,4%. Dla porównania ten wskaźnik w Niemczech był 2,5-krotnie wyższy, a zatem relacja zdecydowanie gorsza, w Austrii ten wskaźnik był 5-krotnie wyższy, a średnia europejska, możemy mówić, była przeszło 7-krotnie wyższa w porównaniu przyrostu długu do produktu krajowego brutto, o Wielkiej Brytanii nie mówię, bo 10-krotnie, w Hiszpanii - 15-krotnie, a w Irlandii - prawie 25-krotnie wyższy wskaźnik przyrostu długu do produktu krajowego brutto.

    Zawsze i w tej debacie również będziemy mówili o dochodach podatkowych, będziemy mówili i porównywali, jak wygląda wysokość podatków w poszczególnych krajach europejskich. Warto sobie w tej dyskusji przypomnieć i powiedzieć, jakie mamy obciążenia podatkowe w Polsce, zagregowane, w stosunku do innych krajów Unii Europejskiej. W Polsce obciążenia podatkowe w 2013 r. wynosiły 32%. Dla porównania: Hiszpania, kolejna - 34%, Wielka Brytania - 37%, Niemcy - przeszło 40%, Unia Europejska ma średnią również powyżej 40%, Francja - 48%, Dania - 50%.

    Warto dzisiaj powiedzieć i pan minister mówił, że nasze finanse są bezpieczne. Wprowadzono stabilizującą regułę wydatkową i jej konsekwentna realizacja ma doprowadzić do redukcji, a następnie do stabilizacji deficytu sektora, a w konsekwencji zadłużenia publicznego. To obiektywne dane dotyczące rządów koalicji Platformy Obywatelskiej i Polskiego Stronnictwa Ludowego, w ostatnich 7 latach to porównujemy, są to lata wielkiego kryzysu, a te wskaźniki, o których mówiłam, kształtują się korzystnie dla sytuacji Polski w porównaniu do innych krajów europejskich i średniej w Unii Europejskiej.

    Te pozytywne trendy i działania warto w dalszym ciągu realizować. W przedłożonym budżecie na rok 2015 właśnie takie zadania rząd postawił sobie i przedstawił obywatelom, że rozpocznie działania i będzie je kontynuował - zapewnienie finansowania podstawowych funkcji państwa, w szczególności realizowanie ważnych celów społecznych. Priorytetem tego budżetu jest przywrócenie stabilności finansów publicznych, poprawienie kondycji gospodarki Polski, stworzenie szansy na racjonalne wykorzystywanie środków europejskich z ich przeznaczeniem na rozwój, innowacyjność nauki, a także gospodarki i konkurencyjności na rynkach światowych.

    Istotnym elementem przy tworzeniu budżetu państwa jest ocena sytuacji makroekonomicznej. Pan minister zdecydowanie powiedział, jakie czynniki dotyczące zjawisk makroekonomicznych były podstawą do tworzenia tego budżetu.

    Rząd, o czym wcześniej była mowa w prezentacji budżetu, założył, że przyszłoroczny realny wzrost produktu krajowego brutto wyniesie 3,4%. Wsparciem dla popytu krajowego będą działania związane między innymi z waloryzacją emerytur i rent i pomocą państwa w ramach tzw. ulgi prorodzinnej dla rodzin z dzieciakami.

    Jeżeli chodzi o rynek pracy, to prognozowana dynamika popytu na pracę pozwoliła rządowi na określenie wskaźnika bezrobocia na poziomie 11,8% na koniec 2015 r. i będzie to spadek bezrobocia w porównaniu do założeń na koniec 2014 r. Pan minister wskazał, że te założenia są raczej bardzo konserwatywne. Powiedziałabym, że spodziewane wyniki będzie się chciało zrealizować w znacznie lepszym stopniu. Przypomnę, że jednym z elementów, który wspiera walkę z bezrobociem, są środki z Funduszu Pracy. W tym zakresie, w porównaniu do roku 2014, w roku 2015 środki te będą zwiększone o 600 mln zł. Zaplanowano, że na koniec roku 2015 wzrost przeciętnej płacy w sektorze przedsiębiorstw zostanie zwiększony o 4,6%, a przeciętne wynagrodzenie w gospodarce narodowej zwiększy się nominalnie o 0,4%.

