3 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym oraz niektórych innych ustaw (druki nr 2085 i 2471).

Poseł Sprawozdawca Urszula Augustyn:

    Dziękuję, panie marszałku.

    Panie Marszałku! Pani Minister! Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Mam przyjemność w imieniu Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży przedstawić sprawozdanie, które dotyczy rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym oraz niektórych innych ustaw, druk nr 2085.

    Podkomisja, która otrzymała zadanie przygotowania sprawozdania, odbyła 13 wielogodzinnych posiedzeń, do dnia 27 maja pod przewodnictwem obecnej europosłanki pani poseł Krystyny Łybackiej. Przeprowadziła także dodatkowe odrębne dyskusje, które były poświęcone przede wszystkim młodym pracownikom nauki, w tym definicji młodego naukowca, karierze naukowej, ustawowej ochronie osób, które z przyczyn niezależnych przerwały karierę naukową, interdyscyplinarności w nauce. Rozmawialiśmy o studiach doktoranckich, doktoratach i habilitacjach, a także przeprowadziliśmy odrębną dyskusję poświęconą przygotowaniu uczelni do monitorowania losów absolwentów i wdrożonych przez nie działań w tym zakresie oraz sytuacji uczelni niepublicznych w systemie szkolnictwa wyższego w świetle rozwiązań zawartych w projekcie ustawy o zmianie ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym oraz niektórych innych ustaw.

    Pragnę w tym miejscu bardzo serdecznie podziękować, zważając na to, że tych posiedzeń było naprawdę bardzo wiele, były długotrwałe i naprawdę wyczerpujące, wszystkim uczestnikom prac, państwu posłom, a także pracownikom sekretariatu i Biura Legislacyjnego Sejmu. Podziękowania chciałabym złożyć również środowisku akademickiemu, naukowemu i studenckiemu zaangażowanemu w prace nad tą ustawą. Chcę podkreślić, że byliście państwo obecni naprawdę bardzo licznie i bardzo aktywnie. W dyskusjach uczestniczyli przede wszystkim przedstawiciele Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich, Konferencji Rektorów Zawodowych Szkół Polskich, Konferencji Rektorów Państwowych Szkół Zawodowych, Parlamentu Studentów RP, Krajowej Reprezentacji Doktorantów, Polskiej Komisji Akredytacyjnej, Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów, Polskiej Akademii Nauk, a także uczestniczyło w nich wielu, wielu innych gości zapraszanych na poszczególne posiedzenia, których aktywność spowodowała efekt w postaci druku, który dzisiaj mamy przyjemność państwu przedstawić.

    Podczas posiedzenia komisji przyjmującej sprawozdanie sprzeciw części posłów budziło m.in. przyjęcie przepisów odnoszących się do odpłatności za drugi kierunek studiów. Otóż to posiedzenie komisji zbiegło się z terminem ogłoszenia wyroku Trybunału Konstytucyjnego o niezgodności z konstytucją przepisów o opłatach za drugi kierunek studiów, umieszczanie w obecnej nowelizacji przepisów dotyczących tej kwestii uznano więc za bezzasadne. Dlatego muszę na wstępie zaznaczyć, jeśli chodzi o kolejne wystąpienia pani minister, a także posłów, którzy będą występowali w imieniu klubów, że ten obszar będzie jeszcze objęty dodatkowymi poprawkami.

    Projekt ustawy, o którym dzisiaj mówimy, jest dużym przedsięwzięciem. Dotyczy zagadnień niezwykle istotnych dla rozwoju sektora szkolnictwa wyższego. Jest obszerną nowelizacją, która obejmuje przede wszystkim zmianę ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, ale także zmiany 19 innych ustaw, w tym m.in. ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki, ustawy o zasadach finansowania nauki, ustawy o Polskiej Akademii Nauk, ustawy o instytutach badawczych, a nawet ustawy o systemie oświaty.

