21 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy Prawo energetyczne (druki nr 2389 i 2395).

Poseł Sprawozdawca Tomasz Piotr Nowak:

    Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! 21 maja 2014 r. odbyło się posiedzenie Komisji Nadzwyczajnej do spraw energetyki i surowców energetycznych. Jako poseł sprawozdawca chciałbym przedstawić główne założenia projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo energetyczne, druk nr 2389.

    Celem projektu ustawy jest uzupełnienie regulacji wprowadzonych ustawą z dnia 26 lipca 2013 r., tzw. małego trójpaku energetycznego. Ustawa ta wprowadziła obowiązek sprzedaży przez określone przedsiębiorstwa zajmujące się obrotem paliwami gazowymi co najmniej 55% gazu ziemnego na giełdzie towarowej. Celem tej regulacji było zwiększenie dostępności gazu na platformie publicznej, co miało ułatwić dostęp do surowca podmiotom alternatywnym wobec dostawcy dotychczasowego, tzw. zasiedziałego, i przez to doprowadzić do zwiększenia płynności rynku i konkurencyjności na rynkach obrotu hurtowego i detalicznego surowca.

    Proponowane w projekcie ustawy rozwiązania są komplementarne wobec przepisów dotyczących obliga giełdowego i mają na celu wprowadzenie rozwiązań umożliwiających dalszą liberalizację tego rynku, w tym przypadku poprzez likwidację przewagi konkurencyjnej przedsiębiorstwa dominującego polegającej na jego pionowym zintegrowaniu, jak wskazywał prezes UOKiK w raporcie dotyczącym kierunków rozwoju konkurencyjności w sektorze gazu ziemnego z 2012 r. Ma to przyspieszyć wykształcenie naturalnych mechanizmów determinujących powstanie w pełni konkurencyjnego rynku, zwiększyć płynność giełdy gazu oraz dostęp do gazu dla innych dostawców alternatywnych, a także stworzyć warunki do wprowadzenia konkurencji na poziomie rynku detalicznego poprzez wzmocnienie rynku hurtowego. Projektowana ustawa ma przyspieszyć procesy liberalizacyjne na rynku, co w rezultacie ma doprowadzić do uwolnienia kolejnych grup segmentów odbiorców gazu ziemnego od regulacji cen poprzez ich zatwierdzanie przez prezesa URE i w konsekwencji umożliwić wycofanie przez Komisję Europejską z Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej skargi przeciwko Polsce dotyczącej utrzymywanych regulacji cen gazu dla odbiorców komercyjnych.

    Projekt ustawy przewiduje rozwiązanie pozwalające na przeprowadzenie efektywnego kosztowo rozdziału prawnego części PGNiG SA służącej prowadzeniu obrotu hurtowego od części przedsiębiorstwa służącej prowadzeniu obrotu detalicznego. Zgodnie z obowiązującym obecnie prawem w przypadku wydzielenia zorganizowanej części przedsiębiorstwa nie dochodzi do przejścia praw i obowiązków wynikających z umów zawartych przez dotychczasowy podmiot, PGNiG SA, z odbiorcami końcowymi na nowo utworzoną spółkę obrotu detalicznego. Do uzyskania takiego efektu konieczna jest norma o charakterze szczególnym, a takiej poprzednia nowelizacja Prawa energetycznego, na podstawie której wprowadzone zostało obligo giełdowe, nie zawiera. W konsekwencji konieczna jest niniejsza uzupełniająca nowelizacja Prawa energetycznego. Jest to tzw. sukcesja generalna praw i obowiązków. W przeciwnym razie dokonanie zmiany podmiotowej w stosunkach z detalicznymi odbiorcami końcowymi będzie musiało nastąpić wyłącznie przez pisemną zmianę każdej umowy, co oznacza konieczność zmiany ogromnej liczby umów, w tym umowy z każdym odbiorcą detalicznym.

    Skala takiej operacji jest niezwykle duża, jest to trudne do przeprowadzenia, czasochłonne i kosztowne, a także uzależnione w dużej mierze od zgód odbiorców, co mogłoby zmniejszyć efektywność rozdziału obrotu hurtowego od detalicznego, a na pewno wprowadziłoby olbrzymi zamęt wśród odbiorców. Potwierdzenie zasadności i dopuszczalności szczególnego uregulowania kwestii związanych z sukcesją w odniesieniu do przedsiębiorstw energetycznych stanowi art. 5b ustawy Prawo energetyczne.

