7 i 8 punkt porządku dziennego:

  7. Informacja Rady Ministrów o realizacji działań wynikających z ˝Krajowego programu przeciwdziałania narkomanii˝ w 2011 roku (druk nr 1597) wraz ze stanowiskiem Komisji Zdrowia (druk nr 1819).
  8. Informacja Rady Ministrów o realizacji działań wynikających z ˝Krajowego programu przeciwdziałania narkomanii˝ w 2012 roku (druk nr 1960) wraz ze stanowiskiem Komisji Zdrowia (druk nr 1984).

Poseł Marek Gos:

    Szanowny Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Mam zaszczyt w imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego przedstawić stanowisko wobec rządowej informacji o realizacji działań wynikających z ˝Krajowego programu przeciwdziałania narkomanii˝ w 2012 r. Obowiązek przedkładania sprawozdań rocznych reguluje ustawa z 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii. Przypomnę, że jej ostatnia nowelizacja była wprowadzona 1 kwietnia 2011 r. Myślę, że dzisiaj podstawą do oceny - co wynikało z niektórych wcześniejszych wystąpień - jest ˝Krajowy program przeciwdziałania narkomanii na lata 2011-2016˝, wynikający wprost z zacytowanej wcześniej ustawy. Podzielam pogląd wyrażony przez część przedmówców, że mimo szeregu bardzo skoordynowanych, powiedziałbym, działań efektywność wprowadzania, wydawać by się mogło, dosyć skutecznych instrumentów, jest dzisiaj niezadowalająca. Potwierdzają to bardzo twarde dane dotyczące używania, szczególnie przez młodzież gimnazjalną i licealną, różnego typu narkotyków, oczywiście przede wszystkim tych, do których mają potencjalnie najlepszy dostęp. Po raz kolejny staramy się analizować te sprawozdania, które według mnie są przygotowane bardzo profesjonalnie. Absolutnie nie mam tutaj żadnych zarzutów do sposobu ich prezentowania. Krajowe biuro, które jest wiodącą instytucją realizującą zadania w ramach tej ustawy, mając już wieloletnie doświadczenie, stara się, oczywiście na tyle, na ile jest to możliwe, dzielić tymi informacjami najpierw z rządem, a później z Sejmem. Zgadzam się, że te działania, które są podejmowane po raz kolejny zarówno w 2011, jak i w 2012 r., nie pozwalają dzisiaj potwierdzić tego, że idziemy w dobrym kierunku i że te działania są skuteczne. Mimo że staramy się wyciągać wnioski z lat poprzednich, to jednak, patrząc nawet na zaangażowanie finansowe w porównaniu z poprzednimi latami, jeszcze ze starym programem, który omawialiśmy w poprzednich latach, postępu też nie widać. Oscylujemy wokół kwoty przeznaczonej na realizację wielu, wydaje się, potrzebnych działań, ale nie do końca przynoszących efekty, na poziomie około 200 mln zł rocznie.

    W związku z tym to też pokazuje, że nie zwiększamy strumienia środków niezbędnych do walki z bardzo dużym problemem, który jakby nie do końca jest dzisiaj wychwycony i zidentyfikowany. Oczywiście mamy badania, które zapewne nie do końca oddają rzeczywistość, ale są dzisiaj podstawą do tego, żeby stawiać pewne tezy i wyciągać wnioski. Wydaje się, że ten program, który przyjęliśmy na lata 2011-2016, z założenia nie jest dzisiaj instrumentem, który pozwala na niwelowanie tych negatywnych skutków używania środków odurzających, psychotropowych i różnego rodzaju narkotyków. Należałoby się zastanowić, jakie działania prawne związane z pewnym skorygowaniem tego programu należałoby podjąć, żeby skutecznie przeciwdziałać zjawisku narkomanii i wszystkim skutkom społecznym tego zjawiska.