    W projekcie nowelizacji można wykazać kilka istotnych obszarów. Są to: zapewnienie lepszej jakości kształcenia przy uwzględnieniu autonomii programowej uczelni, dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy i otwarcie uczelni na współpracę ze środowiskiem gospodarczym, ułatwienie dostępu do studiów wyższych osobom dojrzałym w ramach uczenia się przez całe życie, dostosowanie funkcjonowania uczelni do skutków niżu demograficznego, doprecyzowanie niektórych rozwiązań w oparciu o doświadczenia z wdrażania nowelizacji ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym przeprowadzonego w 2011 r., między innymi eliminacji zdiagnozowanych nieprawidłowości, a także kwestii praw studentów i doktorantów - zresztą głosy tych środowisk były bardzo znaczące.

    Z uwagi na obszerność tych regulacji postaram się powiedzieć tylko o najistotniejszych zmianach i o tych, które zostały albo skorygowane podczas prac sejmowych, albo budziły największe dyskusje, i którym w związku z tym poświęciliśmy najwięcej czasu na te rozwiązania.

    Wśród najważniejszych zmian proponowanych w projekcie znajduje się wprowadzenie zasady, zgodnie z którą wszystkie podstawowe jednostki organizacyjne uczelni nieposiadające uprawnień do nadawania stopni naukowych będą prowadziły studia o profilu praktycznym. Tym samym następuje zobowiązanie uczelni zawodowych do kształcenia na kierunkach o profilu praktycznym rozwijających praktyczne umiejętności studentów. Studia o profilu praktycznym powinny być prowadzone przy współpracy z otoczeniem społeczno-gospodarczym i przy udziale osób posiadających doświadczenie zawodowe zdobyte poza uczelnią. Będzie to związane z koniecznością organizowania co najmniej 3-miesięcznych praktyk zawodowych. Proponuje się między innymi wprowadzenie przepisów umożliwiających naprzemienne kształcenie w uczelni i odbywanie praktyk, tak zwane studia dualne pozwalające na łączenie nauki z praktyką. Kształcenie na kierunkach o profilu ogólnoakademickim przez jednostki posiadające uprawnienia do nadawania stopnia naukowego doktora będzie powiązane z realizowanymi w uczelniach badaniami naukowymi. Studenci takich kierunków powinni być włączeni do prowadzenia badań naukowych. Jednocześnie należy zaznaczyć, że uczelnie zawodowe będą mogły, spełniając wymagania ustawowe, kształcić na profilu ogólnoakademickim, a także realizować badania naukowe. Nowelizacja zakłada też zmiany w zakresie minimum kadrowego studiów drugiego stopnia i jednolitych studiów magisterskich ułatwiające prowadzenie studiów o profilu praktycznym. Nauczyciele akademiccy zaliczani do minimum kadrowego kierunków studiów o profilu praktycznym posiadający doświadczenie zawodowe zdobyte poza uczelnią będą mogli być zatrudniani w niepełnym wymiarze czasu pracy nie mniejszym niż 25%. Projekt przewiduje też określenie warunków realizacji kształcenia interdyscyplinarnego, to jest możliwość prowadzenia wspólnych studiów interdyscyplinarnych przez podstawowe jednostki organizacyjne różnych uczelni posiadających uprawnienia do nadawania stopnia doktora habilitowanego w różnych dyscyplinach i wspólne minimum kadrowe dla tak utworzonego kierunku.

    Dyskusję wywołała propozycja wprowadzenia ogólnopolskiego systemu monitorowania karier zawodowych absolwentów przez ministra nauki i szkolnictwa wyższego w oparciu o dane o zatrudnieniu uzyskiwane w ZUS. Tematowi temu poświęcono całe odrębne posiedzenie podkomisji. Centralny monitoring ma zapewnić dostęp do rzetelnych, obiektywnych i porównywalnych danych na temat losów zawodowych absolwentów dla opinii publicznej i kandydatów na studia. W założeniu system ten ma umożliwić prowadzenie właściwej polityki w zakresie kształcenia, uczelniom dostarczyć informacji będących podstawą do zmiany struktury prowadzonych kierunków studiów, a kandydatom na studia informacji pomocnych w wyborze uczelni i kierunków studiów.

