17 punkt porządku dziennego:

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej Urszula Augustyn:

    Dziękuję, pani marszałek.

    Proszę Państwa! Bardzo pięknie dziękuję za wszystkie refleksje i pytania. Postaram się na nie odpowiedzieć. Jeśli o czymś zapomnę, proszę się upomnieć, odpowiem na piśmie. Myślę, że trzeba powiedzieć o dwóch kwestiach, które są ważne, bardzo istotne.

    Po pierwsze, proszę państwa, najważniejszy w szkole jest uczeń, najważniejszy w szkole jest nauczyciel, najważniejszy w szkole jest rodzic. Nie ma szkoły, w której którakolwiek z tych grup byłaby mniej ważna i pominięta. Jeżeli nie umiemy wypracować takiego modelu, żeby wszystkie te trzy grupy decydowały o tym, czym żyje szkoła, jak żyje szkoła, co się w tej szkole dzieje, to mamy kłopot. Dlatego, przygotowując program ˝Bezpieczna+˝, opieramy się na decyzjach dotyczących całej społeczności szkolnej.

    Państwo pytacie o poszczególne filary. One są tak skomponowane, żeby decyzję podejmowała cała społeczność szkolna, a więc nauczyciele, rodzice i uczniowie, jeżeli chodzi o to, do którego z tych filarów chce dołączyć, bo może dołączyć do wszystkich. Co najistotniejsze, program jest realizowany na dwóch poziomach, tak jak program ˝Bezpieczna i przyjazna szkoła˝, czyli na poziomie ogólnopolskim, który dotyczy tego, co proponujemy wszystkim szkołom, i na tym lokalnym, regionalnym. Szczególnie drugi filar, który nazwaliśmy ˝Otwarta szkoła˝, jest uzależniony od decyzji, jaką ścieżkę, jaki projekt wybierze dla siebie lokalna społeczność. Otwieramy szkoły na organizacje pozarządowe, na stowarzyszenia rodziców, na stowarzyszenia kulturalne. Dajemy możliwość prowadzenia wszelkich działań, które finansujemy w drodze konkursu. Konkurs jest przeprowadzany za pośrednictwem organów prowadzących, czyli samorządów. Konkurs będzie rozstrzygany na poziomie wojewodów, ponieważ przy wojewodach działają zespoły koordynujące, które były powołane w związku z realizacją poprzedniego programu ˝Bezpieczna i przyjazna szkoła˝. Nie wywracamy niczego do góry nogami. Staramy się, żeby była kontynuacja, jeżeli chodzi o jeden i drugi program, żeby była dobra współpraca, żeby to wszystko po prostu dobrze działało.

    Proszę państwa, teraz konkretnie. Pan poseł Stuligrosz mówił o edukacji prawnej. Absolutnie się zgadzam, panie pośle. Porozumienie pomiędzy ministrem edukacji i ministrem sprawiedliwości jest zawarte. Już dzisiaj realizuje się w szkołach edukację prawną właśnie w ten sposób, że korzysta się z doświadczeń prawników, radców prawnych, mecenasów, całego grona, które chętnie współpracuje. Chcę powiedzieć, że Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało własny podręcznik, jeżeli chodzi o taką edukację. Stowarzyszenie Sędziów Polskich ˝Iustitia˝ także taki podręcznik dla gimnazjalistów i szkół ponadgimnazjalnych przygotowało. Finalizujemy w tej chwili rozmowy na temat finansowania tego podręcznika. Mam nadzieję, że w przyszłym roku szkolnym uczniowie gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych będę mogli z takiego podręcznika korzystać. Naprawdę nieocenione i bardzo ważne jest edukowanie młodych ludzi, jeśli chodzi o prawo. Podręczniki te mówią także o podatkach, o ubezpieczeniach i o wszystkim tym, co jest istotne w rozwiązaniach prawnych.

    Pan poseł Ćwik mówił o wysypie programów. A więc powtórzę, jeszcze raz powiem: w latach 2008-2013 realizowaliśmy program ˝Bezpieczna i przyjazna szkoła˝. On został podsumowany. Nie zgadzam się ze zdaniem, które ktoś tu wyraził, że NIK go absolutnie skrytykował. Nie, NIK miał uwagi. Program został podsumowany, wyciągnięto z niego wnioski i efektem tego programu jest jego kontynuacja - program ˝Bezpieczna i przyjazna szkoła˝, który jest realizowany w latach 2014-2016. A więc przez jakiś czas będą realizowane obok siebie dwa programy. Obszary działania tych programów nie pokrywają się. Powtórzę raz jeszcze: to, co zaproponowaliśmy w programie ˝Bezpieczna+˝, to są wnioski wyciągnięte...