    Myślę, że trochę stereotypowo do tego podeszliśmy i nadal podchodzimy - oceniam to jako błąd - stwierdzając, że jest to problem kilku instytucji centralnych, kilku ministrów i samorządów, a dokładnie tych obszarów samorządów, które zajmują się polityką społeczną i pomocą społeczną. Pomijamy instrumenty czy wręcz nie stosujemy instrumentów, które należałoby stosować w obszarze kształcenia i edukacji albo odwrotnie. Brakuje przygotowanych profesjonalnie stosownych programów, sprawdzonych chociażby przez krajowe biuro, związanych z programami nauczania w szkołach, a więc działań systemowych, a nie akcyjnych. Bez tego po prostu ta profilaktyka, a więc pierwsza płaszczyzna, w ramach której chcemy ten program realizować, jest niepełna i nieskuteczna. Przypominam sobie z czasów, kiedy jeszcze pracowałem w samorządzie regionalnym, ile gmin pisało sprawozdania, że problem narkomanii nie występuje. Jest to bardzo uproszczone podejście. W zasadzie to, że chociażby 10 czy 20% samorządów gminnych nie składa sprawozdań, świadczy również o tym, że ta problematyka w lokalnych samorządach rzeczywiście jest marginalizowana. Musimy znaleźć skuteczny instrument, niekoniecznie represyjny, żeby gminy zachęcić do większej aktywności. Przede wszystkim mój klub oczekuje większej aktywności po stronie ministra właściwego do spraw edukacji. To tyle, jeśli chodzi o ten obszar profilaktyczny.

    Drugi obszar, o którym była mowa, a może trzeci, ale ja powiem w tej kolejności, to ograniczenie podaży. Niestety, tu też nie jesteśmy skuteczni. Chodzi o organy ścigania, o służby militarne, które, jak tutaj usłyszałem, odcinają się, przynajmniej niektóre, od tego, że są instytucjami rządowymi. Ależ są instytucjami rządowymi, bo rzeczywiście ich rola związana jest z działaniem centralnym, skoordynowanym. Wydaje się więc, że te instytucje powinny prowadzić szereg działań, nawet tych prostych. Są dobre szkoły wolne od narkotyków, gdzie rzeczywiście dyrektorzy współpracują z Policją. Te szkoły są monitorowane, nie ma do nich dostępu każdy, kto chce tam wejść. Mają dostęp rodzice, osoby zgłoszone wcześniej, a więc jest pełna kontrola. Takie szkoły monitorują patrole i nie jest łatwo dilerowi przebić się i coś wcisnąć dzieciom czy młodzieży. Obszar związany z taką możliwością większej kontroli jest dzisiaj, niestety, zaniedbany.

    Kolejnym obszarem jest lecznictwo. Z tym lecznictwem poszliśmy bardzo daleko do przodu, chociaż posłowie sygnalizują, że w tym obszarze nie ma jeszcze właściwej opieki, że brakuje jeszcze pieniędzy, że fundusz jeszcze tego czy tamtego nie wykupił, aczkolwiek fundusz też idzie do przodu. Ponad 1/4 wydatków to są wydatki po stronie narodowego funduszu. One w stosunku do roku 2011 zwiększyły się, jak państwo podkreślaliście, o kilka milionów złotych. Tak że w tym obszarze idziemy, radzimy sobie dosyć dobrze. Kadra medyczna, psychologiczna zdobywa nowe kwalifikacje, nowe umiejętności, więc ten obszar jest dzisiaj dosyć dobrze zorganizowany i tendencje są korzystne. Natomiast do tego dochodzi współpraca międzynarodowa i przemyt dalej kwitnie. Wydaje się, że na poziomie międzynarodowym rzeczywiście wielkich osiągnięć nie mamy. Mimo że w obydwu sprawozdaniach są podawane konkretne informacje, to wydaje się, że rzeczywiście ten przemyt w dalszym ciągu odbywa się i nie jest ograniczany, wręcz przeciwnie - jest coraz większy.

    Jeśli chodzi o kolejny problem, który również był poruszany, mianowicie o uprawę konopi na własne potrzeby, to likwidacji tych plantacji mamy coraz więcej, ale widać, że jest coraz większe zainteresowanie, żeby uprawiać te rośliny, z których później pozyskuje się substancje narkotyczne. Oczywiście badania i monitoring są bardzo ważne i myślę, że są one, obiektywnie patrząc, dobrze realizowane przez krajowe biuro, przez inne instytucje. Rzeczywiście w walce z narkomanią te instrumenty naukowe, badawcze są bardzo potrzebne, a przede wszystkim ich wdrożenie w praktyce.

    Kończąc, szanowni państwo (Dzwonek), panie i panowie posłowie na czele z panem marszałkiem, panie ministrze, chcę powiedzieć, że klub Polskiego Stronnictwa Ludowego będzie za przyjęciem obydwu sprawozdań, bo - jeszcze raz podkreślam - są one przygotowane profesjonalnie i z dużą starannością, natomiast apeluję do pana ministra zdrowia, do pani minister edukacji, do krajowego biura o podjęcie pewnych działań modyfikacyjnych, które rzeczywiście pozwoliłyby na faktyczne ograniczenie najpierw użycia narkotyków i później skutków związanych z użyciem narkotyków. Bardzo dziękuję za uwagę. (Oklaski)