    W proponowanej nowelizacji następuje zmiana regulacji zawartej w art. 8 ust. 3 i 4 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym polegająca na tym, że zwiększenie - bez zgody ministra - ogólnej liczby osób, które uczelnia publiczna może przyjąć na studia stacjonarne na dany rok akademicki, nie będzie mogło przekroczyć 2% w stosunku do liczby studentów przyjętych na studia stacjonarne w poprzednim roku akademickim. Podkomisja doprecyzowała kryteria i w wyniku zmian, które także dotyczą między innymi uczelni artystycznych, znajdą zastosowanie przepisy, które pozwalają ministrowi kultury i dziedzictwa narodowego na regulowanie rozmiarów kształcenia finansowanego z budżetu państwa.

    Projekt ustawy też wprowadza nową instytucję, potwierdzenie efektów uczenia się uzyskanych poza systemem szkolnictwa wyższego. Projekt w tym zakresie wychodzi naprzeciw potrzebom rynku pracy, który oczekuje wykwalifikowanych, dobrze przygotowanych kadr, oraz naprzeciw potrzebom osób dojrzałych, które zdobyły doświadczenie zawodowe poza systemem edukacji formalnej i nie muszą realizować pełnych programów kształcenia, chcą się przekwalifikować lub zdobyć zupełnie nowe umiejętności, chcą ukończyć przerwane w przeszłości studia albo podjąć je po latach aktywności zawodowej. Nowe rozwiązania umożliwią im ukończenie studiów w specjalnym trybie uwzględniającym wcześniej uzyskane wiedzę, umiejętności i kompetencje. Na tym tle duże emocje wywołała kwestia kształcenia diagnostów laboratoryjnych, którzy wnioskowali o wyłączenie możliwości potwierdzenia efektów uczenia się na kierunku analityka medyczna. Oczywiście przez komisję przetoczyła się burzliwa debata. Ostatecznie przy udziale środowiska udało się wypracować takie rozwiązanie, że senat uczelni, określając efekty kształcenia dla kierunku analityka medyczna, przyjmuje w całości wzorcowy opis efektów kształcenia określony w przepisach wydanych na podstawie art. 9 ust. 2 ustawy, czyli w rozporządzeniu w sprawie wzorcowych efektów kształcenia.

    W kontekście rozwiązań dotyczących jakości kształcenia nie sposób nie wspomnieć o niezwykle ważnych zmianach, które dotyczą Polskiej Komisji Akredytacyjnej. Dokonanie w projekcie zmian w tym zakresie ma związek z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 25 lipca 2013 r. dotyczącym uchylenia art. 52 ust. 3 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym jako niezgodnego z konstytucją. Do struktury wewnętrznej polskiej komisji wprowadzony zostanie zespół odwoławczy. Wprowadza się również zmiany w zakresie związania ministra opiniami PKA w przypadku podejmowania przez niego decyzji dotyczących zawieszania, cofania uprawnień do prowadzenia kierunków studiów. Minister będzie mógł, a nie, jak obecnie, musiał, podjąć decyzję o cofnięciu albo zawieszeniu uprawnienia w przypadku negatywnej oceny PKA. Proponuje się zmodyfikowanie zasad tworzenia składu PKA w taki sposób, aby w każdej kadencji wymianie mogło podlegać 50% jej członków. Toczyła się także dyskusja wokół kwestii niezależności PKA. Była ona bardzo żywa i burzliwa. Zaproponowane przez komisję rozwiązania mają zagwarantować zachowanie tej niezależności zgodnie z wymaganymi standardami europejskimi.

    Kolejnym istotnym rozwiązaniem jest wprowadzenie definicji pracy dyplomowej i utworzenie ogólnopolskiego repozytorium prac dyplomowych. Uczelnie będą zobowiązane do sprawdzania pisemnych prac dyplomowych przed ich obroną z wykorzystaniem programów antyplagiatowych i ogólnopolskiego repozytorium w celu ograniczenia nierzetelności w przygotowaniu prac dyplomowych i lepszej oceny efektów kształcenia.

    Szczególne rozwiązania zawarte w projekcie nowelizacji związane są z niwelowaniem skutków niżu demograficznego przy jednoczesnym zapewnieniu jakości kształcenia. Obecnie następuje znaczne zwiększenie liczby zawieszonych kierunków studiów oraz nasilenie procesów konsolidacji uczelni, a także likwidacji uczelni niepublicznych.