    (Poseł Andrzej Adamczyk: Pokrywają się.)

    (Poseł Jan Kulas: Proszę pozwolić mówić pani minister.)

    Jeżeli pan wie lepiej, bo pan jest autorem tego programu, a nie ja, to pewnie pan mi pokaże, gdzie one się pokrywają, bo ja tego nie widzę. Mówimy o tych obszarach, które do tej pory nie były...

    (Poseł Andrzej Adamczyk: Potrafię czytać ze zrozumieniem.)

    Ja go napisałam, mam nadzieję, ze zrozumieniem razem z zespołem znakomitych ludzi, którzy to analizowali. (Oklaski)

    Telefon zaufania, o który pan pytał, który jest wynikiem powstania programu ˝Bezpieczna i przyjazna szkoła˝, działa, i to znakomicie działa. Proszę państwa, 15 389 połączeń, z czego 3761 interwencji, skutecznych interwencji. A więc to jest numer telefonu, pod który dzwonią i dzieci, i dorośli i dzięki któremu otrzymują pomoc. On jest kompatybilny, prowadzi go partner ministerstwa - Fundacja Dzieci Niczyje, znakomicie współpracuje z Policją. Gdy jest taka potrzeba, gdy jest bezpośrednie zagrożenie życia dziecka, które telefonuje, natychmiast podejmuje się interwencję, więc to, proszę państwa, naprawdę działa. Okazuje się, że tego typu działań naprawdę potrzeba nam więcej.

    Pan poseł Rojek postawił takie pytanie: Kto to będzie realizował? Otóż, proszę państwa, ten program ma zagwarantowane finansowanie na najbliższe trzy i pół roku. Naprawdę życzę każdemu, kto będzie realizował ten program, żeby stanął tutaj przed państwem i powiedział, że bezpieczeństwo dzieci dla niego nie jest istotne. Jeżeli bowiem jest istotne, to po prostu będzie ten program realizował. I tyle. Nie sądzę, żeby w tym zakresie był sens toczyć dalej jakieś boje. Posądzanie nas o efekt PR-owski jest moim zdaniem przesadzone, ale to jest moje prywatne zdanie.

    Pan poseł Kasprzak mówił o bezpieczeństwie dzieci w drodze do szkoły i ze szkoły. Właśnie temu, panie pośle, służy edukacja najmłodszych w ramach czwartego filaru. Nie mówimy tylko o zachowaniu w trudnych sytuacjach, jeśli chodzi o zagrożenie pożarowe - to jest tylko taki wąski wycinek - ale chodzi też o drogę ze szkoły, do szkoły, zachowanie teraz właśnie podczas wakacji przy akwenach, w zimie na ślizgawkach. To wszystko jest wzięte pod uwagę. Tak jak mówię, szczególnie chodzi o umiejętność korzystania z telefonu nr 112 i współpracę ze służbami, bo jest ważne, żeby dziecko wiedziało, do kogo ma się zwrócić, kiedy ocenia sytuację jako zagrożenie, jako niebezpieczną, i żeby umiało się w tej sytuacji znaleźć.

    Pana posła Olejniczaka chciałabym absolutnie upewnić w moim przekonaniu, że do PRL nikt nie ma zamiaru wracać - pan poseł chyba źle mnie zrozumiał - natomiast wracamy do sprawdzonych zachowań czy też postaw wychowawczych. W tym chyba nie ma niczego złego. Myślę, że przesunięcie akcentu na wychowanie jest jak najbardziej uzasadnione.

    Absolutnie doceniamy w naszym programie ochotnicze straże pożarne. Też kilkoro spośród państwa się o to upominało. Uważam, że prowadzą znakomitą działalność. Ten program w drugim filarze ˝Otwarta szkoła˝ ma właśnie proponować pomoc w finansowaniu różnych zadań: żeby drużyna harcerska miała harcówkę, żeby drużyna OSP mogła prowadzić swoją działalność, żeby te dzieciaki mogły sobie zorganizować biwak, żeby kółko turystyczne czy PTTK mogło prowadzić swoją działalność. Na to nie są potrzebne wielkie pieniądze. Do tego są potrzebne dobra wola i drobne środki. I te drobne środki jesteśmy w stanie zabezpieczyć.