    Warto tutaj powiedzieć jeszcze o jednym. Na rok 2015 w dalszym ciągu przewidziane jest zamrożenie płac w administracji państwowej. To zamrożenie płac w administracji państwowej powoduje wyliczenie tego wskaźnika w zupełnie inny sposób. Zatem można powiedzieć, że realnie wzrost wynagrodzeń będzie znacznie wyższy niż szacujemy w przypadku całej populacji zatrudnionych.

    Na rok 2015 założono inflację w wysokości 1,2%. Z jednej strony ta niska inflacja powoduje, że więcej pieniędzy zostaje w naszych portfelach, albo inaczej je wydajemy, ale z drugiej strony jest to poniżej celu inflacyjnego Narodowego Banku Polskiego. Zatem w tym przypadku zdecydowanie ma to wpływ na wysokość dochodów budżetu państwa z tytułu podatków. Myślę jednak, że to restrykcyjne działanie i tak skonstruowany budżet pozwolą na zrealizowanie tego założenia zarówno po stronie dochodowej, jak i wydatkowej.

    Przewiduje się, że w zakresie bieżącej sytuacji elementem, który będzie wpływał na zwiększenie inwestycji na rynku, będą stopy procentowe, jakie określa Rada Polityki Pieniężnej. W prognozach rządu wskazano, że w przyszłym roku podstawowe stopy Narodowego Banku Polskiego, które są podstawą określenia m.in. cen kredytów na rynku bankowym, obniżą się o 0,5%. Jednak w polskiej gospodarce są symptomy, które pozwalają stwierdzić, że jeszcze w bieżącym roku podstawowe stopy referencyjne Narodowego Banku Polskiego zostaną obniżone, zatem to również element dotyczący impulsów dla rozwoju inwestycji.

    Jeśli chodzi o sytuację dochodową, w tym budżecie zaplanowano, że dochody wyniosą 297,3 mld zł i będą wyższe o 11 mld zł w porównaniu do roku 2014. Największy wzrost dochodów jest po stronie podatku od wartości dodanej, po stronie podatku VAT. Pan minister powiedział, w jaki sposób ta prognoza będzie zrealizowana, ale w liczbach bezwzględnych jest to kwota 8,6 mld zł. Będzie to spowodowane głównie zmianami systemowymi i dodatkowymi dochodami założonymi przez rząd. Bardzo chcielibyśmy, żeby ten rządowy program ˝Działania zwiększające stopień przestrzegania przepisów podatkowych i poprawiające efektywność administracji podatkowej w latach 2014-2017˝ został zrealizowany, bo z tego tytułu będą również te ponadnormatywne, wynikające z dobrego odzyskiwania podatków, dochody dla budżetu państwa.

    O zmianach systemowych pan minister już szczegółowo mówił. Ważne jest, żeby przy tej debacie budżetowej wskazać, że najistotniejszą zmianą systemową, której efekty wpłyną na budżety gospodarstw domowych i zarazem przyszłoroczny poziom dochodów budżetu państwa z podatku dochodowego od osób fizycznych, jest zwiększenie o 20% ulgi podatkowej na wychowanie trzeciego i kolejnego dziecka oraz umożliwienie skorzystania z pełnej kwoty ulgi tym osobom, które dotychczas wykazywały zbyt mały podatek, aby w pełni rozliczyć się z ulgą. W dniu jutrzejszym będziemy debatować w Wysokiej Izbie nad tym projektem. Warto powiedzieć, że jest to doskonały impuls. Skutek finansowy w wysokości 1,1 mld zł, jak się prognozuje, na pewno wpłynie na konsumpcję, czyli na popyt krajowy, a także poprawi sytuację polskich rodzin wielodzietnych.