    Zmiany demograficzne zaostrzają konkurencję i będą mogły sprzyjać nieuczciwym praktykom. Projekt zawiera przepisy doprecyzowujące tryb zawieszania i cofania uprawnień do prowadzenia studiów na określonym kierunku, poziomie i profilu kształcenia oraz przepisy uszczegóławiające przesłanki i termin likwidacji uczelni niepublicznych.

    Podkomisja uregulowała konsekwencje prawne w przypadku uniemożliwiania lub utrudniania przeprowadzenia oceny przez Polską Komisję Akredytacyjną albo przeprowadzenia kontroli działalności uczelni oraz niezrealizowania przez uczelnie zaleceń lub wniosków sporządzonych w wyniku kontroli dokonanej przez ministra właściwego ds. szkolnictwa wyższego. Projekt przewiduje także zmiany przepisów w zakresie likwidacji uczelni niepublicznych stwarzające dogodniejsze warunki dla tej likwidacji. Projekt zawiera także zmiany przepisów dotyczących finansowania uczelni niepublicznych.

    Mając na uwadze ułatwienia w funkcjonowaniu uczelni w dobie niżu demograficznego, podkomisja wprowadziła nowe rozwiązania dotyczące uproszczenia regulacji co do tworzenia i funkcjonowania związków uczelni, tj. art. 1 pkt 26-28 projektu. Utworzenie związku uczelni, zmiana jego nazwy, zmiana w jego składzie oraz jego likwidacja będą następować w drodze decyzji ministra właściwego ds. szkolnictwa wyższego. Zadaniem związku uczelni będzie wspieranie podstawowych zadań uczelni tworzących związek oraz w szczególności optymalizacja wykorzystania ich zasobów. Związek uczelni i uczelnie wchodzące w jego skład będą mogły zostać przekształcone w uczelnię w trybie właściwym dla połączenia uczelni publicznych albo uczelni niepublicznych.

    Kolejna, odrębna grupa zmian obejmuje prawa studentów i doktorantów. Projekt ustawy przewiduje uniemożliwienie wprowadzania przez uczelnie nowych opłat w trakcie studiów oraz wprowadzenie terminu na podpisywanie umów w sprawie warunków odpłatności związanych ze studiami. Umowa będzie zawierana nie wcześniej niż po wydaniu decyzji o przyjęciu na studia i nie później niż w terminie 30 dni od rozpoczęcia zajęć. Opłaty, w tym za studia, będą mogły być pobierane dopiero po podpisaniu umowy. Uczelnia, określając zasady pobierania opłat, będzie określała także wzór umowy. Zasady pobierania opłat oraz wzór umowy będą publikowane na stronie internetowej uczelni. Niedopełnienie obowiązku zawarcia umowy przez studenta powoduje skreślenie go z listy studentów. Studenci nie będą zaskakiwani zmianami opłat w trakcie studiów. Parlament Studentów RP w trakcie obrad podkomisji wnioskował o objęcie umową także realizacji przez uczelnię programów kształcenia, w tym efektów kształcenia, co wywołało ogromną, bardzo gorącą dyskusję, ale zdecydowanie spotkało się to także ze sprzeciwem, jeśli chodzi o taki zapis.

    Odrębna regulacja poświęcona jest wprowadzeniu tzw. listy ostrzeżeń - to jest art. 37b ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym - która ma w założeniu zapewnić dostęp do rzetelnej informacji o kierunkach dla kandydatów na studia i studentów. Podkomisja w wyniku przyjęcia argumentów środowiska akademickiego zmodyfikowała przepisy w tym zakresie.

    Zrezygnowano z rozwiązania zawartego w przedłożeniu rządowym, przewidującego zamieszczanie na stronie internetowej urzędu obsługującego ministra właściwego ds. szkolnictwa wyższego informacji o wszczętych, lecz niezakończonych postępowaniach w sprawie zawieszenia lub cofnięcia uprawnienia do prowadzenia studiów.