    Co do procedur, to uważam, proszę państwa, że procedury są potrzebne. Trzeba wiedzieć, jak się zachować, szczególnie wtedy, kiedy włącza się panika. Jak jest jakaś trudna, wyjątkowa sytuacja i mamy przećwiczone - kładę na to nacisk: nie napisane, tylko przećwiczone - procedury zachowania, postępowania, to wtedy jest nam łatwiej. Proszę natomiast nie myśleć o tym, że chcemy tworzyć jakieś następne dokumenty, które będziemy trzymali w szufladzie. Nie, absolutnie nie mamy takiego zamiaru.

    Ten program nie jest też lekarstwem na całe zło. Z wypowiedzi pana posła Rojka wynikało, że ma jeszcze jakiś niedosyt. Jasne, ale uważam, że każdy program, jeżeli szuka się partnerów do realizacji, jest w stanie zabezpieczyć jeszcze inne obszary. A więc zachęcam do tego, żebyście państwo dołączyli się. To naprawdę bardzo ważne.

    Pani poseł Pietraszewska pytała o ustawę o monitoringu. Otóż dzisiaj w 1/3 polskich szkół funkcjonuje monitoring. Ponieważ w procesie konsultacji programu ˝Bezpieczna+˝ generalny inspektor ochrony danych osobowych wyraził wątpliwość i stwierdził, że jednak uważa, iż najpierw powinna być ustawa, zwracamy się do ministra spraw wewnętrznych z prośbą o to, żeby te prace przyspieszyć. Generalny inspektor ochrony danych osobowych też może włączyć się w to, a nawet powinien i powinien to robić na tyle sprawnie, żeby nie było tutaj jakiejś wątpliwej sytuacji. Generalny inspektor ochrony danych osobowych zobowiązał się także, że na czas, kiedy ustawy nie ma, przygotuje instrukcję dla szkół, które już dzisiaj mają monitoring.

    Pani poseł Maria Nowak pytała o statystyki, jeśli chodzi o sprawy, które wylądowały w sądzie, jakie zapadły wyroki. Niestety nie posiadam takiej wiedzy. To jest pytanie do Ministerstwa Sprawiedliwości. Jeśli pani poseł będzie chciała, to zwrócimy się z takim pytaniem do Ministerstwa Sprawiedliwości.

    Proszę też, proszę państwa, nie podnosić takiej kwestii, że jakieś niebotyczne sumy zostały przeznaczone na program bezpieczeństwa w szkole, ale nie zostały wykorzystane. W ramach całego programu ˝Bezpieczna i przyjazna szkoła˝ od 2008 r. do 2013 r. dysponowano kwotą 81 100 tys. zł i cała ta kwota została wydana. W roku 2014 w ramach programu ˝Bezpieczna i przyjazna szkoła˝ było do dyspozycji 6 mln zł i te pieniądze także zostały w całości wydane. Na przykład, proszę państwa, wczorajszego wieczoru, przez noc i dzisiaj na Stadionie Narodowym było 11 tys. młodych ludzi, którzy właśnie dzięki programowi ˝Bezpieczna i przyjazna szkoła˝ utworzyli PaT, program ˝Profilaktyka a Ty˝, w którym 11 tys. młodych ludzi promuje zdrowy styl życia, mówi ˝nie˝ narkotykom, ˝nie˝ dopalaczom. To jest właśnie efekt naszej pracy razem z Policją, bo (Dzwonek) pomysłodawcą i szefem tego programu jest pan inspektor Grzegorz Jach.

    Mogę dokończyć?

    Wicemarszałek Wanda Nowicka:

    Bardzo proszę.

    Sekretarz Stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej Urszula Augustyn:

    Dziękuję pięknie, postaram się szybciutko.

    Fakt, że 11 tys. młodych ludzi bawi się w Warszawie i pokazuje, że można żyć bez narkotyków, alkoholu, dopalaczy itd., jest naprawdę znakomitym efektem. Ci wszyscy ludzie mieszkają w swoich środowiskach lokalnych, ci wszyscy ludzie pokazują, że taki styl życia jest modny, że to jest po prostu coś w rodzaju swoistej mody. To jest zaraźliwe, bardzo się z tego cieszę. Małe oddziały PaT, tzw. patrole, to też są drużyny, co do których chcielibyśmy, żeby zadomowiły się w każdej szkole, jeżeli taka będzie jej decyzja. I na to właśnie będą pieniądze.

