24 i 25 punkt porządku dziennego:

  24. Rządowy dokument: ˝Sprawozdanie z realizacji zadań wynikających z ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjentach i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz przestrzegania praw pacjenta na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej˝ (druk nr 692) wraz ze stanowiskiem Komisji Zdrowia (druk nr 734).
  25. Rządowy dokument: ˝Sprawozdanie dotyczące przestrzegania praw pacjenta na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, obejmujące okres od dnia 1 stycznia 2012 r. do dnia 31 grudnia 2012 r.˝ (druk nr 1670) wraz ze stanowiskiem Komisji Zdrowia (druk nr 1985).

Poseł Marek Gos:

    Dziękuję.

    Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Szanowny Panie Ministrze! Szanowna Pani Rzecznik! Mam przyjemność w imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego odnieść się do dwóch rządowych dokumentów dotyczących przestrzegania praw pacjenta na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jak również z zakresu realizacji zadań wynikających z ustawy, które ma przypisane rzecznik praw pacjenta. Mamy więc dwa dokumenty dotyczące w zasadzie tego samego obszaru. Jeden charakteryzuje działalność rzecznika praw pacjenta i dotyczy przestrzegania praw pacjenta w Rzeczypospolitej Polskiej w 2011 r., drugi - w 2012 r.

    Szanowni Państwo! Myślę, że w debacie już pojawiły się najważniejsze zagadnienia, nad którymi powinniśmy się skupić, chodzi mianowicie o kwestię interwencji rzecznika praw pacjenta. Poseł Piontkowski wspomniał o pewnej granicy, dwóch obszarach, które powinny być rozdzielone, jeśli chodzi o działalność rzecznika praw pacjenta. Mianowicie jeden obszar obejmuje problemy systemowe, z którymi ciągle się borykamy, a więc brak środków na pełne finansowanie świadczeń i pełen dostęp do świadczeń. To jest wina systemu, to jest rzecz, której nie powinien roztrząsać i w którą nie powinien wchodzić rzecznik praw pacjenta. Tak samo według mojej opinii rzecznik praw pacjenta i rzecznicy działający w jego imieniu, mówię również o rzecznikach praw pacjentów szpitali psychiatrycznych, nie powinni za bardzo odnosić się do kwestii związanych z utrzymaniem materii szpitalnej, przychodni itd., angażować się w to. Mówię o pismach i listach, które kieruje pani rzecznik do straży, inspekcji różnego typu. W związku z tym jest to powielanie pewnych działań, bo te służby mają w ramach swoich zadań ten obszar działalności i powiem szczerze, że je realizują, niejednokrotnie nawet z nadgorliwością, nie trzeba ich mobilizować i popędzać do działań.

    Wiem, że w lepszych warunkach technicznych, lepszych warunkach sanitarnych etc., w warunkach, jakie mają spełniać pomieszczenia, urządzenia zakładów opieki zdrowotnej, lepiej się pracuje, lepiej się leczy i lepiej się leży pacjentom. Myślę, że wielu z nas, którzy mieli okazję zarządzać ochroną zdrowia na różnych odcinkach, wie o tym, że jest też taki polski paradoks, że im wyższy standard, tym większe koszty. Tymczasem dzisiaj w zasadzie żaden mechanizm finansowania świadczeń zdrowotnych nie uwzględnia wyższej jakości, większych zaangażowanych środków i wyższych kosztów. Nie ma zatem dzisiaj czynnika motywującego również organy założycielskie, które i tak starają się wygospodarować w każdym obszarze środki własne i pozyskiwać pomocowe, żeby podwyższyć standard w zakładach opieki zdrowotnej.

    Natomiast rzeczywiście słusznie powinniśmy się koncentrować na drugiej kwestii przypisanej rzecznikowi, a mianowicie na tym, gdzie zawinili ludzie, gdzie nie postępują zgodnie z procedurami, z prawem. Chwała pani rzecznik i instytucji, którą prowadzi, reprezentuje, że w porównaniu z rokiem 2010 jest znaczny postęp. Ja to rozumiem, bo instytucja była na dorobku, próbowała znaleźć swoje miejsce na rynku usług medycznych, tak że w tej chwili widać rzeczywiście, że pacjenci wiedzą, że taka instytucja funkcjonuje. Przekłada się to na liczbę bezpośrednich zgłoszeń w formie telefonicznej i w formie pisemnej. Miejmy jednak w dalszym ciągu pełną świadomość, że na razie instytucja ta w blisko 60% jest instytucją doradczą, a interwencje bezpośrednie stanowią ok. 10% spraw, które trafiają do rzecznika.

    Jeżeli chodzi o statystyki, bo trudno ten obszar pominąć, jako że prawie całe wystąpienie pani rzecznik sprowadzało się do pokazania pewnych relacji opartych na danych statystycznych, to tych błędów, czyli niedopatrzeń, krótko mówiąc, przypadków łamania praw pacjenta, mamy średnio na poziomie ok. 10%, bo jest to 7%, 8%, 11%. Jakiś tam margines błędu musimy wziąć pod uwagę, ale jeśli chodzi o sprawy, które są rozpatrzone, zidentyfikowane, które trafiają do rzecznika, to stwierdza się ok. 10% przypadków łamania praw pacjenta, w różnych oczywiście obszarach, o których już była mowa, i nie chcę do nich wracać. Czy to dużo, czy to mało? Ciągle za dużo i ciągle trzeba po prostu na te sprawy zwracać uwagę.