    Wiele uwag w trakcie prac podkomisji zgłaszało środowisko doktorantów reprezentowane przez Krajową Reprezentację Doktorantów. Młodym pracownikom nauki poświęcono odrębne posiedzenie podkomisji. Podkomisja uznała, że postulowane zmiany m.in. w systemie stypendialnym, objęcie studiów doktoranckich oceną programową Polskiej Komisji Akredytacyjnej czy wprowadzenie monitoringu losów absolwentów studiów doktoranckich to tematy, które powinny być rozważane przy pracach nad rozwiązaniami systemowymi kształcenia na studiach doktoranckich. Wymagają one dyskusji nad koncepcją funkcjonowania studiów doktoranckich w uczelniach, jednostkach naukowych. Nie jest to wyłącznie materia ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym. W związku z tym niezbędne byłoby przeprowadzenie debaty w tym zakresie i ewentualne wprowadzenie wniosków o regulacje w zupełnie osobnych zapisach. Takie zobowiązanie zostało zresztą złożone przez ministerstwo.

    W aktualnym projekcie ustawy, uwzględniając wnioski doktorantów, podkomisja zapisała kilka rozwiązań dla tej grupy młodych naukowców.

    W przedłożeniu rządowym proponuje się także rozszerzenie obecnie funkcjonującego systemu informacji o szkolnictwie wyższym prowadzonego w systemie informatycznym POL-on o informacje dotyczące doktorantów i świadczeń pomocy materialnej dla doktorantów, a także o informacje dotyczące osób, którym nadano stopień doktora lub doktora habilitowanego, oraz osób, którym nadano tytuł naukowy profesora, i o ogólną bazę streszczeń i recenzji rozpraw doktorskich oraz autoreferatów i recenzji w postępowaniach habilitacyjnych. Zostaje również doprecyzowany zakres danych osobowych zbieranych w systemie.

    Do systemu informacji o szkolnictwie wyższym zostanie dołączone ogólnopolskie repozytorium prac dyplomowych, o którym już wspominałam poprzednio. Ponadto projekt przewiduje dostosowanie przepisów dotyczących szkolnictwa wyższego do przyjęcia docelowo zadania gromadzenia większości danych statystycznych w ramach Zintegrowanego Systemu Informacji o Nauce i Szkolnictwie Wyższym POL-on, zamiast dotychczasowych corocznych sprawozdań zbieranych przez Główny Urząd Statystyczny.

    Doprecyzowanie przez projekt niektórych rozwiązań prawnych w oparciu o doświadczenia z wdrażania nowelizacji przepisów dotyczących szkolnictwa wyższego z roku 2011 obejmuje także zmiany precyzujące dofinansowanie zadań projakościowych przyznawane jednostkom posiadającym status KNOW lub ocenę wyróżniającą Polskiej Akademii Akredytacyjnej. Proponuje się również wprowadzenie zmian dotyczących prawa do ubiegania się o status KNOW, służących identyfikacji najlepszych jednostek w Polsce.

    Następuje doprecyzowanie zasad postępowania dyscyplinarnego prowadzonego wobec nauczycieli akademickich naruszających prawo lub obowiązki służbowe w celu usprawnienia przebiegu postępowania. Należy zaznaczyć, że rzecznicy dyscyplinarni ministra będą tworzyć konwent rzeczników przy ministrze właściwym ds. szkolnictwa wyższego. Do zadań konwentu będzie należało m.in. formułowanie opinii i wniosków w sprawach dotyczących dobrych praktyk w nauce i pracy akademickiej czy też opinii na wniosek uczelnianych komisji dyscyplinarnych, a także inicjowanie projektów określających zasady dobrych praktyk w nauce i szkolnictwie wyższym. Z obowiązku jako poseł sprawozdawca muszę zaznaczyć, że podnoszono głosy, iż ze względu na autonomię uczelni wystarczające jest funkcjonowanie rzeczników dyscyplinarnych w dotychczasowym kształcie prawnym, a powoływanie konwentu rzeczników ministra jest niepotrzebne. W zakresie regulacji postępowań dyscyplinarnych podkomisja przywróciła udział studenta w składach orzekających komisji dyscyplinarnych ds. nauczycieli akademickich.