    Chcę wskazać - i pokazano to w projekcie budżetu - że w 2015 r. nie przewiduje się wpływu do budżetu z zysku Narodowego Banku Polskiego. Po stronie wydatków warte podkreślenia jest zastosowanie po raz pierwszy stabilizującej reguły wydatkowej, która w sposób bardzo precyzyjny określa dwie ważne kwoty: kwotę wydatków oraz nieprzekraczalny limit wydatków. I tak, jeżeli powiemy, że nieprzekraczalny limit wydatków został określony według tej reguły na kwotę 696 mld zł, to po stronie wydatków państwa wysokość tej kwoty jest określona maksymalnie na 521 mld zł. Są to m.in. wydatki budżetu państwa, funduszy zarządzanych przez ZUS, KRUS, Fundusz Pracy, funduszy utworzonych, powierzonych lub przekazanych Bankowi Gospodarstwa Krajowego, w tym Krajowy Fundusz Drogowy. Wydatki budżetu państwa zatem mają zamknąć się w kwocie maksymalnie 521 mld zł.

    Wysoka Izbo! Z punktu widzenia finansów publicznych i reguł fiskalnych zaplanowany w budżecie poziom wydatków zapewnia zachowanie stabilizującej reguły wydatkowej. Wydatki budżetu państwa, o czym mówił pan minister, prezentując budżet, określono na poziomie 343,3 mld zł, ze wskazaniem, iż są to wydatki prorozwojowe, wydatki społeczne, które mają służyć naszej gospodarce. Ten poziom wydatków zapewnia w przyszłorocznym budżecie waloryzację emerytur i rent o 1,8% wraz z gwarantowaną podwyżką - nie mniej niż 30 zł dla jednego świadczeniobiorcy.

    Chciałabym powtórzyć za ministrem, że dobre rozwiązania w tym projekcie budżetu obejmują wydatki na kolejne podwyżki dla pracowników uczelni publicznych, na realizację programu rozbudowy dróg lokalnych, na finansowanie dostępności wychowania przedszkolnego, pomoc przy nabywaniu lokali mieszkalnych oraz domów w ramach programu ˝Mieszkanie dla młodych˝.

    W tym budżecie zaplanowany jest również wzrost wydatków na obronę narodową, które zdecydowanie przekraczają 2% produktu krajowego brutto. Przypomnę podstawową zasadę mówiącą, że 1,95% środków jest przeznaczonych na finansowanie obrony narodowej, a w tym przypadku mamy jeszcze spłacanie kredytu na zakup samolotów F-16.

    W tym budżecie są pieniądze na finansowanie infrastruktury transportu lądowego, na finansowanie nauki, zwiększone w porównaniu z rokiem 2013 o 324 mln zł. Planuje się także zwiększenie środków i wydatków na projekty badawcze, na dotacje statutowe dla jednostek naukowych i szkolnictwa wyższego. Są one wyższe o prawie 820 mln zł w porównaniu z rokiem bieżącym, w tym kwota 783 mln zł dotyczy podwyżek dla pracowników szkół wyższych. Jest to związane z wdrażaniem procesu podwyższania wynagrodzeń dla pracowników szkół wyższych.

    Podkreślenia wymaga fakt, że w tym budżecie uwzględniano realizację postanowień ˝Paktu dla kultury˝, zgodnie z którym na kulturę przeznacza się 1% wydatków budżetu państwa.

    Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Rok 2015 będzie kolejnym rokiem, kiedy występuje spadek kosztów obsługi długu Skarbu Państwa. Łącznie dla długu krajowego i zagranicznego zaplanowany jest spadek prawie o 4 mld zł. Koszt obsługi długu Skarbu Państwa w 2014 r. to kwota 36,2 mld zł, a na koniec roku 2015, jak się szacuje, kwota ta wyniesie 32,2 mld zł. Główną przyczyną spadku kosztów obsługi długu jest spadek stóp procentowych i niższe, niż zakładano, potrzeby pożyczkowe oraz umorzenie obligacji przejętych od otwartych funduszy emerytalnych.

    Założono, że państwowy dług publiczny w roku 2015 spadnie w porównaniu z rokiem 2014 o prawie 75 mld zł. Przewiduje się, że deficyt budżetu państwa na koniec roku 2015 wyniesie 46,1 mld zł i będzie on o 1,4 mld zł niższy niż ten, który mamy zaplanowany w budżecie na rok 2014. W tym przypadku ważne jest, że niższa kwota deficytu uwzględnia m.in. skutki zmiany ulgi budżetowej dla rodzin wielodzietnych oraz wyższą dotację dla FUS.

    Co warto jeszcze powiedzieć o sektorze finansów publicznych? Deficyt sektora finansów publicznych, który zaplanowany jest na koniec 2015 r., wynosi 57 mld zł. Największy wpływ na wynik sektora finansów publicznych będą miały: planowany wynik budżetu państwa, wynik Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i budżetu środków europejskich. Poszczególne wyniki w zakresie budżetu to 46,1 mld zł, FUS - 7,5 mld zł, a budżetu środków europejskich - 3,4 mld zł.

    Panie Marszałku! Państwo Ministrowie! W zaplanowanej na dzisiaj debacie w imieniu Klubu Parlamentarnego Platformy Obywatelskiej będą zabierali głos posłowie, którzy przedstawią poszczególne segmenty zawarte w projekcie ustawy budżetowej na rok 2015 i nasze opinie ich dotyczące.

    Kończąc to wystąpienie, chciałabym jeszcze zwrócić uwagę na trzy bardzo krótkie sprawy, przede wszystkim na regułę wydatkową. Przypominam, jak uczy się studentów: jest złota reguła budżetowa - ile dochodów, tyle wydatków. I w tym przypadku nie ma kraju europejskiego, który by stosował tę metodę. A zatem dla potrzeb rozwojowych, dla potrzeb związanych z realizowaniem tych wszystkich celów społecznych przedstawiono właśnie tak skonstruowany budżet na rok 2015, stabilny, ale i bardzo prospołeczny, w którym znajdują się rozwiązania służące zaspokojeniu wszystkich potrzeb. Myślę, że o tym wsparciu społecznym dla Polaków będzie jeszcze mówił pan przewodniczący Sławek Piechota.

    Chciałabym również powiedzieć, że ważne będzie wykorzystanie środków europejskich. Dzisiejsze rozmowy rządu z samorządami województw w zakresie kontraktów regionalnych to niezwykle ważne działania prorozwojowe, bo środki z Unii Europejskiej będą wspierać gospodarkę regionów tam, gdzie zostaną określone najważniejsze cele.

    Jest takie bardzo mądre łacińskie przysłowie: Quidquid agis, prudenter agas et respice finem. Cokolwiek czynisz, czyń roztropnie i oglądaj się na wynik. Zatem, panie ministrze, bardzo byśmy chcieli, żeby te wszystkie założenia - bo to jest bezpieczny, stabilny budżet z zastosowaniem stabilizującej reguły wydatkowej, pokazaniem wychodzenia z procedury nadmiernego deficytu, absorpcji środków unijnych - zostały zrealizowane, czego sobie, rządowi, a przede wszystkim Polakom życzymy.

    Szanowni państwo, w związku z tym, o czym powiedziałam, chciałabym w imieniu Klubu Parlamentarnego Platforma Obywatelska prosić Wysoką Izbę o skierowanie projektu ustawy budżetowej na rok 2015 do pracy w komisjach sejmowych. Dziękuję bardzo. (Oklaski)