    Już patrzę, pan poseł Stefaniuk mówił o przykładach, jakie dajemy młodym ludziom. Panie pośle, wszyscy jesteśmy wychowawcami, bez względu na to, czy zdajemy sobie z tego sprawę, czy nie. Wtedy, kiedy spieramy się tutaj, może w nieelegancki sposób, także dajemy przykład młodym ludziom. Cyberprzestrzeń jest taką samą przestrzenią jak każda inna dookoła. Przestrzeń realna też może być dobra i zła. Cyberprzestrzeń też może być wykorzystana dobrze i niekoniecznie dobrze. Uświadomienie tego młodym ludziom jest dla nas bardzo istotne.

    Pani poseł Butryn, przepraszam, że przeskoczę, pytała w bardzo konkretny sposób o to, jak ten program bezpieczeństwa w cyberprzestrzeni będzie realizowany. A więc, proszę państwa, te komponenty się ze sobą pięknie przenikają. Jeśli mówimy o tym, że dostarczamy umiejętności i wiedzy dorosłym, a także dzieciom na temat tego, jak można wykorzystać sieć, do czego ona może służyć, jakie są w niej zagrożenia, to jednocześnie dodajemy drugi element, drugi filar, tę otwartą szkołę, która stawia na wychowanie, kształtowanie postaw, budowanie relacji rówieśniczych. To bez siebie po prostu nie żyje. Możemy wydać ogromne pieniądze na program dotyczący bezpieczeństwa w cyberprzestrzeni, ale jeżeli nie zajmiemy się wychowaniem, to te pieniądze będą zmarnowane. Proszę zobaczyć, w całym tym programie naprawdę bardzo precyzyjnie wszystko się ze sobą łączy.

    Pytacie państwo też o to, ile ten program będzie kosztował. Na ten rok budżetowy, czyli 2015 - właściwie to będzie okres od września do grudnia, to nie jest jakiś szalony czas, nie ma go bardzo dużo - przeznaczyliśmy z rezerwy budżetowej 15 mln zł, ale w każdym następnym roku będzie to kwota w wysokości nie większej niż 20 mln zł, chyba że zostanie uregulowana kwestia monitoringu i będą potrzebne następne pieniądze, to przewidujemy jeszcze o 5 mln więcej każdego roku. W sumie program nie jest bardzo kosztowny, ale finansujemy w tym programie wszystko to, co zaproponowaliśmy, czyli jeżeli szkoły zdecydują, że chcą wziąć udział w naszym pierwszym filarze, czyli chcą mieć warsztaty dla nauczycieli i rodziców dotyczące bezpieczeństwa w cyberprzestrzeni, to my to finansujemy, jeżeli będziemy ćwiczyli procedury i dokonywali audytu bezpieczeństwa w szkołach, to my to finansujemy, jeżeli mówimy o powstawaniu ˝Ogników˝ i centrów edukacji dla bezpieczeństwa i edukacji najmłodszych, to my to finansujemy. Nie dokładamy samorządowi dodatkowych zadań, tylko w realizacji zadań, które już leżą w gestii samorządu, pomagamy i tę naszą pomoc finansujemy. Jedyne zaangażowanie samorządu...

    Wicemarszałek Wanda Nowicka:

    Pani ministro, będę prosiła o konkluzję.

    Sekretarz Stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej Urszula Augustyn:

    Już kończę, tak jest.

    Jedyne finansowe zaangażowanie samorządu jest w drugim filarze: Bezpieczna i przyjazna szkoła. Szkoły same wybierają sobie projekt, który będą chciały realizować. Dla nas ważne jest to, żeby to nie był projekt incydentalny, tylko żeby był poprzedzony diagnozą danego środowiska lokalnego i środowiska szkolnego, żeby był projektem trwałym, a więc żeby był realizowany w ciągu całego roku szkolnego, i żeby przynosił takie efekty jak np. właśnie wzmacnianie więzi rówieśniczych. Zaangażowanie samorządu wynosi 20%, więc myślę, że to jeszcze da się ugryźć.

    Przepraszam, że nie zdążę odpowiedzieć na wszystkie pytania. Jeśli ktoś z państwa będzie sobie życzył, to odpowiem na piśmie. Dziękuję bardzo. (Oklaski)