    W omawianym przeze mnie sprawozdaniu doprecyzowane zostały także przepisy dotyczące szczególnych przypadków odstąpienia od wymogu przeprowadzenia konkursu na stanowiska w uczelni. Podniesiony zostaje wiek nauczycieli akademickich posiadających bierne prawo wyborcze z 65 do 67 lat przy jednoczesnym pozostawieniu niezmienionego wieku nauczyciela akademickiego posiadającego tytuł naukowy profesora - 70 lat. Podobne rozwiązanie zostaje wprowadzone w przypadku konkursu na stanowisko rektora uczelni publicznej. Wprowadzona zostaje możliwość udzielenia nauczycielowi akademickiemu posiadającemu stopień doktora, a nie, jak dotychczas, tylko mianowanemu nauczycielowi akademickiemu, płatnego urlopu naukowego na prowadzenie badań realizowanych poza jednostką macierzystą.

    Z obszaru spraw pracowniczych szczególnie gorącą dyskusję wywołały dwie kwestie: po pierwsze, urlop dla poratowania zdrowia, a po drugie, ponadzakładowy układ zbiorowy pracy. Ostatecznie podkomisja przyjęła poprawkę, zgodnie z którą nauczyciel akademicki zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy będzie miał prawo do płatnego urlopu dla poratowania zdrowia po przepracowaniu co najmniej 15 lat w uczelni.

    W przedłożeniu rządowym ujęto propozycję uchylenia przepisów art. 152 ust. 1 i 2 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym dotyczących możliwości zawarcia ponadzakładowego układu zbiorowego pracy dla cywilnych pracowników uczelni publicznych przez ministra nadzorującego uczelnię uzasadnioną tym, że minister nadzorujący nie jest pracodawcą pracowników uczelni publicznych, jest nim rektor, ani nie ustala już limitu środków na wynagrodzenia w uczelniach. Te zapisy budziły bardzo gorącą dyskusję i sprzeciw. Strona rządowa wskazywała jednak, że usunięcie ust. 1 i 2 w art. 152 nie odbiera związkom zawodowym prawa do negocjowania układu zbiorowego na podstawie przepisów Kodeksu pracy.

    Najdłużej, bo chyba przez cały czas trwania prac, podkomisja poszukiwała rozwiązania dotyczącego kwestii tzw. uwłaszczenia naukowców, tj. komercjalizacji wyników badań naukowych. Przedłożenie rządowe zakładało, iż własność wszystkich wyników prac badawczo-rozwojowych, wyjąwszy kilka kategorii podmiotowych, takich jak np. badania na rzecz obronności lub badania współfinansowane ze środków europejskich, będzie przekazywana prowadzącym je naukowcom. Celem wprowadzenia zmiany miało być pobudzenie przedsiębiorczości akademickiej oraz przyspieszenie procesów komercjalizacyjnych. W wyniku prac podkomisji i komisji do przedłożenia rządowego wprowadzono zmiany, które zachowując cel główny projektowanej legislacji, pozwalają na lepsze wykorzystanie potencjału komercjalizacyjnego uczelni, jaki był rozwijany przez ostatnie lata, także z wykorzystaniem wsparcia publicznego. Dodatkowo obecne przepisy projektu sprzyjają budowaniu mechanizmów współpracy w zakresie komercjalizacji pomiędzy naukowcami a uczelniami, co ma przełożyć się na wzrost tempa wprowadzania innowacji na rynek.

    Projekt ustawy nowelizującej w art. 8 wprowadza również zmiany do ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki. Proponuje się doprecyzowanie kwestii przygotowywania interdyscyplinarnych rozpraw doktorskich i przeprowadzania wspólnego przewodu doktorskiego, w ramach którego będzie przygotowywana interdyscyplinarna rozprawa doktorska. Rozwiązania te mają sprzyjać prowadzeniu badań interdyscyplinarnych. Ponadto projekt doprecyzowuje przepisy dotyczące uprawnień beneficjentów konkursu ˝Diamentowy grant˝ w zakresie zagwarantowania im dostępu do kształcenia na studiach doktoranckich i wszczęcia przewodu doktorskiego.