    Kolejny obszar działalności pani rzecznik dotyczy inicjatywy ustawodawczej. W tym zakresie też obserwujemy postęp, są już podejmowane działania związane z obserwowaniem i proponowaniem różnym instytucjom, najczęściej rządowym, zmian prawnych w określonych dziedzinach. Dobrze by było, pani rzecznik, gdyby oprócz tylko wskazania było również pokazanie ścieżki. Skoro mówimy, że coś nie działa, coś jest źle, to pokażmy też, jak to powinno działać, jak powinno być dobrze, wtedy będzie łatwiej tworzyć prawo. Ja osobiście i klub, który reprezentuję, oczekujemy w najbliższym czasie, w tym roku i w latach następnych większej aktywności pani rzecznik w tym obszarze, bo rzeczywiście na bazie tych doświadczeń, będąc na miejscu na kontrolach, jak również rozpatrując wnioski tutaj w Warszawie, łatwiej można wskazać chociażby ministrowi zdrowia czy innym ministrom, w jakim kierunku powinno pójść prawodawstwo w zakresie ochrony zdrowia, szczególnie związane z przestrzeganiem praw pacjenta.

    Kolejna sprawa, na którą pani rzecznik zwróciła uwagę i którą również chcę podkreślić, to sprzeciw zgłaszany do rzecznika związany z kwestionowaniem orzeczeń lekarskich. Rzeczywiście okazuje się, że nie każde zgłoszenie spełnia warunki formalne. A więc zapis ustawowy jest nieprecyzyjny i powinien być w najbliższym czasie zmieniony. Dobrze, że pani rzecznik to zauważyła, bo dzisiaj jest to po prostu fikcja.

    Kolejny obszar, który wymaga doregulowania, dopracowania to są wojewódzkie komisje orzekające o błędach medycznych. Też absolutnie się to nie sprawdza. I czas postępowania za długi, i oczywiście mała skuteczność tych orzeczeń. Najczęściej jest - to, co któryś z kolegów też był łaskawy powiedzieć - najpierw postępowanie przed komisją, a za chwilą jest postępowanie sądowe, bo to pierwsze było nieskuteczne. Pamiętam, że jak te komisje ruszały, jak one zaczęły swoją działalność, były nawet trudności z naborem kadry do tych komisji. Te komisje konstytuowały się przez rok, a jak zaczęły działalność, okazało się, że są niestety bezskuteczne. Donoszą o tym media, ale tych przykładów jest bardzo wiele. W związku z tym też jest to obszar, gdzie pani rzecznik powinna mocno wskazywać na potrzebę zmian.

    Kolejna sprawa dotyczy obszaru psychiatrycznego, gdzie w imieniu pani rzecznik działają rzecznicy pacjenta psychiatrycznego. Z tego, co pamiętam, w 2011 r. tych rzeczników było 26, w 2012 r. mamy ich 37, a więc mamy ich znacząco więcej. Tą wytyczną, tym optymalnym progiem, który jest rekomendowany, jest liczba 50 rzeczników, chociaż pani rzecznik dzisiaj była uprzejma powiedzieć, że będzie ich za mało.

    Nie zgadzam się z panią rzecznik, że będzie ich za mało. Uważam, że to jest naprawdę liczba, która powinna zadowalać pacjentów, a przede wszystkim panią i pani urząd, bo proszę sobie przeliczyć sprawy, które podejmują rzecznicy pacjenta psychiatrycznego. Bodajże 8 tys. z kawałkiem spraw, a więc wniosków ustnych i pisemnych, było zgłaszanych do rzeczników w 2011 r., a w 2012 r. około 12 tys. spraw, co daje, jak podzieli się to na jednego rzecznika na dzień w roku, jedno zgłoszenie na dzień dla rzecznika. Wiem, że pani rzecznik powie, że ci rzecznicy wykonują jeszcze inne czynności, ale jeżeli przeliczy się to na dzień, to na takiego rzecznika przypada, tak jak mówię, mniej więcej jedna interwencja, jedno zgłoszenie od pacjenta psychiatrycznego bądź jego rodziny, bądź pełnomocnika. Tak że warto zastanowić się nad tym, bo ta instytucja oczywiście jest potrzebna, zmiany i kontrola przestrzegania praw pacjenta psychiatrycznego są potrzebne, ale też zwracam uwagę (Dzwonek), żebyśmy nie poszli, pani rzecznik, za daleko w niewłaściwym kierunku.

    Drodzy Państwo! Reasumując, bo czas mi się kończy, stwierdzam, że obydwa sprawozdania są przygotowane bardzo rzetelnie, szczegółowo, a nawet za szczegółowo, bo niektóre obszary są pokazane bardzo precyzyjnie, nawet z prawami, co oczywiście oddaje pewną rzeczywistość pracy, ale niektóre rzeczy warto, pani rzecznik, uogólniać i nie wchodzić w aż takie drobiazgi, aczkolwiek materiał jest bardzo dobry do analizy, do wyciągania wniosków, też trudny, bo tych danych statystycznych jest bardzo dużo. Tak że próbujmy trochę unifikować. Może to też dlatego, że są dwa dokumenty i trzeba je zbić i porównać ze sobą. Generalnie jednak stwierdzam, że instytucja funkcjonuje coraz lepiej, podejmuje coraz więcej zadań, radzi sobie z coraz większą liczbą zadań.

    Jeszcze jedna rzecz na koniec - panie marszałku, przepraszam za przedłużenie - mianowicie kwestia współpracy z sądami i z prokuratorami. Wiem, że na razie próbujecie się uczyć, to jest trudny obszar, ale myślę, że za jakiś czas także z własnej inicjatywy, bo takie prawo pani rzecznik ma, możecie również bardzo skutecznie interweniować, występować w roli orzecznika publicznego.

    Tak że bardzo dziękuję. Będziemy oczywiście wnosić jako klub, jako posłowie tego klubu o przyjęcie obydwóch sprawozdań. Dziękuję uprzejmie za uwagę. (Oklaski)