    Projektowana regulacja, przedstawiona w druku nr 2389, jest oparta na sprawdzonych już rozwiązaniach zawartych w przepisach uchwalonych w 2007 r. w kontekście zmian organizacyjnych w sektorze elektroenergetycznym polegających na wydzieleniu z przedsiębiorstw zintegrowanych pionowo operatorów elektroenergetycznych systemów dystrybucyjnych.

    Projekt przewiduje zobiektywizowane kryterium, na podstawie którego następować będzie kwalifikacja umów zawartych z odbiorcami jako podlegających sukcesji generalnej. Kryterium tym jest nabycie przez danego odbiorcę poprzez sieć przesyłową lub dystrybucyjną wolumenu gazu nie większego niż 25 mln m³ w 2012 r. i jest ono tożsame z ogłoszonym w dniu 22 lipca 2013 r. przez prezesa URE komunikatem nr 21/2000 w sprawie harmonogramu zwolnienia przedsiębiorstw energetycznych z obowiązku przedkładania do zatwierdzenia taryf dla paliw gazowych do odbiorców innych niż odbiorcy w gospodarstwie domowym.

    Projekt przewiduje ponadto dodatkowe wyłączenia z sukcesji generalnej dla umów, których przedmiotem jest skroplony gaz ziemny, sprężony gaz ziemny, oraz umów, na podstawie których odbiorcy nabywają gaz wyłącznie w celu dalszej odsprzedaży, a także do umów zawartych z operatorem systemu przesyłowego gazowego lub operatorem systemu dystrybucyjnego gazowego. Celem wyłączeń jest to, aby cała działalność hurtowa bądź prowadzona na zasadach hurtowych była skoncentrowana w PGNiG SA.

    Przepisy dotyczące gazu wysokometanowego stosuje się odpowiednio do umów, których przedmiotem są inne rodzaje paliw gazowych - gaz zaazotowany i gaz propan-butan. Rozwiązania szczegółowe w zakresie tych gazów są niezbędne ze względu na różnice w ich właściwościach fizycznych oraz konieczność zapewnienia porównywalności dostarczonych wolumenów i dokonanych pomiarów.

    Zważywszy, że zaproponowane rozwiązanie ingeruje w stosunki prawne z odbiorcami końcowymi, którzy mają być beneficjentami liberalizacji rynku gazu, projektowany przepis zakłada pełną transparentność planowanej procedury. Przedsiębiorstwo energetyczne będzie bowiem zobowiązane do niezwłocznego zawiadomienia prezesa URE o dokonanym wyodrębnieniu spółki obrotu detalicznego. Niezależnie od powyższego projektowany przepis zakłada również poinformowanie odbiorców o przeprowadzonej zmianie. Zgodnie z propozycją odbiorca zostanie poinformowany przez dotychczasowego sprzedawcę o wyodrębnieniu oraz o możliwościach, skutkach i terminie złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu umowy.

    Projektowany przepis zapewnia odbiorcom końcowym gwarancję bezpieczeństwa dostaw oraz należytej ochrony ich interesów. Wprowadzenie proponowanego przepisu zapewnia ciągłość dostarczania paliw gazowych odbiorcom i w żaden sposób nie przyczyni się do osłabienia pozycji odbiorców względem sprzedawców paliw gazowych, a wręcz podniesie poziom ochrony odbiorców. Służyć temu mają w szczególności następujące rozwiązania: kontynuacja wykonywania dotychczasowych umów przez nowy podmiot - ciągłość stosunku prawnego - bez prawa nowego sprzedawcy do wprowadzania jakichkolwiek modyfikacji w umowie z odbiorcą końcowym, solidarna odpowiedzialność dotychczasowego sprzedawcy za zobowiązania wobec nabywcy paliw gazowych, uprawnienie do wypowiedzenia umowy, na podstawie której gaz ziemny jest dostarczany odbiorcy, w przypadku umów podlegających sukcesji, stosowanie obowiązującej taryfy do czasu zatwierdzenia nowej przez prezesa URE i sukcesja podatkowa oraz związane z nią zmniejszenie obciążeń biurokratycznych dla odbiorców, tj. brak dwóch faktur, dwóch rozliczeń w okresie przejściowym. Wydaje się, że projektowane prawo usprawni działania na rynku gazu.

    To tyle, jeśli chodzi o sprawozdanie z prac Komisji Nadzwyczajnej. Dziękuję bardzo. (Oklaski)