    W trakcie prac podkomisji zgłoszono propozycję uchylenia przepisów dotyczących nabywania uprawnień równoważnych uprawnieniom wynikającym z posiadania stopnia doktora habilitowanego na podstawie decyzji rektora. Propozycja ta nie uzyskała poparcia większości posłów. Ostatecznie podkomisja wydłużyła z trzech do czterech miesięcy czas na ewentualne wyrażenie przez Centralną Komisję do Spraw Stopni i Tytułów sprzeciwu i uchylenie decyzji rektora w wyżej wymienionej sprawie. W art. 26 ustawy dotyczącej stopni i tytułów doprecyzowano warunki, jakie powinna spełniać osoba w przypadku wszczęcia postępowania o nadanie tytułu profesora. Podkomisja dokonała dalej idących zmian w warunkach dotyczących osiągnięć dydaktycznych.

    Dyskusję wywoływały szczególnie przepisy dotyczące uprawnień prezydenta Rzeczypospolitej przy procedurze nadawania tytułu profesora. Proponowany przepis określa, że w przypadku powzięcia wiadomości o możliwości naruszenia przez kandydata do tytułu profesora praw autorskich prezydent może zwrócić się do Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów o dołączenie do wniosku opinii komisji do spraw etyki w nauce przy Polskiej Akademii Nauk. W przypadku negatywnej opinii komisji do spraw etyki centralna komisja wszczyna postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności postępowania w sprawie nadania tytułu profesora. Prezydent nie powinien bowiem wspierać awansu naukowego w przypadku sygnalizowanego plagiatu. Natomiast to nie prezydent, tylko centralna komisja wszczynałaby postępowanie w sprawie nadania tytułu profesora. Ostatecznie w wyniku dyskusji podkomisja doprecyzowała przepisy art. 29b. Zaproponowano, aby w przypadku stwierdzenia nieważności postępowania o nadanie tytułu profesora albo uchylenia w wyniku postępowania uchwały o przedstawieniu kandydata do tytułu profesora osoba, której nadano tytuł profesora, traciła prawo do posługiwania się tym tytułem.

    Wiele emocji podczas naszym prac wzbudziła sprawa zmian w ustawie o systemie oświaty dotyczących likwidacji zakładów kształcenia nauczycieli. Zmiany mają na celu kształcenie nauczycieli wyłącznie w systemie szkolnictwa wyższego. Temat wywołał dyskusję środowiska związanego z kierownictwem funkcjonujących kolegiów. W przedłożeniu rządowym został zawarty art. 21, w myśl którego z dniem 1 października 2016 r. likwiduje się kolegia nauczycielskie i nauczycielskie kolegia języków obcych. Ale jednocześnie wygaśnięcie porozumień pomiędzy organami prowadzącymi kolegia a uczelniami nie oznacza zamknięcia drogi absolwentom kolegiów do uzyskania dyplomu szkoły wyższej. Zmianie ulegnie sposób, w jaki absolwenci ci będą mogli ubiegać się o zdobycie wyższego wykształcenia. Należy zaznaczyć, że będzie to dotyczyć słuchaczy tych zakładów kształcenia nauczycieli, które przeprowadziły nabór na rok szkolny 2013/2014, oraz tych absolwentów kolegiów z lat wcześniejszych, którzy z różnych przyczyn nie zdążyli uzyskać dyplomu szkoły wyższej do dnia 30 września 2015 r. Będą oni mogli skorzystać z instytucji potwierdzania efektów uczenia się. Pozwoli im to na ukończenie studiów i uzyskanie tytułu zawodowego w specjalnym trybie, uwzględniającym wcześniej uzyskane kompetencje.

    I jeszcze ostatnia kwestia. Przedstawiając powyższe sprawozdanie, pragnę wskazać, że w trakcie prac podkomisji zmianie uległ termin wejścia w życie ustawy, który obecnie określono na dzień 1 października 2014 r., tak aby istotne zmiany w nim zawarte mogły wejść w życie z początkiem nowego roku akademickiego.

    Podkomisja przedstawiła sprawozdanie komisji i sprawozdanie zostało przyjęte przy 15 głosach poparcia, 6 głosach sprzeciwu i 1 głosie wstrzymującym się.

    Obszar regulacji jest naprawdę ogromny. Mogłabym o tym mówić jeszcze pół godziny, ale mniemam, że część problemów przedstawią także posłowie, którzy będą wypowiadali się w imieniu klubów. Dziękuję uprzejmie. (Oklaski)

    (Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Jerzy Wenderlich)